Επτά στους δέκα Ευρωπαίους υπέρ του εγγυημένου εισοδήματος

«Εθεωρείτο ένα είδος σοσιαλιστικής ιδέας, αλλά ο νέος κορωνοϊός λειτούργησε ως ο παράγοντας που άλλαξε το παιχνίδι». Με τη δήλωση αυτή η Σκωτσέζα πολιτικός Κριστίν Ζαρντίν, που εκπροσωπεί το Εδιμβούργο στο βρετανικό Κοινοβούλιο, σκιαγραφεί το πώς έδρασε καταλυτικά η πανδημία. Οπως δηλώνει η ίδια στο αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο CNN, πριν από την πανδημία δεν ήταν οπαδός του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Από τον Μάρτιο, όμως, οπότε η κυβέρνηση έκλεισε σχολεία, καταστήματα, εστιατόρια και μπαρ και μάλιστα σχεδόν αιφνιδιαστικά, άρχισε να αναθεωρεί τις απόψεις της επί του θέματος.

«Αρχίσαμε να βλέπουμε την ιδέα ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος υπό ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα» τονίζει και υπογραμμίζει πως τώρα φαίνεται πολύ προσγειωμένη και πραγματιστική μια ιδέα που πριν εμφανιζόταν εξωπραγματική. Και βέβαια δεν είναι η μοναδική που άλλαξε γνώμη. Με την οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία σε όλη την Ευρώπη, όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι πολιτικοί και πολίτες υποστηρίζουν προοδευτικές θέσεις παρόμοιες με τα όνειρα τις Αριστεράς. Στη Γερμανία εκατομμύρια πολίτες έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για να συμμετάσχουν σε μελέτη γύρω από το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Το πείραμα διαχειρίζεται το οικονομικό ινστιτούτο DIW και χρηματοδοτείται από χορηγούς του ιδιωτικού τομέα. Βάσει του σχεδιασμού του από την επόμενη άνοιξη, το πρόγραμμα θα χορηγεί 1.200 ευρώ τον μήνα σε 120 άτομα επί τρία χρόνια. Σε αντίθεση με το πρωτοποριακό πρόγραμμα της Φινλανδίας που υλοποιήθηκε τη διετία 2017-2018 και απευθυνόταν σε ανέργους, το γερμανικό πείραμα περιλαμβάνει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού αδιακρίτως επαγγελματικής ή οικονομικής κατάστασης.

Στη Βρετανία, άλλωστε, πάνω από 100 βουλευτές, μεταξύ των οποίων και η κ. Ζαρντίν, ασκούν πιέσεις στην κυβέρνηση για να εγκαινιάσει παρόμοια δοκιμαστικά προγράμματα. Στην Αυστρία, στο μεταξύ, εφαρμόζεται τώρα πιλοτικό πρόγραμμα που θα διασφαλίζει πληρωμένες θέσεις εργασίας σε όσους αγωνίζονται να βρουν δουλειά και δεν τα καταφέρνουν. Το πρόγραμμα αυτό προορίζεται για 150 δικαιούχους και ισχύει στη Μάριενταλ, μια άλλοτε βιομηχανική περιοχή περίπου 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Βιέννης. Παραμένει αβέβαιο αν η αυξανόμενη δημοτικότητα αυτών των προγραμμάτων θα μεταφραστεί σε συγκεκριμένες δράσεις. Ορισμένοι πολιτικοί, πάντως, όπως η κ. Ζαρντίν, αισιοδοξούν βλέποντας αυτό το κλίμα.

Είναι, άλλωστε, γεγονός ότι ορισμένα από τα προγράμματα που εφήρμοσαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να στηρίξουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά κινούντο προς μια παρόμοια κατεύθυνση. Ενδεικτική περίπτωση η κάλυψη μεγάλου μέρους των μισθών του ιδιωτικού τομέα που εφήρμοσαν οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όταν αναγκάστηκαν να αναστείλουν την οικονομική δραστηριότητα. Ακόμη και στις ΗΠΑ, άλλωστε, η Ουάσιγκτον προέβη στην ασυνήθη κίνηση να στείλει απευθείας επιταγές στην πλειονότητα των αμερικανικών νοικοκυριών. Οπως επισημαίνει το CNN, η Ιστορία μάς διδάσκει πως σε περιόδους κρίσης επέρχονται εκτεταμένες αλλαγές στον ρόλο που διαδραματίζουν οι κυβερνήσεις. Με τη Μεγάλη Υφεση της δεκαετίας του 1930, για παράδειγμα, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Φραγκλίνος Ρούζβελτ, υιοθέτησε πρόγραμμα διανομής επιταγών στις ΗΠΑ. Στη Βρετανία, η πολιτική της παροχής κοινωνικής ασφάλισης σε όλους είναι προϊόν του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Εμπειρογνώμονες κάθε είδους εκτιμούν πως η πανδημία θα αποτελέσει τώρα το συμβάν που θα αλλάξει τον κόσμο επιφέροντας ανάλογης σφοδρότητας τεκτονικές αλλαγές. Ο Ντάνιελ Νετλ, ειδικός επί  θεμάτων συμπεριφοράς στο πανεπιστήμιο του Νιουκάστλ, τονίζει πως «οι μεγάλες πολιτικές αλλαγές συνήθως έπονται μεγάλων κρίσεων και γεγονότων που προκαλούν αναταραχή». Η έννοια του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στην αμιγή μορφή της είναι η χορήγηση χρημάτων σε όλους, ανεξαιρέτως αδιακρίτως του πόσα κερδίζουν, ώστε να έχουν μεγαλύτερη ελευθερία να αλλάξουν επάγγελμα, να εκπαιδευθούν για διαφορετικές θέσεις εργασίας, να φροντίσουν άλλους ή να ασχοληθούν με κάποια δημιουργική δραστηριότητα. Η δημοτικότητα αυτής της ιδέας έχει αυξηθεί πριν από την πανδημία, καθώς μεγαλώνει τα τελευταία χρόνια η ανησυχία πως ο αυτοματισμός και η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσουν στην ανεργία μεγάλα τμήματα του εργατικού δυναμικού.

Η επαγγελματική ανασφάλεια, που έχει προκαλέσει η πανδημία και ο οικονομικός της αντίκτυπος, έχει ενισχύσει αισθητά τις σκέψεις προς αυτήν την κατεύθυνση και περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν πως είναι αναγκαίες τέτοιου είδους πολιτικές. Πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου της Οξφόρδης κατέδειξε πως το 71% των Ευρωπαίων τάσσεται σήμερα υπέρ της πολιτικής του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.

Οπως τονίζουν σε σχετική έκθεσή τους οι ερευνητές Τίμοθι Γκάρτον Ας και Αντονία Ζίμερμαν, «είναι αξιοσημείωτα υψηλό ποσοστό αν σκεφτεί κανείς πως συνήθως όλοι απέρριπταν αυτήν την ιδέα ως εξωπραγματική και ουτοπική». Παράλληλα, ο Ντάνιελ Νετλ, που επίσης συμμετείχε στη σχετική δημοσκόπηση, εκτιμά πως η πανδημία ενδεχομένως συνέδραμε στο να «εξομαλυνθούν» οι παροχές που προσφέρει η κυβέρνηση.

Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσαν οικονομολόγοι της UBS, στις αρχές Μαΐου, οι κυβερνήσεις σε Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία πλήρωναν σχεδόν 39 εκατ. ανθρώπους για να εργαστούν περιορισμένα ωράρια ή και καθόλου.
Εκτοτε, ο αριθμός αυτός έχει περιοριστεί αλλά εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να εισπράττουν τέτοιου είδους βοήθεια καθώς το νέο κύμα περιοριστικών μέτρων στην Ευρώπη εξώθησε τις κυβερνήσεις να παρατείνουν τα σχετικά προγράμματα.

Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news

Σχετικά Νέα