Αναδρομικά σε βάθος πενταετίας που κυμαίνονται από 40.000 έως 60.000 ευρώ έκαστος θα λάβουν οι γιατροί του ΕΣΥ, μετά από την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές στις αποδοχές τους βάσει του μνημονιακού νόμου 4093/2012.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου με την 3/2022 απόφασή της έκρινε οριστικά ότι παράνομα καταβάλλονταν μειωμένες αποδοχές στους ιατρούς του ΕΣΥ (Πρωτοβάθμια Υγεία) λόγω των περικοπών που επέβαλε ο νόμος 4093/2012 (έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013−2016).
Σύμφωνα με το σκεπτικό της αρεοπαγιτικής απόφασης ο επίμαχος μνημονιακός δεν είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα και επομένως δεν πρέπει να εφαρμοσθεί για τους εξής λόγους:
- Δεν προέβη σε «εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις από τις εν λόγω μειώσεις», ούτε «αν το αναμενόμενο οικονομικό όφελος που θα προκύψει από τις μειώσεις είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο από τις επιπτώσεις των μειώσεων». Δηλαδή νομοθετήθηκαν μειώσεις που μπορούσαν να προκαλέσουν συνολικά ζημία αντί για όφελος και πιθανότατα προκάλεσαν ζημία.
- Δεν εξετάστηκε από το νόμο «αν θα μπορούσαν να ληφθούν άλλα μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος» ως προς τη μείωση των δημοσίων δαπανών, αλλά με μικρότερο κόστος για τους γιατρούς του ΕΣΥ.
- Δεν εξετάστηκε αν οι αποδοχές των γιατρών του ΕΣΥ παραμένουν μετά τις νέες μειώσεις επαρκείς για την αντιμετώπιση του κόστους αξιοπρεπούς διαβίωσής τους και ανάλογες της αποστολής που τους έχει ανατεθεί με το άρθρο 5 παρ. 5 του Συντάγματος.
Είχαν προηγηθεί αλλεπάλληλες δικαστικές αποφάσεις Πρωτοδικείων και Εφετείων που δικαίωναν τους γιατρούς, ήδη από το 2017, όπως τους δικαίωσαν και οι αποφάσεις της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (437/2014) και της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (431/2018).
Όπως είναι γνωστό τα δικαστήρια ουσίας επιδίκασαν και επιδικάζουν μικτές μηνιαίες διαφορές περίπου 1.000 ευρώ. Τα επιδικασθέντα ποσά ανέρχονταν, όταν οι διαφορές αφορούσαν 4 ή και 5 έτη, σε συνολικά μεικτά ποσά μέχρι 50.000 ή και 60.000 ευρώ.
Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου κατόπιν αυτών απέρριψε την αναίρεση της πρώτης ΔΥΠΕ και στην πράξη επικύρωσε όλες τις αποφάσεις των δικαστηρίων της ουσίας, επί αγωγών που κατέθεσε και υποστήριξε η δικηγορική εταιρεία «Γιάννης Τουτζιαράκης και Συνεργάτες».
Σε δήλωσή του ο Γιάννης Τουτζιαράκης επισημαίνει:
«Οι λόγοι για τους οποίους όλα τα ανώτατα δικαστήρια έκριναν τις διατάξεις και τις περικοπές του ν. 4093/2012 ως αντίθετες με το Σύνταγμα και μη εφαρμοστέες, αποτελούν προπατορικό και υπερκομματικό αμάρτημα και βαραίνουν και το ισχύον μισθολόγιο του ν. 4472/2017.
Και το ισχύον μισθολόγιο καταλήγει σε καθαρές αμοιβές των ιατρών ΕΣΥ ίδιες ή και μικρότερες, χωρίς να έχει υπάρξει συμμόρφωση προς τις υποδείξεις όλων των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας.
Χωρίς δηλαδή να υπάρξει σοβαρή εκτίμηση αν οι επιπτώσεις από το μειωμένο επίπεδο μισθών επιφέρουν τελικά οικονομική ζημία αντί για όφελος ή αν οι μη επαρκείς αποδοχές οδηγούν σε υπονόμευση της συνταγματικής υποχρέωσης να εξασφαλίζεται η παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλού επιπέδου (ΣΕ 3802/2014, Ολομέλεια, 9/2016 και 2381/2016)».
Τέλος, αναμένεται η κρίση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας ως προς τη συνταγματικότητα του ισχύοντος ν. 4472/2017 (εκδικάσθηκε την 15.1.2021), ενώ έχει ήδη αποφανθεί σειρά πολιτικών δικαστηρίων της ουσίας, τα οποία έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν δεκτές τις αντίστοιχες αγωγές που στρέφονται πλέον κατά της συνταγματικότητας και του ισχύοντος νόμου.