Διεθνής ανησυχία μετά τις επιθέσεις στον Κόλπο του Ομάν

Δύο δεξαμενόπλοια δέχτηκαν επίθεση στον Κόλπο του Ομάν την Πέμπτη, με αποτέλεσμα να μείνουν ακυβέρνητα και το ένα εκ των δύο να φλέγεται, σύμφωνα με ναυτιλιακές εταιρείες- με τις τιμές του πετρελαίου να σημειώσουν άνοδο μέχρι και 4%, λόγω ανησυχιών για τη ροή του πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή.

Το Front Altair φλεγόταν στα ύδατα μεταξύ των αραβικών χωρών του Κόλπου και του Ιράν, μετά από έκρηξη την οποία μία πηγή απέδωσε σε μαγνητική νάρκη. Η νορβηγική εταιρεία στην οποία ανήκει ανέφερε πως το πλήρωμα είναι ασφαλές.

Ένα δεύτερο τάνκερ, που ανήκει σε ιαπωνική εταιρεία, εγκαταλείφθηκε μετά από φερόμενο πλήγμα τορπίλης, σύμφωνα με την εταιρεία που εκμίσθωσε το σκάφος. Το πλήρωμα επίσης περισυνελέγη.

Οι επιθέσεις της Πέμπτης ήταν το δεύτερο περιστατικό μέσα σε έναν μήνα κοντά στα Στενά του Ορμούζ, στρατηγικής σημασίας οδό για τη διέλευση φορτίων πετρελαίου.

«Πρέπει να θυμόμαστε πως περίπου το 30% του μεταφερόμενου από τη θάλασσα αργού πετρελαίου περνά από τα Στενά. Εάν τα ύδατα αυτά δεν είναι πλέον ασφαλή, η ροή προς το σύνολο του Δυτικού κόσμου θα μπορούσε να κινδυνεύσει» είπε ο Πάολο ντ’Αμίκο, πρόεδρος της INTERTANKO.

Οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία κατηγόρησαν το Ιράν για επιθέσεις με μαγνητικές νάρκες τον Μάιο σε τέσσερα τάνκερ στα ανοιχτά των ακτών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, μια κατηγορία την οποία η Τεχεράνη απορρίπτει.

Οι εντάσεις έχουν κλιμακωθεί από τότε που ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει απαιτήσει η Τεχεράνη να περιορίσει τα στρατιωτικά της προγράμματα και την επιρροή της στη Μέση Ανατολή, απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Ο αμερικανικός 5ος Στόλος ανέφερε πως έσπευσε να συνδράμει τα δύο δεξαμενόπλοια την Πέμπτη, αφού έλαβε σήματα κινδύνου. Η Βρετανία εξέφρασε «βαθείς προβληματισμούς» για τις εκρήξεις, σημειώνοντας πως συνεργάζεται με εταίρους πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ περιέγραψε τα γεγονότα ως «ύποπτα» στο Twitter, σημειώνοντας πως έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Σίνζο Άμπε στην Τεχεράνη. Ο ίδιος ζήτησε τη διεξαγωγή διαλόγου στην περιοχή.

Η ασφάλεια στον Κόλπο έχει μεγάλη σημασία για το Ιράν, δήλωσε ο πρόεδρος Χασάν Ροχανί.

«Η ασφάλεια έχει μεγάλη σημασία για το Ιράν στην ευαίσθητη περιοχή του Κόλπου, στη Μέση Ανατολή, στην Ασία και σε όλο τον κόσμο. Προσπαθούμε πάντα να διασφαλίσουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή», ανέφερε ο Ροχανί σε μια ομιλία που μεταδόθηκε απευθείας από την κρατική τηλεόραση.

Οι επιθέσεις έλαβαν χώρα ενώ ο Σίνζο Άμπε- πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, η οποία ήταν μεγάλη εισαγωγέας ιρανικού πετρελαίου μέχρι την κλιμάκωση των κυρώσεων από πλευράς της Ουάσινγκτον- επισκεπτόταν την Τεχεράνη με μήνυμα από τον Τραμπ, ζητώντας από όλες τις πλευρές να μην αφήσουν τις εντάσεις να αυξηθούν.

Το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στα ύδατα των οποίων έγιναν οι επιθέσεις κατά τεσσάρων τάνκερ τον Μάιο, δεν προέβησαν άμεσα σε ανακοινώσεις μετά τις επιθέσεις της Πέμπτης.

Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του BBC, το Ιράν ανακοίνωσε πως διέσωσε 21 μέλη του πληρώματος του Kokuka Courageous και 23 του Front Altair, αν και οι ΗΠΑ ανέφεραν πως το ναυτικό τους διέσωσε και αυτό κάποιους ναύτες. Και τα δύο σκάφη συνεχίζουν να επιπλέουν.

Σύμφωνα με την αρμόδια νορβηγική αρχή, το Front Altair δέχτηκε επίθεση, με αποτέλεσμα να σημειωθούν τρεις εκρήξεις. Το πλοίο μετέφερε 75.000 τόνους νάφθας και η πλοιοκτήτρια Frontline διέψευσε αναφορές πως είχε βυθιστεί. Όσον αφορά στο Kokuka Courageous (σημαίας Παναμά), είναι φορτωμένο με μεθανόλη και, σύμφωνα με τη BSM Ship Management, δεν διατρέχει κίνδυνο να βυθιστεί.

Ποιός ωφελείται από τις επιθέσεις;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι προφανώς πολύ δυσκολότερο από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί. Οι επιθέσεις της Πέμπτης δεν ήταν οι πρώτες που σημειώνονται στην περιοχή. Τον περασμένο μήνα, στην ίδια περιοχή, είχαν προηγηθεί επιθέσεις κατά τεσσάρων δεξαμενοπλοίων, δύο εκ των οποίων ήταν Σαουδαραβικά και δύο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Όλοι δείχνουν το Ιράν

Υπ΄αριθμόν ένα ύποπτος για τους Αμερικανούς και κάποιους Ευρωπαίους θεωρήθηκε εξαρχής η Τεχεράνη. Οι Ιρανοί διέψευσαν κατηγορηματικά οποιαδήποτε ανάμιξη, κάτι που ωστόσο δεν είναι αρκετό για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, ο οποίος μάλιστα την κατηγόρησε ευθέως. Στον αντίποδα βρέθηκαν άμεσα οι Ρώσοι με το ρωσικό ΥΠΕΞ να τονίζει ότι είναι λάθος να ενισχυθούν οι εντάσεις με το Ιράν. Και προειδοποιεί ότι σε κάθε περίπτωση είναι ένα επικίνδυνο περιστατικό, τα αίτια και τις συνέπειες του οποίου θα πρέπει να αναζητήσουν σε βάθος όλοι οι εμπλεκόμενοι.

Νέες ισορροπίες στην περιοχή;

Οι ΗΠΑ συζητούν με τους συμμάχους τους διάφορες επιλογές για το πώς θα προστατεύσουν τη διεθνή ναυσιπλοΐα στον Κόλπο του Ομάν μετά τις επιθέσεις, ανέφεραν απόψε υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης.

Δύο αξιωματούχοι, που μίλησαν σε μια μικρή ομάδα δημοσιογράφων ζητώντας να παραμείνουν ανώνυμοι, είπαν ότι οι ΗΠΑ θέλουν να διασφαλίσουν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στα Στενά του Χορμούζ αλλά και ότι δεν θα διαταραχθεί το διεθνές εμπόριο.

Η Ιαπωνία και τα πυρηνικά

Δεν λείπουν αυτή που υποστηρίζουν και επιμένουν ότι η Τεχεράνη δεν θα είχε κανένα όφελος από μια τέτοια επίθεση, πόσο μάλλον από την στοχοποίηση που αυτή προκαλεί, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που η χώρα βρίσκεται ξανά σε καθεστώς διεθνούς απομόνωσης. Επισημαίνουν δε τη χρονική συγκυρία που συνέβησαν οι επιθέσεις της Πέμπτης. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός βρισκόταν στην Τεχεράνη για να προωθήσει τη συμφωνία Ιαπωνίας – Ιράν για τα πυρηνικά. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι δηλωμένος πολέμιος της προηγούμενης συμφωνίας που είχε επιτευχθεί για τα πυρηνικά του Ιράν, γκρεμίζοντας όσα είχαν καταφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Μπαράκ Ομπάμα. Κάποιοι μιλούν ανοιχτά για μια προβοκάτσια. Το ερώτημα είναι και πάλι, από ποιόν;

Οι “Φρουροί της Επανάστασης”

Δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς ωστόσο το γεγονός ότι η δημόσια ζωή στο Ιράν τις τελευταίες δεκαετίες διαμορφώνεται και καθορίζεται κατά καιρούς από εξτρεμιστικά στοιχεία και σκληροπυρηνικούς ισλαμιστές. Αρκεί όμως αυτό για να οργανωθεί και διαταχθεί μια επίθεση τέτοιας κλίμακας, που όχι μόνο θα δυναμίτιζε τις ειρηνευτικές συνομιλίες αλλά θα οδηγούσε και σε μεγαλύτερη απομόνωση τη χώρα;

Η τιμή του πετρελαίου

Η τιμή του “μαύρου χρυσού” βρίσκεται σε ανοδική πορεία και σύμφωνα με τους αναλυτές δεν έχει ακόμη πιάσει “ταβάνι”. Εκτός από το συμφέρον που θα μπορούσε το Ιράν να έχει (καθώς έχει αυξήσει τις εξαγωγές πετρελαίου) ή να μην έχει (καθώς περαιτέρω αύξηση της τιμής θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στις εξαγωγές), εδώ μπαίνει και ένας άλλος παράγοντας.

Η Σαουδική Αραβία

Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Σαουδική Αραβία θα επιθυμούσε περαιτέρω αύξηση της τιμής του πετρελαίου. Στον αντίποδα, άλλοι συνάδελφοί τους τονίζουν ότι το να θεωρηθεί επικίνδυνη η διέλευση από τις θαλάσσιες οδούς στον Περσικό Κόλπο θα ήταν ευρύτερα καταστροφικό για τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες και ως εκ τούτου και αυτό το σενάριο απορρίπτεται.

Ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας καταδίκασε τις επιθέσεις, τονίζοντας ότι το Ριάντ θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να προστατεύσει τα λιμάνια του αλλά και χωρικά ύδατά του. Ο Χάλιντ αλ Φάλιχ κάλεσε επίσης τη διεθνή κοινότητα να αναλάβει τις ευθύνες της και να προστατεύσει τις διεθνείς διαδρομές της ναυσιπλοΐας. Σύμφωνα με το επίσημο σαουδαραβικό πρακτορείο SPA, ο υπουργός δεσμεύτηκε ότι η χώρα του θα συνεχίσει να εφοδιάζει τις διεθνείς αγορές με πετρέλαιο μετά τις επιθέσεις αυτές. Όπως είπε ο Φάλιχ, το υπουργείο και η εταιρεία Aramco αύξησαν την ετοιμότητά τους για να ανταποκριθούν.