Εμβόλια: Πώς θα φθάσουν στον Τρίτο Κόσμο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου την πρότασή της για την αύξηση της παραγωγής εμβολίων και θεραπευτικών σκευασμάτων κατά της COVID-19 και την καλύτερη πρόσβαση σε αυτά των αναπτυσσόμενων χωρών.

Η πρόταση, που απολαύει της ομόφωνης στήριξης των κρατών-μελών, αποτελείται από τρία στοιχεία: τη διασφάλιση της απρόσκοπτης διακίνησης εμβολίων και αναγκαίων εξαρτημάτων (ειδικότερα την κατάργηση των απαγορεύσεων στις εξαγωγές που έχουν επιβληθεί από ορισμένες ανεπτυγμένες χώρες)· την ενθάρρυνση περισσότερων συνεργασιών (ήδη υπάρχουν πάνω από 280) μεταξύ των παραγωγών και εταιρειών που μπορούν να ενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία, με την παράλληλη δέσμευση ότι τα εμβόλια θα πωλούνται στις φτωχότερες χώρες σε προσβάσιμες τιμές· και τη διευκόλυνση της αξιοποίησης του εργαλείου της υποχρεωτικής έκδοσης αδειών παραγωγής, που προβλέπεται σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης από τη συμφωνία TRIPS.

Η Κομισιόν δεν υιοθετεί, ως μέρος της πρότασής της, κάποια εκδοχή της εξαίρεσης (waiver) από την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων, την οποία έχουν εισηγηθεί στο πλαίσιο του ΠΟΕ η Ινδία και η Νότια Αφρική, αποσπώντας τη στήριξη πλέον των 60 χωρών. Οι ΗΠΑ έχουν επίσης ταχθεί υπέρ του waiver, χωρίς να έχουν διευκρινίσει ποια ακριβώς εκδοχή του προσυπογράφουν. Η Ινδία και η Νότια Αφρική πρόσφατα κατέθεσαν αναθεωρημένη πρόταση, η οποία αφορά τα πνευματικά δικαιώματα για τα εμβόλια, τις θεραπευτικές αγωγές και την τεχνολογία των διαγνωστικών τεστ. Η πρόταση των δύο χωρών είναι το waiver να διαρκέσει τρία χρόνια.

«Δεν είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτή η προσέγγιση θα προσφέρει λύσεις το ταχύτερο δυνατόν», σημειώνουν σχετικά αρμόδιοι αξιωματούχοι της Επιτροπής. «Το waiver δεν θα υποχρεώσει καμία εταιρεία-παραγωγό να προχωρήσει στην αναγκαία μεταβίβαση τεχνολογίας· αντιθέτως, δημιουργεί νέες επιπλοκές σε αυτήν τη διαδικασία». Επιπλέον, προσθέτουν, οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, όπως το Μπανγκλαντές, ήδη εξαιρούνται από τις διατάξεις για την πνευματική ιδιοκτησία.

Η Κομισιόν εισηγείται η συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου του ΠΟΕ τον Ιούλιο να θέσει σε κίνηση μια διαδικασία που θα εστιάζει στις εμπορικές πτυχές αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης. Οι σχετικές διαβουλεύσεις θα πρέπει να ολοκληρωθούν έως την επόμενη υπουργική σύνοδο του ΠΟΕ, τον Νοέμβριο.