Εύθραυστη η ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Ποιοι είναι οι κίνδυνοι

Τα μακροοικονομικά στοιχεία για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας το δεύτερο τρίμηνο του 2024, αποτελούν μία ηλιαχτίδα αισιοδοξίας. Μετά από ένα χρόνο στασιμότητας και συνεχόμενα τρίμηνα συρρίκνωσης, η οικονομία της ΕΕ αναπτύχθηκε και πάλι κατά 0,3% σε σχέση με τους τρεις πρώτους μήνες της τρέχουσας χρονιάς.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Υπάρχουν κι άλλα θετικά νέα που ενισχύουν το αναπτυξιακό αφήγημα της ΕΕ, όπως η αύξηση της απασχόλησης και των μισθών που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες. Παράλληλα όπως υφίστανται απειλές και κίνδυνοι που μπορούν να αλλάξουν επί τα χείρω την εικόνα για την Ευρώπη και δη για την οικονομία της.

Για παράδειγμα η ζήτηση δεν φαίνεται τόσο υγιής όσο υποδηλώνουν τα στοιχεία ανάπτυξης, όπως φαίνεται από τον κατασκευαστικό κλάδο. Τα ενοίκια αυξάνονται σε πολλές από τις πιο δελεαστικές πόλεις της Ευρώπης: η Αθήνα, το Βερολίνο και η Μαδρίτη σημειώνουν αύξηση περίπου 10% ετησίως. Επιπλέον, τα επιτόκια μειώνονται, γεγονός που αναμένεται να ενισχύσει τις τιμές των ακινήτων.

Η αύξηση των εισοδημάτων θα πρέπει επίσης να ενισχύει την κατανάλωση. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, όπως επισημαίνουν αναλυτές στον Economist, δεν έχει προκύψει καμία ουσιαστική ανάκαμψη της πραγματικής εγχώριας ζήτησης.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, οι κυβερνήσεις είναι απίθανο να στηρίξουν τη ζήτηση με δικές τους επιπλέον δαπάνες. Η Γερμανία για άλλη μια φορά έχει σχεδόν διαλυθεί λόγω των νομικών περιπλοκών των κανόνων ισοσκελισμένου προϋπολογισμού της. Παράλληλα η Γαλλία και η Ιταλία βρίσκονται και οι δύο σε μια «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος», την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιφυλάσσει για τους πιο κατάφωρους παραβάτες των κατευθυντήριων γραμμών της. Ως εκ τούτου, η δημοσιονομική πολιτική θα αποτελέσει τροχοπέδη για την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια.

Ιδιαίτερα για τη Γερμανία, την πιο ισχυρή οικονομία της Ευρώπης, η ανησυχία είναι έντονη, καθώς μπορεί να συμπαρασύρει προς τα κάτω την ανάπτυξη σε όλη τη Γηραιά Ήπειρο. Οι εξαγωγές της μειώθηκαν κατά 4,4% τον Ιούνιο σε ονομαστική βάση, σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα, και οι έρευνες δείχνουν ότι τα χειρότερα έρχονται. Οι βιομηχανικές εταιρείες που απέτυχαν να εκσυγχρονιστούν αντιμετωπίζουν τώρα μια μεγαλύτερη πρόκληση από την Κίνα, καθώς τα χαμηλού κόστους ηλεκτρικά οχήματα (evs) βγαίνουν από τα εργοστάσιά της. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της Γερμανίας είναι επίσης ανησυχητικές:

εκτός από τη Λιθουανία, καμία χώρα στον ΟΟΣΑ δεν πρόκειται να χάσει περισσότερους εργαζόμενους λόγω συνταξιοδότησης, σε σχέση με τους νεοεισερχόμενους στο εργατικό δυναμικό.

Ο ανταγωνισμός με την Κίνα

Άλλη μια εστία κινδύνου και προβληματισμού είναι o εμπορικός ανταγωνισμός της ΕΕ με την Κίνα. Η σύγκρουση της Ευρώπης με το Πεκίνο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, καθώς ο ασιατικός «γίγαντας» ετοιμάζεται να μηνύσει την ΕΕ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για την αύξηση των δασμών στα ηλεκτρικά οχήματα. Εάν, μάλιστα, εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ, εκτιμάται ότι οι εμπορικοί πόλεμοι -τόσο οι διατλαντικοί όσο και μεταξύ Αμερικής και Κίνας- θα επιδεινώσουν την κατάσταση στην Ευρώπη.