Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Στο επίκεντρο η ενίσχυση της άμυνας και το μεταναστευτικό

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα υπέρ μιας ισχυρότερης, περισσότερο κυρίαρχης και στρατηγικά αυτόνομης Ευρώπης στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας. Υπό το βάρος των αυξανόμενων γεωπολιτικών απειλών, οι ηγέτες των κρατών-μελών δεσμεύτηκαν για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ετοιμότητας μέσα στην επόμενη πενταετία. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει αύξηση των αμυντικών δαπανών, ενίσχυση των κοινών επενδύσεων, αξιοποίηση του νέου κανονιστικού πλαισίου SAFE και, κυρίως, καλύτερο συντονισμό με το ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας ότι η ευρωπαϊκή άμυνα και η συμμαχία με τις ΗΠΑ δεν είναι αντικρουόμενες αλλά αλληλοσυμπληρούμενες.

Η κατεύθυνση αυτή αποτυπώνει την αναγκαία στροφή της ΕΕ προς την αυτοτέλεια, μετά τις εξελίξεις των τελευταίων ετών σε Ουκρανία, Μέση Ανατολή και Αφρική, αλλά και εν όψει της πιθανότητας αποδυνάμωσης της αμερικανικής στρατηγικής παρουσίας στην Ευρώπη.

Στη Μέση Ανατολή, η ΕΕ χαιρέτισε την πρόσφατη εκεχειρία με το Ιράν, μια θετική εξέλιξη σε μια περιοχή που ταλανίζεται από εντάσεις και πυρηνικές ανησυχίες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε τη δέσμευσή του να στηρίξει τη συνέχιση των διπλωματικών προσπαθειών για την επίλυση του ζητήματος του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, παρά τις περίπλοκες σχέσεις και τις ισχυρές επιφυλάξεις από σημαντικούς διεθνείς παράγοντες.

Η αναθεώρηση του άρθρου 2 της συμφωνίας Ισραήλ–ΕΕ, που αφορά την πολιτική συνεργασία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αναβλήθηκε και θα τεθεί εκ νέου στο επόμενο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, κάτι που καταδεικνύει τις ευρωπαϊκές ισορροπίες απέναντι στην πολιτική του Ισραήλ.

Επιπλέον, το Συμβούλιο επικρότησε την άρση των οικονομικών κυρώσεων κατά της Συρίας, σε ένα πλαίσιο σταδιακής και αναστρέψιμης επαναπροσέγγισης, υποδηλώνοντας ότι η ΕΕ εξετάζει πλέον την ανάγκη πολιτικής σταθεροποίησης και οικονομικής αποκατάστασης της χώρας, εφόσον τηρηθούν οι αρχές του διεθνούς δικαίου. Παράλληλα, η Ένωση καταδίκασε την τρομοκρατική επίθεση σε εκκλησία στη Δαμασκό και ζήτησε την απόδοση ευθυνών στους υπαίτιους, ενώ υπενθύμισε με έμφαση ότι η ανεξαρτησία, η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας πρέπει να γίνονται απόλυτα σεβαστές.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε τηλεδιάσκεψη με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιβεβαιώνοντας για μία ακόμη φορά τη δέσμευση της ΕΕ υπέρ της Ουκρανίας και της ευρωπαϊκής της πορείας. Από τους 27 ηγέτες, οι 26 υποστήριξαν τα σχετικά συμπεράσματα, με μόνη εξαίρεση την Ουγγαρία, η οποία αρνήθηκε να τα υπογράψει, συνεχίζοντας τη διαφοροποιημένη στάση της που προκαλεί πολιτικούς τριγμούς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Η ΕΕ υποστηρίζει τη θέση ότι η Ουκρανία παραμένει προσηλωμένη στην ενταξιακή της προοπτική και τάσσεται υπέρ μιας συνολικής και δίκαιης ειρηνευτικής διαδικασίας.

Ανταγωνιστικότητα και Ενεργειακή Ένωση: Στρατηγικές επιλογές για το μέλλον

Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η στήριξη των παραδοσιακών ευρωπαϊκών βιομηχανιών αποτέλεσαν βασική προτεραιότητα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε την ανάγκη προστασίας και αναβάθμισης τομέων όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η ναυτιλία, η αεροπορία και οι ενεργοβόρες βιομηχανίες, που βρίσκονται υπό πίεση από το αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Στο ενεργειακό πεδίο, επισημάνθηκε η σημασία της δημιουργίας μιας ολοκληρωμένης και διασυνδεδεμένης Ενεργειακής Ένωσης μέχρι το 2030, που θα εξασφαλίζει καθαρή, φθηνή και αξιόπιστη ενέργεια για όλα τα κράτη μέλη. Η ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια είναι πλέον στρατηγική προτεραιότητα, ειδικά υπό την απειλή γεωπολιτικών αναταράξεων και διακοπών εφοδιασμού.

Μεταναστευτικό: Αυστηροποίηση της εφαρμογής και ενίσχυση των επιστροφών

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε την επιτάχυνση των επιστροφών μεταναστών που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ασύλου, με σεβασμό στο ενωσιακό και διεθνές δίκαιο. Παράλληλα, κατέστησε σαφές ότι πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης και της εργαλειοποίησης του φαινομένου από τρίτες χώρες.

Σημαντική είναι και η αναφορά στην ανάγκη ευθυγράμμισης της πολιτικής θεωρήσεων, καθώς και στην προώθηση νόμιμων και ασφαλών διαδρομών μετανάστευσης, στο πλαίσιο μιας ολιστικής διαχείρισης του ζητήματος που ενισχύει την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Εξωτερικές σχέσεις: Σαφής στάση για Λιβύη και Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε ανησυχία για την αποσταθεροποιημένη κατάσταση στη Λιβύη, επισημαίνοντας ότι η χώρα εξακολουθεί να αποτελεί εστία ανασφάλειας, με σημαντικές συνέπειες για τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο, το οποίο η ΕΕ κρίνει ότι παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα και δεν παράγει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη. Η θέση αυτή συνιστά μια σταθερή γραμμή της ΕΕ, που συνδέεται άμεσα με την προάσπιση των συμφερόντων κρατών-μελών, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εσωτερική ασφάλεια: Συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση στο οργανωμένο έγκλημα και την τρομοκρατία

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανέδειξε το διαρκώς εντεινόμενο πρόβλημα του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας και του βίαιου εξτρεμισμού – τόσο στον φυσικό κόσμο όσο και στο ψηφιακό περιβάλλον. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η εγκληματική διείσδυση στην οικονομία και η απειλή που θέτει για την ομαλή λειτουργία της Ενιαίας Αγοράς.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες κάλεσαν τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών, να διευκολύνουν την πρόσβαση των διωκτικών αρχών σε κρίσιμα δεδομένα και να ενδυναμώσουν τις διεθνείς συνεργασίες, με στόχο μια κοινή στρατηγική για την εσωτερική ασφάλεια.

Υβριδικές απειλές και κρίσιμες υποδομές: Στο μικροσκόπιο η ρωσική δραστηριότητα

Στο κείμενο των συμπερασμάτων, γίνεται ειδική μνεία στις υβριδικές απειλές, όπως οι δολιοφθορές, οι κυβερνοεπιθέσεις και η παραπληροφόρηση, με ρητή αναφορά στις ενέργειες της Ρωσίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί σε άμεση ενίσχυση της ευρωπαϊκής ετοιμότητας και ανθεκτικότητας απέναντι σε τέτοιες επιθέσεις.

Ζητείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο να εξετάσουν τρόπους περαιτέρω ενίσχυσης της πολιτικής προστασίας και να προωθήσουν την αναβάθμιση κρίσιμων υποδομών, ώστε η ΕΕ να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για μελλοντικές κρίσεις και πολύπλευρες απειλές.

Η συγκεκριμένη Σύνοδος Κορυφής ανέδειξε τη σταδιακή μεταμόρφωση της ΕΕ σε έναν πιο στρατηγικά αυτόνομο και γεωπολιτικά παρεμβατικό δρώντα. Η Ευρώπη φαίνεται πως επιδιώκει να απαντήσει στις προκλήσεις με πιο συντονισμένες πολιτικές και αυξημένες επενδύσεις στην ασφάλεια, την ενέργεια και την ανταγωνιστικότητα, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει να διατηρήσει την ανθρωπιστική της ταυτότητα στο μεταναστευτικό και στις διεθνείς σχέσεις.