Δημοσιονομική μεταστροφή της ΕΕ – Οι προτάσεις της Κομισιόν χωρίς τη γερμανική σφραγίδα

Η διαβούλευση για τις μεταρρυθμίσεις στο Σύμφωνο Σταθερότητας και για τις αλλαγές των δημοσιονομικών κανόνων που διέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, εισήλθε σ’ ένα νέο μονοπάτι. Ωσάν να ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, η Κομισιόν πέταξε εκτός των προτάσεών της το γερμανικό εγχειρίδιο, εγκαινιάζοντας αναμφίβολα μια νέα εποχή, όπου η γνώμη του Βερολίνου δεν είναι συνώνυμη του θεσφάτου για την Ευρώπη.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν υιοθετεί τη γερμανική λογική για την επόμενη ημέρα της Γηραιάς Ηπείρου. Εγκαταλείπει το δόγμα αυστηρής πειθαρχίας και σκληρών δημοσιονομικών κανόνων, το οποίο έφερε τη σφραγίδα του Βερολίνου και κυριάρχησε στην Ευρώπη επί σχεδόν δύο δεκαετίες. Το συγκεκριμένο δόγμα εκφράστηκε στη πιο σκληρή του μορφή, αυτή των Μνημονίων, με θύματα την Ελλάδα και άλλες χώρες του Νότου, οι οποίες τώρα πρωτοστατούν στην αλλαγή του δημοσιονομικού πλαισίου της Ένωσης.

Το ζήτημα, βεβαίως, είναι τι πράττουν οι Βρυξέλλες και αυτές ξεκάθαρα επιλέγουν μια τελείως διαφορετική ρότα. Προτείνουν χαλαρούς κανόνες επιτήρησης με τετραετίες συμφωνίες για έλλειμμα και χρέος που θα συνάπτονται ξεχωριστά με κάθε κράτος, αφήνοντας εντελώς εκτός «ατζέντας» τις γερμανικές προτάσεις για αυτόματη μείωση χρέους.

Η Κομισιόν θέλει να ξεσφίξει-έστω και καθυστερημένα- τη δημοσιονομική θηλιά από τις χώρες μέλη, δίδοντας σ’ αυτές, μεγαλύτερη ευελιξία και χρόνο προκειμένου να πετυχαίνουν την απαιτούμενη δημοσιονομική προσαρμογή. Επί της ουσίας υιοθετεί τη «φιλοσοφία» των προτάσεων που έχουν καταθέσει οι Νότιοι της ΕΕ, οι οποίοι φέρνουν ως υποστηρικτικό παράδειγμα για το επιχείρημά τους τη διετία κατά την οποία εξαιτίας της πανδημίας, εφαρμόστηκε από τις χώρες-μέλη η ρήτρα διαφυγής από τους δημοσιονομικούς στόχους που ορίζει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Χωρίς τον «βραχνά» των εν λόγω στόχων και διαθέτοντας περισσότερη ευελιξία και διαφορετική μακροοικονομική στόχευση, τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, πέτυχαν εντός του 2021 εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Αυτό που έχει εξέχουσα σημασία στους δημοσιονομικούς κανόνες που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι ότι εγκαταλείπονται οι ενιαίοι, άκαμπτοι δημοσιονομικοί στόχοι για χρέος και έλλειμμα. Για κάθε χώρα θα λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και επ’ αυτών θα διαμορφώνεται το τετραετές δημοσιονομικό πρόγραμμα, μέσω του οποίου θα διασφαλίζεται και η βιωσιμότητα του χρέους.

Η Γερμανία αντιδρά, η μάχη εντός της ΕΕ «φουντώνει»

Οι γερμανικές αντιδράσεις στις προτάσεις της Κομισιόν ήταν λίγο έως πολύ αναμενόμενες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ρέπει προς τη λογική των νοτίων, γεγονός που το Βερολίνο προφανώς εκλαμβάνει ως σημαίνουσα ήττα, ειδικά στο πεδίο της οικονομίας όπου διαφέντευε πλήρως και ανεμπόδιστα τη Γηραιά Ήπειρο. Επί του παρόντος μοιάζει απίθανο να προκύψει σύγκλιση απόψεων για τις μεταρρυθμίσεις στο δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. Πόσο δε μάλλον όταν εκφράζεται και γκρίνια, από χώρες, όπως η Ιταλία, που θεωρεί υπερβολικά αυστηρή την υφιστάμενη υποχρέωση για δημόσιο έλλειμμα 3% και δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΠΕ και επιμένει να απελευθερωθούν οι δημόσιες επενδύσεις.

Σε κάθε περίπτωση η διαβούλευση και οι παρασκηνιακές διεργασίες για το Σύμφωνο Σταθερότητας, έχουν μπροστά τους μεγάλο χρονικό ορίζοντα. Μένει να αποδειχθεί αν η Ευρώπη θα κάνει το βήμα προς τα εμπρός ή θα περιοριστεί σε μια μεσοβέζικη λύση που θα εμπεριέχει τον σπόρο των παλαιοτέρων συστημικών παθογενειών.