Ακρίβεια: Ποια μέτρα καταργούνται και ποια έρχονται τους επόμενους μήνες

Η μάχη κατά της ακρίβειας και της αισχροκέρδειας συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, καθώς οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του υπουργείου Ανάπτυξης εντείνουν τους ελέγχους σε ολόκληρη την αγορά. Η προσπάθεια αυτή, που ξεκίνησε δυναμικά τα τελευταία δύο χρόνια, αποκτά πλέον πιο μόνιμα και δομικά χαρακτηριστικά, με νέα εργαλεία και θεσμικές τομές που στοχεύουν στη διασφάλιση της διαφάνειας και της δίκαιης τιμολόγησης.

Τέλος στο πλαφόν κέρδους – Επανεκκίνηση ή Κίνδυνος;

Ένα από τα πιο κομβικά σημεία της επικαιρότητας είναι η επικείμενη λήξη, στις 30 Ιουνίου, του μέτρου που επιβλήθηκε το 2022 για τον περιορισμό του μικτού περιθωρίου κέρδους στα βασικά αγαθά, όπως τα τρόφιμα. Σύμφωνα με αυτό, οι επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να πωλούν τα προϊόντα τους με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους από εκείνο του Δεκεμβρίου του 2021.

Η κατάργηση του πλαφόν δημιουργεί ανησυχία για το ενδεχόμενο νέου κύματος αυξήσεων στις τιμές βασικών αγαθών, ειδικά σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός επιμένει και η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών έχει ήδη συρρικνωθεί. Η ανάγκη για ενισχυμένους και στοχευμένους ελέγχους είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Παράταση στο «Καλάθι του Νοικοκυριού» και σε Προστατευτικά Μέτρα

Παρότι το πλαφόν λήγει, το υπουργείο Ανάπτυξης ανακοίνωσε παράταση έως τις 31 Οκτωβρίου για μια σειρά κρίσιμων μέτρων, μεταξύ των οποίων το «Καλάθι του Νοικοκυριού», η απαγόρευση προσφορών για προϊόντα που έχουν ανατιμηθεί και η υποχρεωτική ανακοίνωση τιμών από τα σούπερ μάρκετ.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το μέτρο που απαγορεύει την ενσωμάτωση ανατιμημένων προϊόντων σε προσφορές ή εκπτώσεις. Αυτό στοχεύει να αποτρέψει πρακτικές πλασματικών εκπτώσεων, όπου ένα προϊόν πρώτα ανατιμάται και έπειτα παρουσιάζεται ως δήθεν «προσφορά».

Η Τεχνολογία στο Πλευρό του Καταναλωτή

Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού, το υπουργείο Ανάπτυξης ανακοινώνει νέα εργαλεία για τους καταναλωτές. Το φθινόπωρο αναμένεται η κυκλοφορία εφαρμογής για smartphones, που θα επιτρέπει την άμεση καταγγελία παρατυπιών, ακόμα και με φωτογραφική τεκμηρίωση. Παράλληλα, η πλατφόρμα e-katanalotis εμπλουτίζεται με νέα λειτουργία ειδοποίησης για τη χαμηλότερη τιμή ανά προϊόν σε πραγματικό χρόνο.

Αυτές οι καινοτομίες ενισχύουν τη συμμετοχική εποπτεία της αγοράς, με τους ίδιους τους πολίτες να γίνονται «μάτια και αυτιά» των ελεγκτικών αρχών.

 Νέα Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας

Ο πιο θεσμικά κρίσιμος πυλώνας των επερχόμενων αλλαγών είναι η ίδρυση της Ανεξάρτητης Εθνικής Αρχής Εποπτείας της Αγοράς, που αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το πρώτο εξάμηνο του 2026. Η νέα Αρχή, στα πρότυπα των σκανδιναβικών χωρών και ιδιαίτερα της Σουηδίας, θα ενσωματώσει όλους τους υφιστάμενους ελεγκτικούς μηχανισμούς — όπως τη ΔΙΜΕΑ, τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και τον Συνήγορο του Καταναλωτή.

Η συγκέντρωση των δυνάμεων εποπτείας σε ένα ενιαίο, ανεξάρτητο σχήμα αποσκοπεί στη βελτίωση της αποδοτικότητας, αλλά και στην αύξηση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας των ελέγχων.

Λαϊκές Αγορές μόνο με παραγωγούς: «Καθαρές» τιμές από το χωράφι στο ράφι

Μέσα στο καλοκαίρι και το φθινόπωρο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή και ένα ακόμα μέτρο με έντονη κοινωνική διάσταση, η δημιουργία λαϊκών αγορών αποκλειστικά με παραγωγούς. Στόχος του υπουργείου είναι η ενίσχυση του τοπικού παραγωγού, αλλά και η απευθείας διάθεση προϊόντων στον καταναλωτή, χωρίς μεσάζοντες που επιβαρύνουν την τελική τιμή.

Το σχέδιο προβλέπει ότι κάθε δήμος θα μπορεί να οργανώνει τέτοιου είδους λαϊκές αγορές, με τη διαφάνεια στην τιμολόγηση και τη φρεσκάδα των προϊόντων να λειτουργούν ως πολλαπλά οφέλη για τον τελικό καταναλωτή.

Η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί μια ολιστική προσέγγιση στην καταπολέμηση της ακρίβειας, συνδυάζοντας άμεσες παρεμβάσεις, τεχνολογικές καινοτομίες και θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, η επιτυχία των μέτρων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής τους και την ενεργή συμμετοχή των πολιτών.

Οι καταναλωτές, πλέον, δεν είναι απλοί θεατές – καλούνται να γίνουν ενεργοί ελεγκτές και συμμέτοχοι σε μια προσπάθεια που αφορά την καθημερινότητα όλων.