Εθνικό Μητρώο Παροχών και Ενισχύσεων: Ψηφιοποίηση στον έλεγχο των κρατικών επιδομάτων

Μια ριζική αναδιάρθρωση στον τρόπο διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου των κρατικών επιδομάτων φέρνει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών για τη «Μεταρρύθμιση του Πλαισίου Δημοσιονομικής Διαχείρισης», με επίκεντρο τη δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Παροχών και Ενισχύσεων. Το νέο ψηφιακό εργαλείο στοχεύει στην ενίσχυση της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και της δικαιοσύνης στη χορήγηση ενισχύσεων προς τους πολίτες, περιορίζοντας την κατασπατάληση πόρων και την αδικαιολόγητη επικάλυψη παροχών.

Πρόκειται για ένα πλήρως ψηφιοποιημένο σύστημα, το οποίο θα παρέχει εξατομικευμένη καρτέλα ανά πολίτη, με αναλυτική καταγραφή όλων των κρατικών ενισχύσεων, είτε σε χρήμα είτε σε είδος. Από επιδόματα παιδιού, στέγασης και θέρμανσης, έως ενισχύσεις ανεργίας, αναπηρίας και κοινωνικής προστασίας, κάθε μορφή παροχής θα καταγράφεται με πλήρη ταυτοποίηση του δικαιούχου, το είδος της ενίσχυσης, το ύψος και τον χρόνο καταβολής της.

Το σύστημα θα δημιουργηθεί και θα λειτουργεί υπό την εποπτεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και θα είναι προσβάσιμο μέσω της ενιαίας ψηφιακής πύλης του Δημοσίου, gov.gr.

Τι αλλάζει για τους πολίτες;

Η βασική τομή που φέρνει το νέο μητρώο είναι η συγκέντρωση όλων των κρατικών ενισχύσεων σε ένα ενιαίο, διαφανές και διαλειτουργικό σύστημα, το οποίο θα επιτρέπει:

-Αυτόματη διασταύρωση στοιχείων από τη φορολογική βάση δεδομένων, το Μητρώο ΕΝΦΙΑ, τα εισοδήματα, την οικογενειακή κατάσταση και άλλες πηγές.

-Εντοπισμό αλληλοεπικαλυπτόμενων παροχών, ώστε να αποφευχθεί η χορήγηση διπλών ή μη δικαιολογημένων ενισχύσεων.

-Διαρκή έλεγχο συμμόρφωσης με τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

-Επανεξέταση ή κατάργηση ενισχύσεων σε περιπτώσεις που δεν πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας.

Για όσους λαμβάνουν πολλαπλά επιδόματα από διαφορετικούς φορείς, το νέο σύστημα ενδέχεται να οδηγήσει σε επαναξιολόγηση των δικαιωμάτων τους ή ακόμη και σε απένταξη από προγράμματα, εφόσον διαπιστωθεί υπέρβαση θεσμικών ορίων.

Η πρώτη φάση υλοποίησης του Μητρώου ξεκινά εντός του 2025 και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τον Ιούνιο του 2026. Στην πιλοτική φάση θα ενταχθούν:

Οι βασικοί οργανισμοί: ΟΠΕΚΑ (Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) και ΔΥΠΑ (Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης)

Οι βασικές κατηγορίες επιδομάτων:

-Παιδιού

-Θέρμανσης

-Ανασφάλιστων υπερηλίκων

-Ενοικίου

-Γέννησης

-Μακροχρόνιας ανεργίας

Μετά την πιλοτική εφαρμογή, το σύστημα θα επεκταθεί καθολικά σε όλες τις κρατικές παροχές, με υποχρεωτική εγγραφή όλων των δημόσιων φορέων και διαρκή ενημέρωση των δεδομένων.

Ποιοι είναι οι στόχοι της μεταρρύθμισης;

Η δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Παροχών και Ενισχύσεων δεν αποτελεί απλώς τεχνοκρατική καινοτομία. Στοχεύει στρατηγικά:

1)Στην καταπολέμηση της σπατάλης δημοσίων πόρων.

2)Στην εξάλειψη φαινομένων “επιδοματικού τουρισμού”, όπου πολίτες επωφελούνται από πολλαπλές παροχές χωρίς έλεγχο.

3)Στη στήριξη των πραγματικά ευάλωτων, με στόχο την ορθολογική κατανομή των κρατικών πόρων.

4)Στην ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, αφού κάθε πολίτης θα λαμβάνει ό,τι του αναλογεί βάσει στοιχείων και διαφάνειας.

Η μεταρρύθμιση αυτή φέρνει προσδοκίες για ένα δικαιότερο, αποδοτικότερο και περισσότερο διαφανές κράτος πρόνοιας, όμως δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Η διαλειτουργικότητα των βάσεων δεδομένων, η προστασία προσωπικών δεδομένων, αλλά και η πολιτική βούληση για πλήρη εφαρμογή του συστήματος, θα κρίνουν την επιτυχία του εγχειρήματος.

Αν υλοποιηθεί πλήρως και χωρίς καθυστερήσεις, το Εθνικό Μητρώο μπορεί να λειτουργήσει ως τομή στην ψηφιακή διακυβέρνηση της κοινωνικής πολιτικής, προσφέροντας πραγματική στήριξη στους πολίτες που τη χρειάζονται, κόβοντας την παροχολογία χωρίς έλεγχο και ενισχύοντας τη λογοδοσία του κράτους.