Σε μια δύσκολη, σύνθετη και ευμετάβλητη συγκυρία που τροφοδοτεί το ξέσπασμα ενός εμπορικού πολέμου με αιχμή του δόρατος την επιβολή δασμών, είναι βέβαιο ότι κάθε πρόβλεψη για την πορεία των ελληνικών εξαγωγών το 2025, μπορεί να αποδεχθεί φτερό στον άνεμο.
Είναι πρόδηλο πως ο διαφαινόμενος εμπορικός πόλεμος μπορεί δυνητικά να οδηγήσει το διεθνές εμπόριο σε ευρεία επιβράδυνση, καθώς και σε σημαντικές ανακατατάξεις στα μερίδια των μεγάλων παικτών στο σύνολο των αγορών. Σ’ αυτό το δυσμενές πλαίσιο, οι ελληνικές εξαγωγές που κινήθηκαν πτωτικά το 2024, διαθέτουν κάποιες σταθερές προκειμένου να αντέξουν τα «ωστικά κύματα» της διεθνούς αναταραχής και ίσως -αν οι συνθήκες το επιτρέψουν- να κινηθούν και ανοδικά.
Κύριο ζήτημα για την Ελλάδα δεν είναι η σχετικά μικρή σύνδεση των εξαγωγών της με τις ΗΠΑ, αλλά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο κέντρο του «εμπορικού τυφώνα», καθώς διατηρεί υψηλό εμπορικό πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ (κυρίως οι σημαντικές για τις ελληνικές εξαγωγές αγορές της Γερμανίας και της Ιταλίας).
Οι σταθερές πάνω στις οποίες μπορούν να βασιστούν οι ελληνικές εξαγωγές το 2025 σχετίζονται με δύο άξονες. Πρώτον το μερίδιο των ελληνικών προϊόντων στις ευρωπαϊκές εξαγωγές άγγιξε υψηλό 15ετίας (0,55% έναντι 0,51% την αντίστοιχη περίοδο του 2023).
Δεύτερον το θετικό αποτύπωμα που είχε ο κλάδος τροφίμων συνεισφέροντας 1,5 ποσοστιαίες μονάδες, με τα παραδοσιακά μας προϊόντα φέτα, γιαούρτι, ελαιόλαδο και ελιές να καλύπτουν άνω των ¾ της ανόδου.
Παρά, λοιπόν την εύθραυστη γεωπολιτική και οικονομική κατάσταση που λαμβάνει συνεχώς μεγαλύτερες διαστάσεις, υπάρχουν «νότες» αισιοδοξίας για τις ελληνικές εξαγωγές. Τώρα, αν αυτές γίνουν ολοκληρωμένη… μουσική συμφωνία και παράξουν θετικά αποτελέσματα για τις εγχώριες εξαγωγές, θα εξαρτηθεί από το μέγεθος του εμπορικού πολέμου και το αντίκτυπο που θα έχει αυτός κυρίως στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Τα καλά σενάρια…
Με βάση τα καλά σενάρια που πρόσφατα ανέλυσε σε έκθεση η Εθνική Τράπεζα αναφορικά με το 2025, προκύπτει ενίσχυση της προοπτικής ανάκαμψης για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία εκτιμάται ότι θα επιταχύνει με ρυθμό 1,4% το 2025 (από +0,8% το 2024). Ανοδικές τάσεις αναμένονται κυρίως σε 4 βασικές μας αγορές: Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία και Βουλγαρία (οι οποίες αθροιστικά καλύπτουν το ⅓ των ελληνικών εξαγωγών). Η δυναμική αυτή αναμένεται να επιτρέψει στις ευρωπαϊκές εισαγωγές να ανακάμψουν το 2025 (+2,2%), ύστερα από διετή πτώση (της τάξης του -4% ετησίως).
Επίσης η διεθνής ζήτηση αναμένεται να παραμείνει υγιής, με εκτιμώμενη άνοδο της τάξης του 3% στον όγκο διεθνούς εμπορίου (έναντι 2,7% το 2024). Έτοιμα να αξιοποιήσουν τη διεθνή τάση εμφανίζονται τα ελληνικά προϊόντα, καθώς ο δείκτης εξαγωγικών παραγγελιών καταγράφει βελτίωση, ξεχωρίζοντας από την αναιμική εικόνα των ευρωπαίων ανταγωνιστών.
Η επαναφορά της παραγωγής ελαιόλαδου φέτος στα επίπεδα του 2023 (290 χιλ τόνοι, έναντι 175 το 2024 και 345 το 2023) αναμένεταινα ενισχύσει με 1 ποσοστιαία μονάδα τις εξαγωγές του 2025 (αναπληρώνοντας την αντίστοιχη απώλεια του 2024).