Μια νέα κρίση που αφορά στο μεταναστευτικό και έχει ως σημείο αναφοράς τις κατά χιλιάδες αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στο ιταλικό νησί της Λαμπεντούζα, χτυπάει την πόρτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως και στις προηγούμενες ανάλογες δύσκολες καταστάσεις με φόντο το μεταναστευτικό, η Ευρώπη εμφανίζεται διστακτική, αμήχανη και χωρίς ουσιαστική στόχευση για την άμβλυνση του προβλήματος που λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
H Ιταλία βρίσκεται υπό τεράστια πίεση από τις προσφυγικές ροές, καθώς καθημερινώς πραγματοποιούνται πάνω από 1.000 αφίξεις στη Λαμπεντούζα, ενώ στο νησί βρίσκονται πλέον σχεδόν 7.000 πρόσφυγες και μετανάστες, κυρίως από τη Βόρεια Αφρική. Η κατάσταση μοιάζει να είναι οριακή, η Μελόνι ζητάει τη συνδρομή των Βρυξελλών και την ίδια στιγμή το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών μπάζει νερά από παντού. Σαν τις κακοφτιαγμένες και τρυπημένες βάρκες που μεταφέρουν στοιβαγμένους μετανάστες και πρόσφυγες από τη Βόρεια Αφρική προς την Λαμπεντούζα…
Γνωρίζαμε εδώ και πολύ καιρό ότι το ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου δεν λειτουργούσε. Με γνώμονα την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των χωρών στα εξωτερικά σύνορα και εκείνων στο εσωτερικό της ΕΕ, οι Βρυξέλλες επινόησαν τον εθελοντικό μηχανισμό αλληλεγγύης. Αλλά τώρα ούτε αυτός λειτουργεί, με συνέπεια σε μία ακόμη κρίση στο μεταναστευτικό, η Ευρωπαϊκή Ένωση να εμφανίζεται διαιρεμένη και να τρέχει πίσω από τις εξελίξεις.
Και το πρόβλημα είναι πιθανό να οξυνθεί το επόμενο διάστημα. Η υποσαχάρια Αφρική βρίσκεται στη δίνη πραξικοπημάτων και βίας, ενώ η Λιβύη, που αποτελούσε ένα στοιχειώδες ανάχωμα στις προσφυγικές ροές, έχει καταρρεύσει. Αυτή η συνθήκη που έχει δημιουργηθεί, ωθεί ολοένα και περισσότερους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και αναζητήσουν μια νέα ζωή προς την Ευρώπη, μέσω ενός θεωρητικά πιο ασφαλούς δρόμου προσφυγικών ροών, από αυτόν της Τουρκίας.
Η Ελλάδα και ο Ερντογάν που εργαλειοποιεί τις μεταναστευτικές ροές
Τα όσα διαδραματίζονται στη Λαμπεντούζα, αποτελούν και μια προβολή ενός δυσάρεστου σεναρίου για την Ελλάδα, η οποία συχνά πυκνά ήρθε αντιμέτωπη με την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από τον Ερντογάν, και το άνοιγμα των προσφυγικών ροών με «ορμητήριο» την Τουρκία. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει εντάξει το μεταναστευτικό στο γεωπολιτικό παζάρι που κάνει και με τους Ευρωπαίους. Για την Ελλάδα, που έχει άμεσο ενδιαφέρον και παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις, σημείο κλειδί είναι αν και υπό ποιους όρους θα υπάρξει μια νέα συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας για το μεταναστευτικό και πώς αυτή θα εφαρμόζεται.
Όλα βεβαίως, αρχίζουν και τελειώνουν στην πραγματική βούληση των ευρωπαίων εταίρων για ουσιαστική αλληλεγγύη στο μεταναστευτικό ζήτημα. Βήματα έχουν γίνει προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο είναι αδιαμφισβήτητες οι αγεφύρωτες διαφορές και το χάσμα στην προσέγγιση του μεταναστευτικού ανάμεσα στις χώρες του Νότου, που αντιμετωπίζουν κατά μέτωπο το πρόβλημα και σ’ αυτές του Βορά, που ακόμα και τώρα αποφεύγουν να λειτουργήσουν έστω επικουρικά.