Ευ. Βενιζέλος: Το μεγάλο πρόβλημα της μεταπολίτευσης είναι η πόλωση μεταξύ πολιτικού συστήματος και κοινωνίας

Η πόλωση λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα προς την πρόοδο. Το επιχείρημα στη γενικότητά του είναι προφανώς σωστό. Ωστόσο, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες και γι’ αυτό αξίζει να συζητήσουμε την ευστάθεια του επιχειρήματος αυτού, εντός των συνθηκών του. Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε να προλογίζει ο Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και καθηγητής ΑΠΘ, το βιβλίο του Τάκη Σ. Παππά “Παράδοξη Χώρα: Γιατί η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτές;” που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παττάκη.

Στην τοποθέτησή του κατά την παρουσίαση του βιβλίου, ο κ. Βενιζέλος επεσήμανε ότι εμείς, στην Ελλάδα, “σε σχέση με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, υποθέτω και σε σχέση με πολλές άλλες χώρες, είχαμε το μειονέκτημα μιας πολιτικής πόλωσης, μιας πολωτικής νοοτροπίας που κυριάρχησε στα 50 χρόνια της μεταπολίτευσης, αυτό οδήγησε στην κρίση και δυσκόλεψε υπερβολικά την έξοδο από αυτήν”.

Ωστόσο, πρόσθεσε ότι “εάν αυτό αληθεύει θα έπρεπε η περίοδος μετά από την κρίση, και με τα διδάγματα και τα βιώματα της κρίσης, να είναι μια περίοδος πραγματικής εκτίναξης της χώρας. Διότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο πολιτικής πόλωσης, αντίθετα υπάρχει η απόλυτη κυριαρχία ενός κόμματος, το οποίο χωρίς αντιπολίτευση πορεύεται πέντε χρόνια τώρα. Άρα τι παρεμποδίζει αυτήν την αποσυμπίεση του ελατηρίου το οποίο θα μας επαναφέρει σε πολύ καλύτερο σημείο από αυτό στο οποίο βρεθήκαμε το 2008-2009”, διερωτήθηκε ο κ. Βενιζέλος.

Απαντώντας, τόνισε ότι το πρόβλημα έχει και άλλες παραμέτρους, πολυπλοκότερες και βαθύτερες. Όπως σημείωσε η Ελλάδα έχει ένα τεράστιο βάθος πόλωσης. “Η χώρα γεννήθηκε υπό καθεστώς πόλωσης. Γεννήθηκε με τη σύγκρουση δύο αντιλήψεων για τη γεωπολιτική θέση της χώρας, για τη στρατηγική της ανεξαρτησία, γεννήθηκε μέσα από τους εμφυλίους πολέμους, μέσα από μία σύγκρουση δυτικότροπης και ανατολικότροπης αντίληψης. Συνεχίσαμε με τον εθνικό διχασμό, και με τον εμφύλιο και με το μετεμφυλιακό κράτος”.

Όσον αφορά τη Μεταπολίτευση, ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι “η Μεταπολίτευση είναι ένα παράδοξο φαινόμενο, η 50ετία εννοώ. Κατ’ αρχάς υπάρχει μια εντυπωσιακή μεταπολιτευτική συναίνεση σε πάρα πολλά πράγματα, στο πολιτειακό, στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, στον δυτικό προσανατολισμό, ακόμη και για τη στρατηγική σχέση με το Ισραήλ. Υπάρχει και μια τεράστια συναίνεση για το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας το οποίο έχει τροφοδοτηθεί από όλα τα κυβερνητικά κόμματα, …και για τις πελατειακές σχέσεις, …και για το Σύνταγμα υπάρχει συναίνεση. Υπάρχει πλήρης συναίνεση, η οποία αποκρύπτεται. Γιατί; Γιατί το μεγάλο πρόβλημα της μεταπολίτευσης είναι η πόλωση μεταξύ πολιτικού συστήματος και κοινωνίας”.

Ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι υπάρχει μία ελεγχόμενη και συνεχής κρίση αντιπροσώπευσης στην οποία η κοινωνία καθοδηγεί πλήρως το πολιτικό σύστημα, το οποίο φοβάται την κοινωνία. “Γι’ αυτό δεν μιλάει κανείς, όπως αρμόζει στα πολιτικά κόμματα, με ειλικρίνεια και στρατηγικά απευθυνόμενος στην κοινή γνώμη. Αυτό είναι που δεν επιτρέπει στη χώρα να αλλάξει επίπεδο. Ο τρόπος με τον οποίο σχετίζονται τα κόμματα με την κοινωνία. Όλα τα κόμματα. Και αυτό μας καθηλώνει και τώρα και θα μας καθηλώνει και στο μέλλον. Διότι όλοι φοβούνται την κοινωνία. Κανείς δεν συζητά θέτοντας το δάχτυλο εις τον τύπον των ήλων. Γιατί τα κόμματα φοβούνται την κοινωνία”.

Σύμφωνα με τον ίδιο, πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό, πανδυτικό φαινόμενο, αφού -όπως είπε- οι δημοκρατίες φοβούνται τις εκλογές και τα δημοψηφίσματα. Ο κ. Βενιζέλος μίλησε για μια φοβική δημοκρατία, ενώ πρόσθεσε ότι και η κοινωνία έχει μια ενδιάθετη πόλωση, η οποία δεν είναι κομματική είναι ταυτοτική.

Για να καταλήξει κλείνοντας, ότι όλα τα παραπάνω δείχνουν μια εικόνα προβληματικής αποκόλησης του πολιτικού συστήματος από την κοινωνική βάση.

Γ. Στουρνάρας: Αναγκαία μια συναινετική πολιτική κουλτούρα

Στην ουσιαστική σημασία της συναινετικής πολιτικής κουλτούρας για την ευημερία μιας χώρας αναφέρθηκε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και καθηγητής Οικονομικών στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, Γιάννης Στουρνάρας.

Προλογίζοντας την παρουσίαση του βιβλίου “Παράδοξη χώρα” του Τάκη Σ. Παππά, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, ο διοικητής της ΤτΕ σημείωσε ότι μια συναινετική πολιτική κουλτούρα διευκολύνει τον επιμερισμό του πολιτικού κόστους και, κατά συνέπεια, την εφαρμογή αναγκαίων και ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων. Όπως τόνισε δε, όσο ευρύτερες είναι οι πολιτικές θεματικές επί των οποίων τα κόμματα καταφέρνουν να συμφωνήσουν, τόσο βελτιώνονται οι οικονομικές προοπτικές, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ευημερίας.

Αντίθετα, όπως σημείωσε, η έλλειψη βασικών συναινέσεων στα μεγάλα θέματα, ο λαϊκισμός, η πόλωση, η εχθροπάθεια και η δημαγωγία που επικράτησαν σε μεγάλες, και κρίσιμες, χρονικές περιόδους στη χώρα μας είχαν σαν αποτέλεσμα να υστερήσει και να συνεχίζει να υστερεί έναντι άλλων χωρών, όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει και το βιβλίο του Τάκη Παππά.

Ειδικά στην εποχή της οικονομικής κρίσης, όπως τόνισε ο κ. Στουρνάς, η έλλειψη μιας κουλτούρας πολιτικής συναίνεσης και ευρείας στήριξης των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων, που κρίθηκαν αναγκαίες για την αποκατάσταση της μακροοικονομικής σταθερότητας και δημοσιονομικής βιωσιμότητας, ήταν ο λόγος που η χώρα μας διαφοροποιήθηκε από τις άλλες δύο. Όπως σημείωσε, παρότι και στις τρεις χώρες προέκυψαν κυβερνήσεις συνεργασίας, στην Ελλάδα, η απουσία συναινέσεων, η βαθιά πόλωση και οι διαχωριστικές γραμμές που κυριάρχησαν στη μεταπολίτευση, εμπόδισαν την ενίσχυση της “ιδιοκτησίας” των μεταρρυθμίσεων. Η πόλωση που επικράτησε καλλιέργησε έναν “αρνητικό κομματισμό”, υπονομεύοντας κάθε δυνατότητα συνεργασίας ή συνεννόησης σε κρίσιμα ζητήματα και τροφοδότησε το λαϊκισμό.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ, με την επώδυνη εμπειρία του 2015 και τη σταδιακή φθορά των λαϊκίστικων δυνάμεων, πλέον όλα τα “συστημικά” ελληνικά πολιτικά κόμματα αναγνωρίζουν την ανάγκη συναίνεσης στις αρχές του κοινοβουλευτισμού, του πολιτικού φιλελευθερισμού και του δημοκρατικού ευρωπαϊσμού. Αυτό το πρωτόγνωρο γεγονός, σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, δημιουργεί μια μοναδική ευκαιρία για την καλλιέργεια μιας κουλτούρας συναίνεσης στη χώρα μας.

Ο κ. Στουρνάρας τόνισε μάλιστα ότι και οι ίδιοι οι πολίτες, από την πλευρά τους, οφείλουν να απαιτούν από τα παραδοσιακά, αλλά και τα νέα κόμματα, έναν ελάχιστο βαθμό ανταλλαγής απόψεων και συγκλίσεων.

Κι αυτό γιατί, όπως τόνισε, η ανάγκη πολιτικών συναινέσεων σήμερα είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, δεδομένων των οικονομικών προκλήσεων που έχουμε μπροστά μας.

Παρουσίαση
Το βιβλίο “Παράδοξη Χώρα: Γιατί η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτές;”, του Τάκη Σ. Παππά κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παττακη.

Κατά την παρουσίαση του βιβλίου που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα “Γιάννης Μαρίνος” (πρώην Πολυχώρος) του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, Αθήνα), μίλησαν ο Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην αντιπρόεδρος της Kυβέρνησης και υπουργός Eξωτερικών, πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, καθηγητής ΑΠΘ, η Δόμνα Μιχαηλίδου, βουλευτής ΝΔ και ο Γιάννης Στουρνάρας, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και καθηγητής Οικονομικών στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, καθώς και ο συγγραφέας. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας.