FT: Μειώνεται η υποστήριξη της Δύσης σε Ουκρανία και Ζελένσκι

Σημάδια ότι η υποστήριξης της Δύσης στην Ουκρανία και τον Β. Ζελένσκι άρχισαν να αναδύονται στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ αλλά και σε δημοσκοπήσεις, επισημαίνει άρθρο των Financial Times.

Οπως θυμίζει στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ΗΠΑ έστειλαν σημαντικές ποσότητες τανκς, αεροπλάνων, φορτηγών και άλλων πολεμικών προμηθειών στη Σοβιετική Ένωση για να βοηθήσουν τον αγώνα της ενάντια στους Ναζί. Ο Ιωσήφ Στάλιν σίγουρα ευχήθηκε για περισσότερα. Αλλά στην αλληλογραφία του εν καιρώ πολέμου με τον Φράνκλιν Ρούσβελτ, δεν εντοπίζονται στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ είπε στον Σοβιετικό δικτάτορα: «Ξέρεις, δεν είμαστε τα Woolworths» (σ.σ. αλυσίδα σούπερ μάρκετ).

Ωστόσο, έτσι έθεσε τα πράγματα ο Μπεν Γουάλας, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου όταν απαντώντας στα αιτήματα του Ουκρανού προέδρου Β. Ζελένσκι για περισσότερη στρατιωτική βοήθεια είπε: «Ξέρετε, δεν είμαστε η Amazon».

Ο βρετανός πρωθυπουργός Ρίτσι Σούνακ ευτυχώς κράτησε αποστάσεις από τη δήλωση του υπουργού του. Αυτό το επεισόδιο, όμως, ήταν μια υπενθύμιση των εντάσεων που σιγοβράζουν στη δυτική συμμαχία σχετικά με τον καλύτερο τρόπο υποστήριξης της Ουκρανίας. Αποτυπώθηκαν στη συμβιβαστική δήλωση που συμφωνήθηκε στη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους ότι το ΝΑΤΟ θα προσκαλούσε την Ουκρανία να συμμετάσχει όταν «οι σύμμαχοι συμφωνήσουν και εκπληρωθούν οι όροι».

Ο Ζελένσκι εξέφρασε την απογοήτευσή του χαρακτηρίζοντας την έλλειψη ξεκάθαρης πρόσκλησης «παράλογη». Ωστόσο, αργότερα απέσυρε αυτά τα λόγια και είπε ότι η αντιπροσωπεία του θα επέστρεφε στη χώρα του με «μια σημαντική νίκη ασφαλείας για την Ουκρανία».

Ίσως είναι — προς το παρόν, σημειώνουν οι Financial Times. Αλλά η υπόσχεση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία μπορεί να μην σημαίνει πολλά εάν ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2024 και οι Ρεπουμπλικάνοι επανέλθουν στην εξουσία. Ήδη οι ριζοσπαστικοί δεξιοί Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής θέλουν να συμπεριλάβουν αυστηρούς περιορισμούς στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.

Οι δημοσκοπήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Οι απόψεις των ΗΠΑ μετρούν περισσότερο στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν πρέπει να αγνοήσουμε τη διάθεση στα μικρότερα ευρωπαϊκά κράτη μέλη. Δύο σημαντικές έρευνες που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα καταδεικνύουν το θέμα.

Η πρώτη είναι το πρόσφατο Ευρωβαρόμετρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε αυτήν την έρευνα, που διεξήχθη τον περασμένο μήνα, βλέπουμε ότι, συνολικά, η κοινή γνώμη στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ είναι υπέρ της ανθρωπιστικής υποστήριξης για την Ουκρανία (88% υπέρ – 9% κατά), των κυρώσεων στη Ρωσία (72% έναντι 22%), της πληρωμής για στρατιωτική βοήθεια για το Κίεβο (64% έναντι 31%) και της πρόσκλησης της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ (64% έναντι 28%).

Ψάχνοντας λίγο πιο βαθιά, ωστόσο, συναντάμε στοιχεία λιγότερο σταθερής υποστήριξης προς την Ουκρανία σε επτά χώρες: Αυστρία, Βουλγαρία, Κύπρο, Τσεχική Δημοκρατία, Ελλάδα, Ουγγαρία και Σλοβακία. Ο ενθουσιασμός για την Ουκρανία είναι πολύ χλιαρός στους τομείς της χρηματοδότησης για αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού για το Κίεβο και παροχής προς την Ουκρανία υποψηφιότητας για ένταξη στην ΕΕ.

Σε έξι από αυτές τις χώρες (η εξαίρεση είναι η Τσεχική Δημοκρατία), περισσότερο από το 50% των ερωτηθέντων ήταν κατά της χρηματοδότησης της Ουκρανίας για στρατιωτικούς σκοπούς.

Και στις επτά, η γνώμη είναι λίγο-πολύ ομοιόμορφα διχασμένη για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, αλλά σε ένα —και πάλι, η Τσεχική Δημοκρατία— μια στενή πλειοψηφία 46% έως 43% είναι κατά.

Υπενθυμίζεται ότι Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία επέβαλαν περιορισμούς στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων της Ουκρανίας τον Απρίλιο λόγω των προβλημάτων που προκαλούσαν στις τοπικές αγορές. Ήταν προσωρινά μέτρα αλλά, παρόλα αυτά, ένα προειδοποιητικό σημάδι ότι η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ κάθε άλλο παρά απλή θα είναι.

Έρευνα του Ερευνητικού Κέντρου Pew
Η δεύτερη δημοσκόπηση προέρχεται από το Pew Research Center. Αυτή η έρευνα δεν καλύπτει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, αλλά τα ευρήματά της αξίζουν προσοχής.

Τα καθησυχαστικά νέα είναι ότι υπάρχει πολύ μικρή εμπιστοσύνη σε οποιοδήποτε κράτος της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ που ρωτήθηκε αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα κάνει το σωστό στις παγκόσμιες υποθέσεις.

Τα λιγότερο παρήγορα νέα είναι ότι οι πολίτες σε ορισμένες χώρες έχουν σοβαρές αμφιβολίες για τον Ζελένσκι. Ερωτώμενοι αν είχαν εμπιστοσύνη ότι θα κάνει το σωστό στις παγκόσμιες υποθέσεις, μόνο το 11% των ερωτηθέντων στην Ουγγαρία, το 28% στην Ελλάδα και το 38% στην Ιταλία απάντησαν «ναι».

Οι παγερές συνομιλίες Ζελένσκι στη Βουλγαρία
Ας στραφούμε στις στάσεις των πολιτικών ηγετών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Ζελένσκι επισκέφθηκε τη Σόφια. Είναι δίκαιο να πούμε ότι οι συνομιλίες του με τον Βούλγαρο πρόεδρο Ρούμεν Ράντεφ αποκάλυψαν μεγάλες διαφωνίες σχετικά με τον πόλεμο.

Σύμφωνα με δημοσίευμα στη Sofia Globe, ο Ράντεφ είπε στον Ζελένσκι: «Συνεχίζω να υποστηρίζω ότι δεν υπάρχει στρατιωτική λύση σε αυτή τη σύγκρουση… είναι σημαντικό να δοθεί προσοχή στις συνεπείς προσπάθειες για αποκλιμάκωση, για κατάπαυση του πυρός, για αναζήτηση ειρηνικών λύσεων μέσω της διπλωματίας».

Ο Ζελένσκι απάντησε: «Αν, Θεός φυλάξοι, συμβεί μια τραγωδία και είστε στη θέση μου και αν δεν βοηθηθείτε με όπλα από αυτούς που συμμερίζονται τις αξίες σας, τι θα κάνετε; Θα πείτε «Πούτιν, πάρε βουλγαρικά εδάφη»; Όχι, είμαι σίγουρος ότι δεν θα το κάνετε αυτό».

Η εικόνα στη Ρουμανία
Επόμενη στάση, Βουκουρέστι. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο υπουργός Άμυνας Β. Ντίντσου είπε ότι η Ουκρανία πρέπει να αρχίσει τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία και ότι, ακόμη και αν οδηγούσε σε μια «παγωμένη σύγκρουση» (δηλαδή, με τις δυνάμεις της Μόσχας σε μερική κατοχή ουκρανικής γης), αυτό θα ήταν καλύτερο από τη συνέχιση του πολέμου.

Ο Ντίντσου χρειάστηκε να αποσύρει αυτή τη δήλωση, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την κυβερνητική πολιτική. Αλλά το γεγονός παραμένει ότι η Ρουμανία ακολουθεί μια προσεκτική γραμμή στον πόλεμο, ίσως επειδή φοβάται ότι οι ρωσικές στρατιωτικές επιτυχίες θα αποτελέσουν απειλή για τη Μολδαβία, τη ρουμανόφωνη γείτονά της.

Έτσι, οι πολιτικοί ηγέτες στο Βουκουρέστι, αν και πιστοί στην κοινή γραμμή του ΝΑΤΟ, είναι επιφυλακτικοί σχετικά με την πρόκληση της Μόσχας.

Ουγγρική μειονότητα στην Ουκρανία
Πηγαίνουμε στη Βουδαπέστη. Η φιλία του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν με τον Πούτιν είναι γνωστή. Οι εκκλήσεις του για άμεση ειρήνη στην Ουκρανία είναι επίσης γνωστές.

Ωστόσο, ο Ορμπαν έκανε μερικές παρατηρήσεις στο Βίλνιους. «Αφού ο πόλεμος συμβαίνει δίπλα μας», είπε ο Όρμπαν, «και λόγω των Ούγγρων που ζουν στην Υπερκαρπάθια, δεκάδες χιλιάδες Ούγγροι βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο».

Η Υπερκαρπάθια είναι η δυτικότερη περιοχή της Ουκρανίας και η κατάσταση της εθνικής ουγγρικής μειονότητάς της αποτελεί πηγή μόνιμων τριβών μεταξύ Βουδαπέστης και Κιέβου.

Πιθανή αναστάτωση στη Σλοβακία
Κατευθυνόμαστε δίπλα στην Μπρατισλάβα. Στη Σλοβακία διεξάγονται πρόωρες εκλογές στις 30 Σεπτεμβρίου και το κόμμα που βρίσκεται στην κορυφή των δημοσκοπήσεων είναι το Smer, ένα φαινομενικά κεντροαριστερό κίνημα. Οι σύμμαχοι της Σλοβακίας ανησυχούν όχι μόνο για την πιθανή νίκη του Smer, αλλά και για την απόφαση του προέδρου Zuzana Čaputová, ενός έντονα φιλοδυτικού φιλελεύθερου, να μην υποβληθεί ξανά υποψηφιότητα στις εκλογές του επόμενου έτους.

Λάβετε υπόψη ότι η Σλοβακία είναι μια από τις πιο ρωσόφιλες κοινωνίες στην Ευρώπη, αν και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μετατοπίσει την κοινή γνώμη σε κάποιο βαθμό.

Χορεύοντας με τον Πούτιν στην Αυστρία
Πάμε στη Βιέννη. Οι βουλευτικές εκλογές στην Αυστρία πρόκειται να διεξαχθούν το φθινόπωρο του 2024 και το πρωτοπόρο στις δημοσκοπήσεις είναι το ακροδεξιό κόμμα Ελευθερία (FPÖ), όπως ονομάζεται παραπλανητικά. Πρόκειται για ένα από τα πιο ρητά ρωσόφιλα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη.

Η Αυστρία δεν είναι στο ΝΑΤΟ, αλλά είναι στην ΕΕ. Εάν το FPÖ επιστρέψει στην εξουσία, θα συνεχίσει η Αυστρία να υποστηρίζει τις κυρώσεις στη Ρωσία;

Συνολικά, βλέπω να δημιουργούνται αρκετά προβλήματα για το ΝΑΤΟ και την ΕΕ καθώς προσπαθούν να διατηρήσουν ένα ενιαίο μέτωπο υποστήριξης προς την Ουκρανία. Η πολιτική των ΗΠΑ είναι μια ανησυχία. Το ίδιο, όμως, είναι και οι εξελισσόμενες πολιτικές συνθήκες σε μέρη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.