Εκλογές στην Τουρκία: Στις κάλπες ξανά οι Τούρκοι για τη “μητέρα των μαχών” μεταξύ δύο κόσμων

Η “μητέρα των μαχών” διεξάγεται σήμερα στην Τουρκία. Η κρίσιμη εκλογική μάχη που αναμένεται να κρίνει τα δεδομένα για την πολιτική, οικονομική, γεωπολιτική και κοινωνική ζωή της Τουρκίας, διεξάγεται μεταξύ Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, στον δεύτερο γύρο των εκλογών της Τουρκίας. Ο Ερντογάν σκοπεί στο να επεκτείνει την κυριαρχία του σε μια τρίτη δεκαετία, με τη δυναμική να δείχνει ότι είναι υπέρ του, αφού ο πρώτος γύρος τον έφερε σε θέση οδηγού, παρά την πλειονότητα των δημοσκοπήσεων, μπροστά από τον αντίπαλο του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Ήδη ενισχυμένος από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία που κέρδισε το ισλαμιστικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και οι σύμμαχοί του (MHP, BBP, Hüda-PAR) στις 14 Μαΐου, ο Ερντογάν πήρε φαινομενικά ακόμα μία ώθηση τη Δευτέρα χάρη στην υποστήριξη του τρίτου υποψηφίου, του υπερεθνικιστή Σινάν Ογάν (αποχώρησε από το ΜΗΡ επειδή θεώρησε ότι αυτό “εξέπεσε των αξιών του”), ο οποίος στον πρώτο γύρο έλαβε το 5,1% των ψήφων. ενός εθνικιστή πολιτικού που ήρθε τρίτος στον πρώτο γύρο. Ο Ογάν ήταν ο εκλεκτός μίας συμμαχίας που περιελάμβανε δύο εθνικιστικά κόμματα (Zafer Partisi, Adalet Partisi). Ως ανεξάρτητος πολιτικός, χωρίς δικό του κόμμα, δήλωσε πίστη στον Τούρκο πρόεδρο, με τις “κακές γλώσσες” να λένε ότι έλαβε ως αντάλλαγμα υπόσχεση για ανάληψη ηγεσίας του MHP στη θέση του Μπαχτσελί. Όμως τα δύο κόμματα που τον υποστήριξαν και στις κοινοβουλευτικές εκλογές έλαβαν το 2,5% των ψήφων, ανακοίνωσαν υποστήριξη στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, οπότε είναι αμφίβολο το αν και κατά πόσον η κίνηση Ογάν θα δώσει τη νίκη στον Ερντογάν. Πιθανότατα την πλάστιγγα θα γείρουν όσοι δεν ψήφισαν, αλλά και αυτοί που ψήφισαν Ερντογάν επειδή πείστηκαν ότι ο Κιλιτσντάρογλου “συνεργάζεται με το ΡΚΚ”.

Οι εκλογές θα αποφασίσουν όχι μόνο ποιος ηγείται της Τουρκίας, αλλά και πώς θα κυβερνηθεί, προς τα πού κατευθύνεται η οικονομία της και τη μορφή της εξωτερικής της πολιτικής.

Όντας ο μακροβιότερος ηγέτης της σύγχρονης Τουρκίας, ο Ερντογάν έχει πραγματοποιήσει στροφή εντός των συνόρων μετατρέποντας την Τουρκία σε ένα πιο φανατισμένο θρησκευτικώς κράτος, πατώντας πάνω στο λάθος των κεμαλιστών που επί χρόνια τηρούσαν την επιθετική πολιτική εναντίον της μαντίλας, αλλά και στην ακραία παραπληροφόρηση που αποτελεί ευερείας κλίμακας εργαλείο. Την ίδια ώρα, στο εξωτερικό, προσπαθεί να παγιώσει επιρροή της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή, ενώ έχει δημιουργήσει προβλήματα στο ΝΑΤΟ.

Οι εκλογές διεξάγονται τρεις μήνες μετά τους φονικούς δίδυμους σεισμούς στη νοτιοανατολική Τουρκία που σκότωσαν περισσότερους από 50.000 ανθρώπους. Ο Ερντογάν έχει καταφέρει με απόλυτη επιτυχία να αλλάξει την ατζέντα της επικαιρότητας και να στρέψει τη συζήτηση μακριά από μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην Τουρκία, αλλά και το γεγονός της ανύπαρκτης κρατικής απόκρισης κατά τις πρώτες ώρες της τραγωδίας και των εκτεταμμένων ρουσφετιών και παραβιάσεων που οδήγησαν στο κτίσιμο κτηρίων ακόμα και “με κοχύλια στα θεμέλια” που κατέρρευσαν σαν άμμος στο διπλό χτύπημα σε Καχραμανμαράς και Χατάι, τον Φεβρουάριο.

Τι διακυβεύεται για την Τουρκία…
Όντας ομολογουμένως ο πιο ισχυρός ηγέτης από τότε που ο Μουσταφά Κεμάλ ίδρυσε τη σύγχρονη Τουρκία πριν από έναν αιώνα, ο Ερντογάν και το ΑΚΡ του έχουν απομακρύνει την Τουρκία από το κοσμικό σχέδιο του Ατατούρκ.

Ο Ερντογάν έχει επίσης συγκεντρώσει την εξουσία γύρω από μια εκτελεστική προεδρία, που βασίζεται σε ένα παλάτι 1.000 δωματίων στην άκρη της Άγκυρας, το οποίο καθορίζει την πολιτική για την οικονομία, την ασφάλεια, τις εσωτερικές και διεθνείς υποθέσεις της Τουρκίας.

Η κυβέρνησή του έχει φιμώσει τους διαφωνούντες, με τη Διεύθυνση Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, υπό τον Φαχρετίν Αλτούν ελέγχει τα ΜΜΕ της Τουρκίας, ενώ η κυβέρνησή του έχει διαβρώσει τα δικαιώματα και έχει θέσει το δικαστικό σύστημα υπό τον έλεγχό της, μια κατηγορία που αρνήθηκαν αξιωματούχοι, λέγοντας ότι προστατεύει τους πολίτες απέναντι σε μοναδικές απειλές για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της υποτιθέμενης απόπειρας πραξικοπήματος το 2016.

Οι οικονομολόγοι λένε ότι οι εκκλήσεις του Ερντογάν για χαμηλά επιτόκια εκτόξευσαν τον πληθωρισμό στο υψηλό 24 ετών στο 85% πέρυσι και η λίρα κατρακύλησε στο ένα δέκατο της αξίας της έναντι του δολαρίου την τελευταία δεκαετία.

Όπως ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα, σύμφωνα με τα τελευταία οικονομικά στοιχεία, το όριο της πείνας στην Τουρκία ανήλθε στις 11.800 τουρκικές λίρες, την ώρα που ο κατώτατος μισθός της Τουρκίας φτάνει τις 8.500 λίρες καθαρά.

Την Παρασκευή το πρωί, η τουρκική λίρα έπιασε ιστορικό χαμηλό, όταν ξεπέρασε το 20 έναντι του δολαρίου.

… και για τον υπόλοιπο κόσμο;
Υπό τον Ερντογάν, η Τουρκία έχει αναπτύξει στρατιωτική ισχύ στη Μέση Ανατολή και πέρα ​​από αυτήν, εξαπολύοντας τέσσερις εισβολές στη Συρία, πραγματοποιώντας μια επίθεση εναντίον Κούρδων μαχητών εντός του Ιράκ και στέλνοντας στρατιωτική υποστήριξη στη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν, μέσω των μισθοφόρων της Sadat.

Η Τουρκία βίωσε επίσης μια σειρά από διπλωματικές συγκρούσεις με περιφερειακές δυνάμεις τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ, ενώ παράλληλα με αυτά αποτελεί διαρκή απειλή για την Ελλάδα και την Κύπρο. Προς ώρας βρίσκεται σε διαδικασία εξομάλυνσης με κάποιους από τους Άραβες. Ως προς την Ελλάδα, πρόσφατα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι αυτό είναι δύσκολο.

Από την άλλη, ο ίδιος ο Ερντογάν, το βράδυ της Πέμπτης αποκάλυψε ότι “χώρες του Κόλπου και άλλοι” κατέθεσαν χρήματα στο τουρκικό χρηματοπιστωτικό σύστημα προσφάτως, σε μία προσπάθεια να τον σώσουν.

Η αγορά των S-400 από τον Ερντογάν έφερε κυρώσεις από την αμερικανική βιομηχανία όπλων κατά της Άγκυρας, ενώ η εγγύτητα του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν οδήγησε τους επικριτές να αμφισβητήσουν τη δέσμευση της Τουρκίας στη δυτική αμυντική συμμαχία του ΝΑΤΟ. Οι αντιρρήσεις της Άγκυρας στις αιτήσεις ένταξης στο ΝΑΤΟ από τη Σουηδία και τη Φινλανδία έχουν επίσης αυξήσει την ένταση και έχουν φέρει στο προσκήνιο συζητήσεις για το αν και κατά πόσο αποτελεί η Τουρκία πραγματικό σύμμαχο του ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, η Τουρκία μεσολάβησε επίσης σε μια συμφωνία για εξαγωγές ουκρανικού σιταριού, υπογραμμίζοντας τον πιθανό ρόλο που διαδραματίζει ο Ερντογάν στις προσπάθειες τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν είναι ξεκάθαρο το αν ένας νικητής Κιλιτσντάρογλου θα είχε την ίδια απήχηση στον κόσμο που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά της Δύσης και αυτό ήταν κάτι που προσπάθησε να τονίσει ο Ερντογάν στην προεκλογική του εκστρατεία.

Τι υπόσχεται η αντιπολίτευση;
Δύο κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης, το κοσμικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το κεντροδεξιό (για τα τουρκικά πρότυπα), αλλά πλήρως εθνικιστικό Καλό Κόμμα (IYI) της Μεράλ Ακσενέρ, έχουν συμμαχήσει με τέσσερα μικρότερα κόμματα κάτω από μια πλατφόρμα που θα αντέστρεφε πολλές από τις πολιτικές που φέρουν την υπογραφή Ερντογάν.

Έχουν δεσμευτεί να αποκαταστήσουν την ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας (TCMB) και να αντιστρέψουν τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν. Θα διαλύσουν επίσης την εκτελεστική προεδρία του υπέρ του προηγούμενου κοινοβουλευτικού συστήματος, έχοντας υποσχεθεί να διεξάγουν δημοψήφισμα εντός δύο ετών και δεσμεύτηκαν να στείλουν πίσω Σύρους πρόσφυγες.

Βασική εξαγγελία τους είναι ο στόχος να βελτιώσουν τις σχέσεις με τη Δύση, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, και να επαναφέρουν την Τουρκία στο πρόγραμμα των F-35, από το οποίο αποκλείστηκε μετά την αγορά των S-400.

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι πολιτικές που υποσχέθηκε η αντιπολίτευση θα μπορούσαν να τονώσουν τις ξένες επενδύσεις.

Ο Ερντογάν υποστήριξε τις αποτυχημένες προσπάθειες για την ανατροπή του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, ενώ φιλοξενούσε τουλάχιστον 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που γίνονται όλο και πιο ανεπιθύμητοι σε μια περίοδο οικονομικής δυσπραγίας στην Τουρκία.

Επιδιώκοντας την ενίσχυση από εθνικιστές ψηφοφόρους, που ίσως να μην καλύπτονται απόλυτα από το θρησκευτικό προφίλ του Ερντογάν, ο Κιλιτσντάρογλου έχει οξύνει εδώ και δύο εβδομάδες τον αντιμεταναστευτικό του τόνο και υποσχέθηκε να επαναπατρίσει μετανάστες.

Πόσο απέχουν οι δύο μονομάχοι;
Ο Κιλιτσντάρογλου έλαβε 44,9% στον πρώτο γύρο σε σύγκριση με 49,5% για τον Ερντογάν, κάτι που αντικατοπτρίζει μια σταθερή υποστήριξη παρά τη βαθιά κρίση κόστους ζωής και τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες έδειξαν τον Κιλιτσντάρογλου να προηγείται και κατά περιστάσεις ακόμα και να κερδίζει από τον πρώτο γύρο. Οι δημοσκόποι αργότερα επεσήμαναν μια απροσδόκητη αύξηση της εθνικιστικής υποστήριξης στις κάλπες για να εξηγήσουν το αποτέλεσμα.

Ο Ερντογάν είπε ότι η ψήφος του θα εξασφαλίσει τη σταθερότητα αφού η συμμαχία του εξασφάλισε κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Η σύγκρουση (ανεξάρτητα από το ότι δεν είναι πλέον στον ίδιο βαθμό πολεμική) που μαίνεται εδώ και τέσσερις δεκαετίες μεταξύ της Τουρκίας και του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) έχει μονοπωλήσει μεγάλο βαθμό του χρόνου της προεκλογικής εκστρατείας, μαζί με τον ρόλο των κυρίαρχων κουρδικών πολιτικών κομμάτων.

Αν και δεν είναι μέρος της συμμαχίας της αντιπολίτευσης, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) αντιτίθεται σθεναρά στον Ερντογάν μετά από μια καταστολή των μελών του τα τελευταία χρόνια, που είδε αρκετούς δημάρχους του κόμματος να αποκαθηλώνονται και να φυλακίζονται πραξικοπηματικά, μόνο και μόνο για να πάρουν τις θέσεις τους οι δεύτεροι επιλαχόντες που (τι θαύμα) ήταν από το ΑΚΡ στο σύνολο των περιπτώσεων.

Οι επιθέσεις του Ερντογάν εναντίον του Κιλιτσντάρογλου περιλάμβαναν κατηγορίες, χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, ότι κέρδισε την υποστήριξη του PKK. Ο Κιλιτσντάρογλου αρνήθηκε τις κατηγορίες, αλλά η προπαγάνδα Ερντογάν, η παραπληροφόρηση από τα δεκάδες ΜΜΕ που ελέγχει ο Αλτούν (μόνο δύο δεν ελέγχονται από την κυβέρνηση), έχουν κάνει τους πολίτες να πιστεύουν ότι οι Κούρδοι κατεβαίνουν με ίδια ψηφοδέλτια με την αντιπολίτευση, ασχέτως αν δεν συνέβη ποτέ κάτι τέτοιο..