Ελλάδα: Το «ακατόρθωτο» της Ευρώπης – Πώς αποπληρώνουμε 364 δισ. ευρώ

Η Ελλάδα, αν και κουβαλά στις πλάτες της ένα κολοσσιαίο δημόσιο χρέος 364 δισεκατομμυρίων ευρώ, δείχνει να ακολουθεί μια αθόρυβη αλλά εξαιρετικά μεθοδική στρατηγική απεγκλωβισμού από το βάρος των Μνημονίων. Με χρέος που αντιστοιχεί περίπου στο 153% του ΑΕΠ, κάθε λάθος κίνηση θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική. Κι όμως, την ώρα που άλλες ευρωπαϊκές χώρες επιβαρύνονται με νέα δάνεια λόγω γεωπολιτικών κρίσεων και αμυντικών εξοπλισμών, η Ελλάδα διαλέγει έναν διαφορετικό δρόμο: επιταχύνει την αποπληρωμή παλαιών υποχρεώσεων, περιορίζοντας τις μελλοντικές της ανάγκες χρηματοδότησης. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το δάνειο του πρώτου Μνημονίου, συνολικού ύψους 51,9 δισ. ευρώ. Μέχρι σήμερα έχουν επιστραφεί 21,5 δισ., και το πλάνο είναι να κλείσει πλήρως έως το 2031 — δέκα ολόκληρα χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό. Αυτό επιτυγχάνεται χωρίς να αδειάζουν τα κρατικά ταμεία, χάρη σε ένα «μαξιλάρι ασφαλείας» περίπου 40 δισ., το οποίο δημιουργήθηκε μετά την έξοδο από τα Μνημόνια το 2018 και ενισχύθηκε περαιτέρω με στρατηγικές κινήσεις πρόσβασης στις αγορές.

Η επανεξασφάλιση της επενδυτικής βαθμίδας αποτέλεσε καθοριστικό ορόσημο για αυτή τη στρατηγική. Επιτρέπει στην Ελλάδα να διαχειρίζεται το χρέος της με πολύ χαμηλότερο κόστος δανεισμού, αυξάνοντας την εμπιστοσύνη των αγορών και των διεθνών επενδυτών. Επιπλέον, η χώρα μπορεί πλέον να χρησιμοποιεί μέρος των αποθεματικών της για την πρόωρη εξόφληση δανείων χωρίς να διακινδυνεύει το χρηματοδοτικό της προφίλ. Το οικονομικό επιτελείο δείχνει να ακολουθεί μια πολιτική «έξυπνης αποπληρωμής»: εξοφλεί πρώτα τα ακριβότερα ή πιο επισφαλή δάνεια, ενώ παράλληλα διατηρεί ικανή ρευστότητα για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενους μελλοντικούς κλυδωνισμούς. Την ίδια στιγμή, ετοιμάζεται να προλάβει δυνητικά προβλήματα όπως η επανενεργοποίηση των τόκων του δεύτερου Μνημονίου το 2032, ύψους 4,8 δισ. ευρώ, για τα οποία ο ΟΔΔΗΧ (Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους) έχει ήδη ενσωματώσει ειδικό σχεδιασμό. Με αυτές τις κινήσεις, η Ελλάδα όχι μόνο «κλείνει τρύπες», αλλά προετοιμάζει το έδαφος για να δανείζεται φθηνότερα, να επενδύει στρατηγικά και να αποκτά ουσιαστική αυτονομία στις διεθνείς αγορές.

Το σχέδιο αυτό δεν έχει μόνο οικονομική σημασία· είναι και βαθιά πολιτικό και γεωοικονομικό. Σε μια Ευρώπη που δοκιμάζεται από αλλεπάλληλες κρίσεις — ενεργειακή ανασφάλεια, πόλεμος στην Ουκρανία, δημογραφική γήρανση — η εικόνα της Ελλάδας ως αξιόπιστου οφειλέτη ανατρέπει παλιές προκαταλήψεις. Δεν είναι πλέον το «μαύρο πρόβατο» των Βρυξελλών, αλλά μια χώρα που δίνει μαθήματα διαχείρισης κρίσεων. Αυτή η νέα εικόνα ενισχύει διαπραγματευτικά την Αθήνα τόσο στους ευρωπαϊκούς θεσμούς όσο και στα κέντρα λήψης αποφάσεων των αγορών. Παράλληλα, το ταχύτερο «σβήσιμο» του χρέους δημιουργεί χώρο για να στηριχθούν στο μέλλον πιο τολμηρές πολιτικές: επενδύσεις σε υποδομές, κοινωνική πολιτική, στοχευμένες μειώσεις φόρων. Όμως, το μεγάλο εθνικό στοίχημα παραμένει: να διατηρηθεί αυτή η ισορροπία ανάμεσα στη λιτότητα και την ανάπτυξη. Η ταχεία μείωση του δημόσιου χρέους είναι απαραίτητη, αλλά δεν αρκεί από μόνη της· πρέπει να συνδυαστεί με ουσιαστική αναβάθμιση της παραγωγικής βάσης της χώρας, ώστε το ΑΕΠ να «τρέχει» ταχύτερα από το χρέος. Τότε και μόνο τότε, η Ελλάδα θα κλείσει οριστικά τον κύκλο της κρίσης και θα περάσει σε μια νέα εποχή οικονομικής αυτοπεποίθησης.