Η τραγωδία που σημειώθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2022 στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών, με τον θάνατο ενός 11χρονου μαθητή και τον σοβαρό τραυματισμό δύο ακόμα παιδιών, επανέρχεται με δραματικό τρόπο στη δημόσια σφαίρα μέσω της δίκης που διεξάγεται στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Σερρών.
Η κατάθεση του πρώην συντηρητή του λέβητα και πρώην προέδρου των συντηρητών καυστήρων του Νομού Σερρών, Γιώργου Κοτσάνπαπα, φώτισε κρίσιμες τεχνικές πτυχές της υπόθεσης και ανέδειξε ένα ξεκάθαρο ανθρώπινο λάθος, που οδήγησε σε μια από τις πιο τραγικές στιγμές της σύγχρονης σχολικής ζωής στη χώρα.
Τεχνικό λάθος με τραγικές συνέπειες – «Απομόνωσαν τα ασφαλιστικά του λέβητα»
Σύμφωνα με τον κ. Κοτσάνπαπα, η έκρηξη οφείλεται σε κακή τεχνική παρέμβαση στο πλαίσιο της συνύπαρξης δύο διαφορετικών θερμικών συστημάτων: του παραδοσιακού λέβητα πετρελαίου και του συστήματος γεωθερμίας που εγκαταστάθηκε πρόσφατα στο σχολείο.
Όπως κατέθεσε, ο τεχνικός που ανέλαβε την εγκατάσταση τοποθέτησε χειροκίνητες βάνες στην είσοδο και έξοδο του λέβητα, με αποτέλεσμα να απομονωθούν τα κρίσιμα ασφαλιστικά του συστήματα — δηλαδή οι βαλβίδες ασφαλείας και οι υδροστάτες. «Αν υπήρχαν κάτω από τις βάνες, τίποτα από αυτά δεν θα είχε συμβεί» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η εικόνα που περιέγραψε είναι ανατριχιαστική: ένας ισχυρότατος λέβητας, σε άριστη μηχανική κατάσταση, με σιδερένια πόρτα λεβητοστασίου, να ανατινάσσεται επειδή λειτουργούσε χωρίς λειτουργικά μέσα αποσυμπίεσης και ασφάλειας, ενώ οι βάνες είχαν κλείσει χειροκίνητα, απομονώνοντας τα συστήματα ελέγχου πίεσης.
«Δεν έγιναν τα στοιχειώδη» – Ευθύνες και ελλείψεις στο προσκήνιο
«Σύμφωνα με την εμπειρία μου, δεν έγιναν τα στοιχειώδη» επεσήμανε ο πρώην συντηρητής, τονίζοντας ότι το όλο σύστημα λειτουργούσε με τεράστια πίεση και χωρίς καμία πρόβλεψη για εκτόνωση. Παρομοιάζοντας τον λέβητα με χύτρα ασφαλείας χωρίς βαλβίδα, κατέστησε σαφές ότι η έκρηξη ήταν προδιαγεγραμμένη από τη στιγμή που δεν υπήρχαν ενεργά μέτρα ασφάλειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο μάρτυρας υποστήριξε πως η συντήρηση του λέβητα δεν σχετίζεται με την αιτία του δυστυχήματος, καθώς το πρόβλημα προέκυψε από την εγκατάσταση του νέου συστήματος και τη διαχείριση της εναλλαγής μεταξύ των δύο πηγών θέρμανσης.
Ασφάλεια σε σχολικά λεβητοστάσια – Υποτιμημένη ανάγκη ή επικίνδυνη αμέλεια;
Η κατάθεση του κ. Κοτσάνπαπα ανέδειξε και μια γενικότερη εικόνα υποτίμησης της σημασίας των μέτρων ασφαλείας σε εγκαταστάσεις θέρμανσης, ακόμα και σε σχολεία. Όπως δήλωσε, “έχουμε περάσει εκατοντάδες λέβητες που λειτουργούσαν παράλληλα με άλλες πηγές ενέργειας χωρίς ατυχήματα”, κάτι που, όμως, προϋποθέτει πάντα την αυστηρή τήρηση των τεχνικών πρωτοκόλλων.
Η επιπρόσθετη αποκάλυψη ότι στον συγκεκριμένο λέβητα δεν υπήρχε θερμοστάτης ασφαλείας, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία, ενισχύει τις υπόνοιες για σοβαρές παραλείψεις τόσο σε επίπεδο εγκατάστασης όσο και σε επίπεδο ελέγχου. Ο συνήγορος του εργολάβου έθεσε εύλογα ερωτήματα για αυτή την έλλειψη, με τον κ. Κοτσάνπαπα να αναγνωρίζει την απουσία του θερμοστάτη, υποβαθμίζοντας ωστόσο τον ρόλο του ως “επιπρόσθετου συστήματος”.
Ένα σχολείο, μια έκρηξη και ένα παιδί λιγότερο: Ποιος φέρει την ευθύνη;
Το τραγικό αυτό περιστατικό υπενθυμίζει με τον πιο οδυνηρό τρόπο ότι η σχολική ασφάλεια δεν είναι δεδομένη. Ο προαυλισμός των παιδιών στον χώρο πλησίον του λεβητοστασίου, σε συνδυασμό με τον μη ορατό τεχνικό κίνδυνο, καταδεικνύει μια σειρά από αλυσιδωτές παραλείψεις, τόσο στην πρόβλεψη όσο και στην πρόληψη.
Οι δηλώσεις του κ. Κοτσάνπαπα ότι “δεν υπήρχαν θέματα ασφάλειας πριν τις τεχνικές επεμβάσεις”, επιβεβαιώνουν ότι το δυστύχημα δεν οφείλεται στην κατάσταση του ίδιου του εξοπλισμού, αλλά σε ανθρώπινα σφάλματα και ελλιπή επίβλεψη των αλλαγών.