Φορολογική Συμμόρφωση: Ποιοι πληρώνουν και ποιοι όχι – Τι δείχνουν τα στοιχεία

Εντυπωσιακή αντίθεση καταγράφεται φέτος μεταξύ της φορολογικής συνέπειας των επιχειρήσεων και των φυσικών προσώπων, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για το πρώτο τετράμηνο του 2025. Ενώ σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις ανταποκρίνονται εγκαίρως στις υποχρεώσεις τους, οι πολίτες δείχνουν να δυσκολεύονται σημαντικά – και ο Απρίλιος φανέρωσε με δραματικό τρόπο τη διεύρυνση του χάσματος.

Το 90% των νομικών προσώπων εξόφλησε εγκαίρως τον φόρο εισοδήματος στο διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου. Το εντυπωσιακότερο στοιχείο, όμως, είναι ότι τον Απρίλιο το ποσοστό συμμόρφωσης εκτοξεύθηκε στο 96,04%, αποδεικνύοντας ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν ενσωματώσει πλήρως την κουλτούρα φορολογικής πειθαρχίας.

Ειδικότερα, από τα 2,392 δισ. ευρώ συνολικών οφειλών φόρου εισοδήματος των επιχειρήσεων, τα 2,154 δισ. ευρώ καταβλήθηκαν εντός προθεσμίας, ενώ μόνο για τον Απρίλιο, πληρώθηκαν εμπρόθεσμα σχεδόν 28 εκατ. ευρώ σε σύνολο 29 εκατ. ευρώ.

Η συνέπεια αυτή δεν είναι τυχαία: αντανακλά τον φόβο για απώλεια ρυθμίσεων, την αυστηρή τραπεζική εποπτεία αλλά και την ανάγκη για συμμόρφωση με κριτήρια ESG και χρηματοδοτικά εργαλεία που απαιτούν φορολογική διαφάνεια.

Σε πλήρη αντίθεση με τις επιχειρήσεις, οι φορολογούμενοι πολίτες εμφανίζονται «ασυνεπείς» – όχι λόγω αμέλειας αλλά λόγω αντικειμενικών δυσκολιών. Από τα 1,382 δισ. ευρώ του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, μόνο τα 998 εκατ. ευρώ καταβλήθηκαν εμπρόθεσμα, δηλαδή ποσοστό 72,18%. Και όμως, τα χειρότερα ήρθαν τον Απρίλιο, όταν η φορολογική συμμόρφωση κατέρρευσε στο 45,07%. Από τα 25,1 εκατ. ευρώ που έπρεπε να πληρωθούν, μόλις 11,33 εκατ. ευρώ κατεβλήθησαν στην ώρα τους.

Η εικόνα αυτή αποκαλύπτει αφενός τη μείωση της φοροδοτικής ικανότητας των νοικοκυριών – εξαιτίας πληθωριστικών πιέσεων, υψηλών ενοικίων και αυξημένων δανειακών υποχρεώσεων – και αφετέρου μια πιθανή ανάγκη αναθεώρησης των μηχανισμών διευκόλυνσης της πληρωμής.

Εκτόξευση των ληξιπρόθεσμων: +3 δισ. ευρώ σε 4 μήνες

Η αδυναμία των φυσικών προσώπων να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις έχει συνέπειες: από την αρχή του έτους, τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την Εφορία αυξήθηκαν κατά 3 δισ. ευρώ, είτε μέσω «φεσιών» είτε μέσω υπαγωγής σε ρυθμίσεις. Το φαινόμενο αυτό θέτει σε κίνδυνο τις προβλέψεις για τα δημόσια έσοδα και φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για μόνιμες λύσεις ανακούφισης των ευάλωτων φορολογούμενων.

Στον τομέα της έμμεσης φορολογίας, και ειδικότερα στον ΦΠΑ, η κατάσταση είναι πιο ελεγχόμενη. Η εισπραξιμότητα του φόρου ανήλθε στο 81,54% στο τετράμηνο, καθώς το κράτος εισέπραξε 5,6 δισ. ευρώ από τα 6,93 δισ. ευρώ που ήταν οι υποχρεώσεις των υπόχρεων. Τον Απρίλιο, το ποσοστό διαμορφώθηκε στο 79,80%.

Η εφαρμογή ηλεκτρονικών βιβλίων και η καθολική ψηφιοποίηση της απόδοσης του ΦΠΑ έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς, περιορίζοντας το διαχρονικό πρόβλημα του «κενού ΦΠΑ» (VAT gap). Παρότι το ποσοστό δεν είναι τέλειο, η τάση είναι σαφώς θετική.

ΕΝΦΙΑ: Συνεπής σε σημαντικό βαθμό η πλειοψηφία των ιδιοκτητών

Στο μέτωπο του ΕΝΦΙΑ, η εισπραξιμότητα έφτασε το 77,66% κατά το πρώτο τετράμηνο. Από τα 811 εκατ. ευρώ που έπρεπε να καταβληθούν, πληρώθηκαν στην ώρα τους 629 εκατ. ευρώ. Τον Απρίλιο, η συνέπεια παρέμεινε σταθερή: πληρώθηκαν 153,82 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 199,38 εκατ. ευρώ (ποσοστό 77,15%).

Η σχετική σταθερότητα του ΕΝΦΙΑ αποδίδεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι πληρωμές έχουν «σπάσει» σε πολλές δόσεις, ενώ η ιδιοκτησία ακινήτων παραμένει στρατηγική προτεραιότητα για μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων.