«Αυτογκόλ» της αντιπολίτευσης για την Προανακριτική;

Μια πρωτοφανής πολιτική πρωτοβουλία αναταράσσει το ελληνικό πολιτικό τοπίο. Η πρόταση για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής κατά του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, με κατηγορητήριο που περιλαμβάνει ακόμη και το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας, υπογράφηκε από 32 βουλευτές της αντιπολίτευσης, προερχόμενους από ετερόκλητους πολιτικούς χώρους: την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, τη ΝΙΚΗ του Δημήτρη Νατσιού, την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου και τον Στέφανο Κασσελάκη του ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρόταση αυτή, που κατατέθηκε με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών και φέρει την υπογραφή της προέδρου του Συλλόγου συγγενών των θυμάτων, Μαρίας Καρυστιανού, προκαλεί ισχυρές αναταράξεις – όχι μόνο στην κοινοβουλευτική πραγματικότητα αλλά και στην ευρύτερη πολιτική ισορροπία.

Μια «πύρρειος» πολιτική κίνηση ή νέα αρχιτεκτονική της αντιπολίτευσης;

Το περιεχόμενο της πρότασης, σύμφωνα με νομικούς κύκλους αλλά και βουλευτές με ειδική γνώση του Συντάγματος και της ποινικής δικονομίας, στερείται σοβαρής νομικής βάσης και χαρακτηρίζεται ως «θεσμικά ακραίο» και «ρητορικά δημαγωγικό». Η αναφορά ακόμα και σε εσχάτη προδοσία απέναντι στον πρωθυπουργό, σε μια δημοκρατική χώρα εντός της Ε.Ε., προκαλεί αντιδράσεις και στο εσωτερικό της ίδιας της αντιπολίτευσης.

Σημαντικοί συγγενείς θυμάτων από τα Τέμπη, όπως ο Νίκος Πλακιάς και ο Βαγγέλης Βλάχος, έσπευσαν να αποστασιοποιηθούν από την πρόταση, εκφράζοντας την ανησυχία τους για την εργαλειοποίηση της τραγωδίας. Η διαφοροποίησή τους φέρνει στο φως ένα βαθύτερο ερώτημα: πού τελειώνει η πολιτική ευθύνη και πού ξεκινά η εκμετάλλευση της οργής των πολιτών;

Η αποτυχία δημιουργίας ενός σοβαρού ενιαίου αντιπολιτευτικού μετώπου ακόμα και σε ένα τόσο σοβαρό και συναισθηματικά φορτισμένο θέμα όπως τα Τέμπη, αφήνει την εντύπωση ότι η αντιπολίτευση αφήνει πολιτικό κενό, το οποίο σπεύδουν να καλύψουν ετερόκλητες συμμαχίες και ακροδεξιοί ή εθνολαϊκιστικοί σχηματισμοί.

Ο κίνδυνος της «νομιμοποίησης» των άκρων και η υπονόμευση της σοβαρής αντιπολίτευσης

Η στήριξη της πρότασης από την Ελληνική Λύση και τη Νίκη φέρνει στην επιφάνεια ένα πολιτικά επικίνδυνο φαινόμενο: την τεχνητή σύμπλευση άκρων, με κοινό παρονομαστή τη ρητορική της σύγκρουσης και τη συναισθηματική εκμετάλλευση εθνικών τραγωδιών. Η εικόνα βουλευτών από την άκρα δεξιά να συντάσσονται με στελέχη της Αριστεράς για το “παλλαϊκό αίτημα για δικαιοσύνη”, όπως το παρουσιάζουν, μπορεί να προσφέρει στιγμιαία επικοινωνιακά οφέλη, αλλά μακροπρόθεσμα θολώνει το μήνυμα και θίγει το κύρος των θεσμών.

Είναι ενδεικτικό ότι τέσσερα κοινοβουλευτικά κόμματα, αντί να καταθέσουν συγκροτημένες και τεκμηριωμένες πολιτικές πρωτοβουλίες, επέλεξαν να “εκχωρήσουν” τον ρόλο της αντιπολίτευσης στην κα Καρυστιανού. Πρόκειται για μια θεσμικά προβληματική επιλογή, που ενισχύει το πολιτικό χάσμα, αλλά και την εικόνα έλλειψης σοβαρής εναλλακτικής πρότασης εξουσίας.

 Πολιτικός θεατρινισμός ή δείγμα πολιτικής αποσύνθεσης;

Η πρόταση για προανακριτική με το ακραίο κατηγορητήριο εναντίον του Πρωθυπουργού, πέρα από τις επικοινωνιακές της προεκτάσεις, αναδεικνύει μια κρίσιμη αλήθεια, η ελληνική αντιπολίτευση δυσκολεύεται να αρθρώσει ενιαίο, θεσμικά συγκροτημένο λόγο, ακόμα και σε ζητήματα με τόσο ισχυρό κοινωνικό και ηθικό φορτίο όπως τα Τέμπη. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση, αν και αναμφισβήτητα έχει ευθύνες, εμφανίζεται ενισχυμένη από την ακρότητα των επιθέσεων που δέχεται.

Αν ο στόχος ήταν η πολιτική φθορά του Κυριάκου Μητσοτάκη, η τακτική που επελέγη ενδέχεται να πετύχει το αντίθετο, τη συσπείρωση του φιλοκυβερνητικού ακροατηρίου και την απονομιμοποίηση όσων προσπαθούν να καρπωθούν πολιτικά οφέλη από μια τραγωδία.