Αγροτική: Το τέλος της περιπέτειας των απολυμένων και το ιστορικό λάθος του 2012

Χρειάσθηκαν σχεδόν δέκα χρόνια για να αποκατασταθεί μια ιστορική αδικία σε βάρος χιλιάδων τραπεζοϋπαλλήλων που απολύθηκαν στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης και έλαβαν με δόσεις την αποζημίωση για την απόλυσή τους.

Γράφει ο *Γρηγόρης Σαμπάνης

Με την απόφαση που υπέγραψε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, το ελληνικό Δημόσιο εξοφλεί το χρέος του σε 9.901 απολυμένους τραπεζοϋπαλλήλους. Οι περισσότεροι, 5.516, είχαν απολυθεί από την Αγροτική Τράπεζα, άλλοι 2.987 από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και οι υπόλοιποι από τις τράπεζες Probank, FBB και Πανελλήνια.

Μέχρι τώρα, σχεδόν μια δεκαετία μετά την εσπευσμένη εκκαθάριση των παραπάνω τραπεζών, μεταξύ των οποίων δύο κρατικά πιστωτικά ιδρύματα με τεράστια συνεισφορά δεκαετιών στην εθνική οικονομία, οι απολυθέντες υπάλληλοι είχαν πάρει μόνο το 80% των νόμιμων αποζημιώσεων για την απόλυσή τους, ύστερα από πολλούς αγώνες και διεκδικήσεις.

Τώρα ολοκληρώθηκε η διευθέτηση του ζητήματος καταβολής του 100% της αποζημίωσης, συνολικού ύψους 47,4 εκατ. ευρώ και οι χιλιάδες απολυμένοι τραπεζοϋπάλληλοι δεν μπορούν παρά να αναγνωρίσουν την καθοριστική συμβολή που είχε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, στον τερματισμό της μεγάλης περιπέτειάς τους.

Προς τιμήν του, ο κ. Σταϊκούρας από την αρχή συμπαραστάθηκε στους απολυμένους και πρόσφερε διαχρονικά σημαντική υποστήριξη. Το 2012, ως αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, βοήθησε να υπογραφεί η απόφαση (με αριθμό ΦΕΚ 2795/16-10-2012) για να λάβουν τότε οι απολυμένοι το 50% της αποζημίωσης. Επίσης, με απόφαση που υπέγραψε το 2020 (ΦΕΚ 5698/24-12-20) καταβλήθηκε το 13%, πριν καταβληθεί και το υπόλοιπο 20% με την τελευταία απόφασή του (ΦΕΚ 2404/16-5-22).  Ενδιάμεσα, το 2019, ο τότε υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε δώσει το 17% της αποζημίωσης απόλυσης.

Με αυτές τις τμηματικές καταβολές εξοφλήθηκαν τα οφειλόμενα στους υπαλλήλους που έχασαν ξαφνικά τη δουλειά τους, όμως ο ιστορικός του μέλλοντος θα κληθεί να κρίνει αν ήταν σωστές και επωφελείς για την εθνική οικονομία οι αποφάσεις για το κλείσιμο τραπεζών και αν θα μπορούσε, με διαφορετικούς χειρισμούς, να είχε διασωθεί τουλάχιστον η μεγαλύτερη εξ αυτών, η Αγροτική Τράπεζα, που επί δεκαετίες έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και, πρωτίστως, του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας.

Βέβαιο είναι ότι οι πολιτικοί ηγέτες που είχαν την εξουσία κατά την κρίσιμη περίοδο του 2012, πρόδωσαν την Αγροτική Τράπεζα, αθετώντας τις υποσχέσεις τους για την υποστήριξή της, ώστε να ανακεφαλαιοποιηθεί και να παραμείνει σε λειτουργία. Το κράτος αποφάσισε να μην σώσει την Αγροτική, ενώ διέσωσε ιδιωτικές τράπεζες με μικρότερη ιστορία και στρατηγική σημασία για την οικονομία. Η Αγροτική πλήρωσε ακριβότερα από κάθε άλλη τράπεζα την επιτυχία του προγράμματος αναδιάρθρωσης του χρέους (PSI), συνέβαλε καθοριστικά στην επιτυχή ολοκλήρωσή του και τελικά οδηγήθηκε σε λουκέτο.

Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα προβλήματα στην Αγροτική Τράπεζα δημιουργήθηκαν αποκλειστικά και μόνο από το PSI. Λίγο πριν την αναδιάρθρωση χρέους, με μια απόφαση που δεν έχει εξηγηθεί επαρκώς, ο τότε διοικητής Θ. Πανταλάκης είχε εγγράψει προβλέψεις ύψους 830 εκατ. ευρώ και είχε οδηγήσει την τράπεζα σε ζημιές 400 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με ειδική έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος (Δεκέμβριος 2012), η ΑΤΕ έχασε 4,329 δισ. ευρώ από το PSI, ποσό που αντιστοιχούσε σε πολύ υψηλό ποσοστό του ενεργητικού, 17,1%. Η συνολική απώλεια, για την τράπεζα, με την προσθήκη και των προβλέψεων που είχε σχηματίσει η διοίκηση ενόψει του PSI, ύψους 836 εκατ. ευρώ, έφθασε τα 5,165 δισ. ευρώ. Εάν δεν υπήρχε το PSI, οι ανάγκες της Αγροτικής Τράπεζας για πρόσθετα κεφάλαια θα ήταν, με βάση τους υπολογισμούς του 2012, μόνο 1,427 δισ. ευρώ, ενώ το PSI τις εκτόξευσε στα 4,92 δισ. ευρώ.

Αυτός ο σύντομος απολογισμός είναι αναγκαίος σήμερα, τώρα που τελειώνει η περιπέτεια των απολυμένων της Αγροτικής, για να διαλυθεί ένας μύθος που πολλοί από το πολιτικό σύστημα φροντίζουν να καλλιεργούν: ότι, δήθεν, η Αγροτική κατέρρευσε από τα εσωτερικά της προβλήματα και την κακή διαχείριση από τις διοικήσεις της. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική και δεν θα πρέπει να την ξεχνάμε: η Αγροτική κατέρρευσε εξαιτίας του PSI και της απόφασης των τότε πολιτικά υπευθύνων να μην τη διασώσουν, παρότι διέθεσαν τεράστια κεφάλαια για τη διάσωση ιδιωτικής τράπεζας που ήταν σε πολύ χειρότερη οικονομική θέση από σφάλματα, αστοχίες και κακή διαχείριση των διοικήσεών της.

Το κλείσιμο της Αγροτικής ήταν μια πολιτική απόφαση, που όλοι σήμερα αντιλαμβάνονται ότι ήταν εσφαλμένη, καθώς χάθηκε οριστικά ο μοναδικός δημόσιος πυλώνας στο τραπεζικό μας σύστημα.

*Οικονομολόγος, πρώην στέλεχος τραπεζών.