Ελληνική οικονομία: Πώς έγινε πιο εξωστρεφής και ανταγωνιστική

Δεν είναι μόνο η δημοσιονομική βελτίωση που έχει επιδείξει η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια, που την κάνει «παράδειγμα» προς μίμηση εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας, συντελώντας στην επανάκτηση τις εμπιστοσύνης των αγορών και των οίκων αξιολόγησης. Είναι και οι επιμέρους δείκτες της οικονομίας που ενισχύονται σταθερά και διαμορφώνουν ένα άκρως βελτιωμένο πλαίσιο για το «επιχειρείν» και τις επενδύσεις στη χώρα μας.

Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η αισθητή βελτίωση των εξαγωγών και εν γένει της εξωστρέφειας, αποτελούν σημεία αναφοράς για την ελληνική οικονομία και εν πολλοίς παρακαταθήκη σταθερής πορείας για τα επόμενα χρόνια.  Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε σύγκριση με τους εμπορικούς της εταίρους ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια της εφαρμογής των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής την περασμένη δεκαετία και επιταχύνθηκε περαιτέρω τα τελευταία έτη, επισημαίνει στο τελευταίο της report η Alpha Bank. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, αφενός, τη βελτίωση του δείκτη εξωστρέφειας της χώρας και τη σύγκλισή του με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και, αφετέρου, την αύξηση του μεριδίου των ελληνικών εξαγωγών αγαθών στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών δεκαετιών.

Αν και το πρώτο δίμηνο του 2024 οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών υποχώρησαν σε σύγκριση με το περασμένο έτος, από το 2010 μέχρι σήμερα η συμμετοχή τους στο ΑΕΠ έχει αυξηθεί σημαντικά, υπερβαίνοντας μάλιστα το 2023 το αντίστοιχο ποσοστό των εξαγωγών υπηρεσιών.

Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας διαμορφώνει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την περαιτέρω άνοδο των ελληνικών εξαγωγών μεσοπρόθεσμα, μετριάζοντας έτσι τους κινδύνους αποδυνάμωσης της εξωτερικής ζήτησης ως απόρροια του ασταθούς διεθνούς περιβάλλοντος. Πράγματι, στην τρέχουσα συγκυρία, η γεωπολιτική αβεβαιότητα παρουσιάζεται αυξημένη, καθώς ενδεχόμενη κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή μεταξύ Ισραήλ και Ιράν μπορεί να οδηγήσει σε εκ νέου άνοδο των τιμών της ενέργειας, σε διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και σε αύξηση του κόστους μεταφοράς.

Εξωστρεφής και με ενισχυμένες εξαγωγές παγκοσμίως η ελληνική οικονομία

 Ο δείκτης εξωστρέφειας, ο οποίος αντανακλά τη σημασία του διεθνούς εμπορίου για την ελληνική οικονομία, μετριέται ως ο λόγος του συνόλου των εισαγωγών και εξαγωγών προς το ΑΕΠ και έχει σημειώσει σημαντική βελτίωση τα τελευταία χρόνια. Το 2023, ο εν λόγω δείκτης προσέγγισε το 95%, πλησιάζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο που διαμορφώθηκε σε 101,7%. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο εν λόγω δείκτης το 2010 ήταν μόλις 51%, ενώ, κατά μέσο όρο, τη δεκαετία του 1990 δεν ξεπερνούσε το 40%.

Επίσης, το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών αγαθών επί των συνολικών εξαγωγών αγαθών παγκοσμίως καταγράφει επίσης σημαντική αύξηση. Συγκεκριμένα, το 2010, οι εξαγωγές αγαθών της Ελλάδας αντιπροσώπευαν το 0,18% των παγκόσμιων εξαγωγών αγαθών, με το εν λόγω ποσοστό να υποχωρεί στο 0,17% το 2015 και έκτοτε να ακολουθεί ανοδική πορεία για να διαμορφωθεί στο 0,23% το 2023 (Γράφημα 1β), το οποίο αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό από το 1992.

Η επίδοση αυτή της Ελλάδας καθίσταται ακόμη πιο σημαντική εάν ληφθεί υπόψη ότι έλαβε χώρα σε μία περίοδο ενίσχυσης του παγκόσμιου εμπορίου. Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο 2010-2023, οι εξαγωγές αγαθών παγκοσμίως αυξήθηκαν κατά 5,2%, κατά μέσο όρο, ωστόσο στην Ελλάδα η άνοδος ήταν μεγαλύτερη (6,7%), με αποτέλεσμα την αύξηση του μεριδίου της χώρας μας. Η αύξηση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την πτωτική τάση του μεριδίου των εξαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο υποχώρησε από 31,16% το 2010 σε 30,25% το 2023.

Σ’ ό,τι αφορά στην ανταγωνιστικότητα, όλοι οι επιμέρους κλάδοι που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες έχουν ενισχύσει τα μερίδιά τους σε σύγκριση με το 2010. Σύμφωνα με τη μελέτη της Alpha Bank, το ποσοστό της βιομηχανίας επί της συνολικής ΑΠΑ (Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία) ανέρχεται, το 2023, σε σχεδόν 16% από 12,3%, του ευρύτερου κλάδου που περιλαμβάνει τον τουρισμό και το εμπόριο ενισχύεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και το μερίδιο του πρωτογενούς τομέα αυξάνεται από 3,4% σε 4,3%.