AI και επιχειρηματικότητα: Οι ευκαιρίες ανάπτυξης στην Ελλάδα

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη (AI) μετατρέπεται σε βασικό μοχλό οικονομίας, η Ελλάδα προσπαθεί να εδραιώσει τη θέση της στον ευρωπαϊκό επενδυτικό χάρτη, που εξελίσσεται και αλλάζει μέρα με την μέρα. Η αυξανόμενη δραστηριότητα γύρω από νεόστατες επιχειρήσεις που αξιοποιούν τεχνολογίες AI, σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, διαμορφώνουν ένα ελπιδοφόρο μέλλον.

Γράφει η Έλενα Βαβαδάκη

Σύμφωνα με στοιχεία της επίσημης πλατφόρμας Elevate Greece, λιγότερο από το 7% των εγγεγραμμένων ελληνικών startups έχουν ως κύριο πεδίο δραστηριότητας την τεχνητή νοημοσύνη. Αντίθετα, η ετήσια έκθεση του Found.ation για το 2024 καταγράφει σημαντική αύξηση 40% στη χρηματοδότηση AI startups σε σύγκριση με το 2023. Παρά τη θετική τάση, οι σχετικές επενδύσεις παραμένουν περιορισμένες, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 10% της συνολικής χρηματοδότησης των ελληνικών startups. Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη δυναμική σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης είναι η υγειονομική τεχνολογία, η αγροτεχνολογία και οι λύσεις για τον δημόσιο τομέα.

Το Ταμείο Ανάκαμψης παίζει καθοριστικό ρόλο στη στήριξη έργων ψηφιακού μετασχηματισμού, ενισχύοντας και επενδύσεις που αφορούν την τεχνητή νοημοσύνη. Μέσω του προγράμματος «Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΜμΕ», επιχειρήσεις μπορούν να λάβουν χρηματοδοτήσεις έως και 200.000 ευρώ για την ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών, μεταξύ των οποίων εφαρμογές μηχανικής μάθησης και big data.

Το ενδιαφέρον για τους πόρους αυτούς δείχνει να περιορίζεται σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας. Ειδικότερα, το 68% των εγκεκριμένων αιτήσεων προέρχεται από την Αττική και την Κεντρική Μακεδονία, με την υπόλοιπη περιφέρεια, ιδίως τη Δυτική Ελλάδα, τη Θράκη και τα νησιά, να καταγράφουν, πολύ χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής.

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα εμφανίζει σημαντικά περιθώρια βελτίωσης. Η έκθεση AI Watch 2024 δείχνει ότι το συνολικό επενδυτικό κεφάλαιο σε εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης εντός Ε.Ε. ξεπέρασε τα 7 δισεκατομμύρια ευρώ. Κορυφαίες χώρες συνεχίζουν να είναι η Γαλλία και η Γερμανία, με την Ελλάδα να κατατάσσεται 16η ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη, απορροφώντας μόλις το 0,5% του συνολικού επενδυτικού ποσού.
Η απουσία, όμως, εξειδικευμένων επενδυτικών σχημάτων, η χαμηλή διασύνδεση μεταξύ ερευνητικών φορέων και επιχειρηματικού πεδίου, καθώς και η συνεχιζόμενη διαρροή νέων επαγγελματιών προς το εξωτερικό, είναι βασικοί ανασταλτικοί παράγοντες.

Επιπλέον, η έλλειψη θεσμικών μηχανισμών για την εμπορική αξιοποίηση της πανεπιστημιακής έρευνας και η ανυπαρξία τεχνολογικών κόμβων τύπου AI Innovation Hubs δυσχεραίνουν τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την ενίσχυση της καινοτομίας.

Η ανάγκη για μια συνεκτική στρατηγική είναι δεδομένη, αν στόχος είναι η σταθερή εξέλιξη. Ως κρίσιμη καταδεικνύεται η ίδρυση τομεακών clusters τεχνητής νοημοσύνης που θα προσφέρουν φορολογικά κίνητρα και πρόσβαση σε ερευνητικά δεδομένα και θα ενθαρρύνουν την συνεργασία. Παράλληλα, η δημιουργία ενός Ταμείου με δημόσια συμμετοχή, στα πρότυπα των ευρωπαϊκών venture builders, προβάλλει ως αναγκαία κίνηση για τη στήριξη καινοτόμων και ριψοκίνδυνων επιχειρηματικών προσπαθειών.