Εργασιακό μοντέλο made in Germany

Την ώρα που οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με τεράστια αύξηση της ανεργίας, που ενδεχομένως να ξεπεράσει και τα αρνητικά ρεκόρ που κατεγράφησαν μετά το Κραχ του 1929 (περίοδος Μεγάλης Ύφεσης), η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητεί τρόπους για να αποτρέψει τις μαζικές απολύσεις και να διατηρήσει σε «φυσιολογικά» επίπεδα τους δείκτες της ανεργίας.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Η εργασία, όχι μόνο βεβαίως η διατήρησή της αλλά και οι συνθήκες υπό τις οποίες αυτή θα ασκείται εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊου αλλά και φυσικά κατόπιν, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα διακυβεύματα. 

Μνήμες από την Μεγάλη Ύφεση στις ΗΠΑ

Οι  σφόδρα απαισιόδοξοι, ορμώμενοι από τα άκρως αρνητικά μηνύματα που προέρχονται από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, εκδηλώνουν την ανησυχία τους για επερχόμενο «τσουνάμι» ανεργίας που θα εξαπλωθεί σε παγκόσμια κλίμακα.

Τα επίσημα στοιχεία που έρχονται από τις ΗΠΑ, είναι όντως εξόχως ανησυχητικά και όπως είναι φυσικό μόνο απαρατήρητα δεν μπορούν να περάσουν. Για δεύτερη διαδοχική εβδομάδα καταγράφηκε ρεκόρ νέων αιτήσεων για επιδόματα ανεργίας, ενώ συνολικά περισσότεροι από 10 εκατομμύρια Αμερικανοί λαμβάνουν το επίδομα. 

Πρόκειται για αριθμό σαφώς μεγαλύτερο από αυτό του 2008 (6,6 εκατ.), που έχει την τάση να ξεπεράσει και τα όσα θλιβερά είχαν καταγραφεί μετά το μεγάλο Κραχ του 1929. Σ’ αυτά τα στοιχεία πρέπει να προστεθεί και η πρόβλεψη ότι τους επόμενους μήνες, περίπου 25 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες είναι πιθανόν να απολέσουν την εργασία τους, τουλάχιστον προσωρινά.

Η κυβέρνηση Τραμπ, βάσει και της «κουλτούρας» επί των εργασιακών που διέπει την αμερικανική πολιτική, αναμένεται να μην δώσει βαρύτητα στη διατήρηση των υπαρχόντων θέσεων. Αντιθέτως, θα επικεντρωθεί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας υιοθετώντας ως κύριο «εργαλείο» τις δημόσιες επενδύσεις. 

Η Ευρώπη ψάχνει φάρμακο για την ανεργία

Η Ευρώπη, από την πλευρά της, ψάχνει το βηματισμό της. Ένα μοντέλο, όπως της Αμερικής, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει, να «περπατήσει» κυρίως στις δοκιμαζόμενες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Δεν υπάρχει χρόνος αλλά και χρήμα για δημόσιες επενδύσεις, και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Απαιτούνται άμεσα μέτρα για να ανασχεθεί το τσουνάμι ανεργίας, που «φουσκώνει» απειλητικά στη Γηραιά Ήπειρο. 

Τα «φάρμακα» που προτείνονται προκειμένου να καλυφθούν οι πληγές που άνοιξαν με την πανδημία του κορωνοϊου, έχουν σε πρώτη φάση βραχύβιο χαρακτήρα. 

Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού, βεβαίως, και εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος παγίωσης μέτρων και εργασιακών δομών, που θα αλλάξουν άρδην και κυρίως προς το χειρότερο τη ζωή των εργαζομένων.

Μείωση ωραρίου, διατήρηση του μισθού

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί ως λύση, όπως προαναφέρθηκε βραχύβιου ορίζοντα, ένα πρόγραμμα-σχήμα με την ονομασία SURE. Επί της ουσίας πρόκειται για αντιγραφή του γερμανικού «εργαλείου» αντιμετώπισης των μαζικών απολύσεων (Kurzabeit), που το Βερολίνο χρησιμοποίησε στην κρίση του 2008.

Το εν λόγω πρόγραμμα, που προβλέπει τη χορήγηση φθηνών δανείων συνολικού ύψους 100 δισ. ευρώ της Κομισιόν προς τις χώρες της ΕΕ. επιδοκιμάζει τα ευέλικτα εργασιακά ωράρια και τη μείωση των ωρών απασχόλησης, προς χάριν της διατήρησης των θέσεων εργασίας. 

Παρέχει τη δυνατότητα στα κράτη να παρεμβαίνουν και ως εν δυνάμει πιστωτές να πληρώνουν μέρος της διαφοράς που προκύπτει στους μισθούς, από τη μείωση των ωρών απασχόλησης που επιβάλλουν οι εργοδότες.  

Ποιο θα είναι το ποσοστό αναπλήρωσης;

Ασαφές και προς το παρόν χωρίς να έχει προσδιοριστεί, είναι το ποσοστό αναπλήρωσης που θα καλύπτει το κράτος. Για παράδειγμα στη Γερμανία είναι τάξης του 60%, τη στιγμή, μάλιστα, που το εν λόγω μοντέλο έχουν ενστερνιστεί εταιρείες «κολοσσοί» όπως η Lufthansa, η Daimler, η ΒΜW και η Volkswagen.

Ποιοι θα επωφεληθούν;

Πέραν του αγνώστου Χ που αφορά στο ακριβές ποσοστό αναπλήρωσης των μισθών από το κράτος, ευλόγως τίθεται το καίριο ερώτημα, αν το συγκεκριμένο πρόγραμμα δύναται να καλύψει ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων, μικρών και μεγάλων, βιομηχανιών και βιοτεχνιών, ιδίως στη χώρα μας.

Αν θα «απευθύνεται», δηλαδή, στους πολλούς,  στις επιχειρήσεις μικρής –μικρομεσαίας οικονομικής επιφάνειας και στους αντίστοιχους  εργοδότες που πασχίζουν να «τα φέρουν βόλτα» ή θα αποτελέσει την προμετωπίδα ή το τέλειο άλλοθι αν προτιμάτε, για κραταιές επιχειρήσεις και επιχειρηματίες, να αλλάξουν άρδην και προς όφελός τους το εργασιακό καθεστώς.

Ερωτήματα που επίσης πρέπει να τεθούν προς επεξεργασία και για τα οποία προς το παρόν δεν υφίστανται ουσιαστικές απαντήσεις, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο βεβαίως και σε εθνικό επίπεδο, είναι και τα παρακάτω:

• Ποιες οι προβλέψεις, ο σχεδιασμός για τους συμβασιούχους ορισμένου χρόνου εργασίας, που έχασαν τις δουλειές;
• Γιατί οι εκατοντάδες χιλιάδες μακροχρόνια άνεργοι δεν εμπεριέχονται σε κάποιο από τα πακέτα μέτρων που βρίσκονται υπό επεξεργασία;
• Πώς θα αποδοθούν τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Βάσει της πληθυσμιακής κατανομής ή του ύψους ανεργίας;

Σ’ ό,τι αφορά στην Ελλάδα, ασφαλώς αυτό που επιθυμεί είναι να αποσπάσει χρήματα με βάση τους δείκτες ανεργίας που καταγράφει η χώρα και βρίσκονται πάνω από το μέσο όρο, τουλάχιστον στο επίπεδο της Ευρωζώνης. 

Γιγαντιαίο οικονομικό πακέτο, είναι όμως αρκετό;

Πέραν από κάθε αμφιβολία το πακέτο των 100 δισ. ευρώ που «ρίχνει» στο τραπέζι η Κομισιόν, δανειζόμενη η ίδια χρήματα από τις αγορές, είναι πολύ μεγάλο. Είναι όμως επαρκές, για να επιλύσει τα ζωτικής σημασίας προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη, με προεξάρχον αυτό της ανεργίας;

Οι «φωνές» για την ανάγκη έκδοσης «κορωνο-ομολόγων» και την αμοιβαιοποίηση των χρεών δεν έχουν κοπάσει, ούτε οι «κορώνες» κατά του Βερολίνου που δεν επιθυμεί να λερώσει τα χέρια του. 

Προς το παρόν επικρατεί, πάντως, ένας σχετικός κατευνασμός των παθών και σ’ αυτό συντελεί και το σχέδιο της Κομισιόν για την ανεργία, που έχει θετικό  αντίκτυπο ακόμη και σε κυβερνήσεις χωρών όπως η Ιταλία.

Ανακωχή, λοιπόν, μέχρι  νεωτέρας…