Για το ελληνικό δημόσιο χρέος είχαν γραφτεί «τόνοι» αφοριστικών και χλευαστικών σχολίων για τη χώρα μας-κυρίως την επίμαχη περίοδο εισόδου στα μνημόνια-, αλλά και έπαινοι -προσφάτως- για το γεγονός ότι η Ελλάδα σημείωσε πανευρωπαϊκά ρεκόρ απομείωσής του την τελευταία τριετία.
Η αλήθεια είναι ότι η χώρα μας, αφού πέταξε από πάνω της το φορτίο των μνημονίων, έχει καταγράψει μια εντυπωσιακή πορεία «ψαλιδίσματος» του δημόσιου χρέους. Αυτό έρχεται σε συνάρτηση με την εξαιρετική πορεία της ελληνικής οικονομίας σε όλα τα θεμελιώδη μεγέθη της, που πιστοποιήθηκε με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Το ελληνικό χρέος, όμως, παραμένει το πιο υψηλό στην Ευρωζώνη και ως εκ τούτου οι όποιοι… πανηγυρισμοί πρέπει να παραμείνουν μετριασμένοι. Η χώρα μας έχει να διανύσει ανηφορικό δρόμο, όπου η εκπλήρωση των μεταρρυθμίσεων και η επίτευξη των ετήσιων δημοσιονομικών στόχων αποτελούν βασικές και απαράβατες προϋποθέσεις, προκειμένου το χρέος να συνεχίσει σε πορεία απομείωσης. Οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και τα «σημάδια» θετικά, όπως πιστοποιείται από όλα τα επίσημα στοιχεία.
Το α’ τρίμηνο του 2024 το χρέος της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε στο 159,8% του ΑΕΠ από 169,4% ένα χρόνο πριν και από το 207% που είχε εκτιναχθεί λόγω της πανδημίας και των μέτρων στήριξης της οικονομίας στο τέλος του 2020.
Συνολικά την τριετία 2020-2023 η Ελλάδα ανακηρύχθηκε «πρωταθλήτρια» στη μείωση του δημόσιου χρέους μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 45,1 εκατοστιαίες μονάδες (45,1%), με αποτέλεσμα να υποχωρήσει στο 161,9% στο τέλος της περιόδου αυτής, από το 207% του ΑΕΠ που ήταν το 2020.
Αναλυτές και διεθνείς οίκοι εκφράζουν την εκτίμηση ότι το ελληνικό χρέος θα συνεχίζει να ψαλιδίζεται τα επόμενα χρόνια και ήδη από το 2026 θα είναι χαμηλότερο από το ιταλικό χρέος, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Προς ώρας όμως παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη και ας έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2012. Αυτό από μόνο του, άλλωστε, καταδεικνύει με εμφατικό τρόπο, το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετώπισε η ελληνική οικονομία, η οποία έφτασε στα πρόθυρα της κατάρρευσης.
Δημοσιονομική πειθαρχία, μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις
Σε κάθε περίπτωση η περαιτέρω μείωση του χρέους βρίσκεται σε σωστό δρόμο αλλά δεν την καθοδηγεί αυτόματος πιλότος. Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις, να διευρύνει την εγχώρια επενδυτική σκηνή και κυρίως να παραμείνει σθεναρά προσηλωμένη στη δημοσιονομική πειθαρχία. Η εφαρμογή του νέων Ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων ενδέχεται να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση για να ακολουθήσει μια ακόμη πιο αυστηρή δημοσιονομική πολιτική θέτοντας υψηλότερο στόχο για το δημοσιονομικό πλεόνασμα μακροπρόθεσμα.
Τα υψηλότερα επιτόκια αναμένεται να έχουν μέτριο αντίκτυπο στο δημόσια οικονομικά τα επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι ένα σημαντικό μέρος του δημοσίου χρέους της Ελλάδος διακρατείται από τους λεγόμενους «επίσημους πιστωτές» με ευνοϊκούς όρους.
Το δημοσιονομικό μαξιλάρι
Ένα από τα όπλα που έχει στη φαρέτρα της η κυβέρνηση για την περαιτέρω μείωση του χρέους, είναι και το δημοσιονομικό μαξιλάρι. Θεωρείται πιθανό ότι ο ESM θα δώσει τη συγκατάθεσή του προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του χρέους. Η αρχή αναμένεται να γίνει από φέτος με την πρόωρη αποπληρωμή επιπλέον δόσεων δανείων που είχε πάρει η Ελλάδα από χώρες της Ευρωζώνης (GLF) στο πλαίσιο του πρώτου μνημονίου.