Α. Πατέλης: “Ξεκινούν αμέσως έργα του Ταμείου Ανάκαμψης”

Έρχεται νέο δημοσιονομικό πλαίσιο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την πανδημία, απαντά ο κ. Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, στην αποκλειστική συνέντευξή του στο “Κ” και το Capital.gr σε ερώτηση για το αν θα υπάρξουν νέοι δημοσιονομικοί στόχοι για την Ελλάδα στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας.

Τονίζει ότι οι επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν ήδη ξεκινήσει και σημειώνει ότι η πανδημία αποτελεί δομική αλλαγή για την οικονομία λόγω, για παράδειγμα, της τηλεργασίας, που ήρθε για να μείνει, αφού, όπως αποκαλύπτει βάσει μελέτης, μόλις των 10% των εργαζομένων επιθυμούν να επιστρέψουν στην εργασία αποκλειστικά από το γραφείο. Χαιρετίζει την επένδυση της Αmazon, που ανακοινώθηκε προχθές, και προβλέπει νέες. Τα μέτρα στήριξης θα γίνουν πιο στοχευμένα, ενώ οι έκτακτες φοροελαφρύνσεις ήρθαν για να μείνουν.

Συνέντευξη στον Σπύρο Δημητρέλη

Πιστεύετε ότι η κρίση λόγω της πανδημίας επέφερε δομικές αλλαγές στην ελληνική οικονομία; Ποιες είναι οι αλλαγές αυτές και ποιες οι προοπτικές;

Η πανδημία φέρνει μαζί της δομικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία. Η βασικότερη, θα έλεγα, είναι αυτή της ψηφιοποίησης, μια αλλαγή που ήδη συντελούνταν, αλλά που η πανδημία επιταχύνει σημαντικά. Η ψηφιοποίηση δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες, αλλά και κινδύνους. Για παράδειγμα, η διαδικασία οργάνωσης των ραντεβού για τον εμβολιασμό έναντι του κορονοϊού είναι καθαρά ψηφιακή, κάτι που αυξάνει την εμπιστοσύνη του πολίτη στο κράτος και κλείνει την πόρτα στο πατροπαράδοτο “μέσο”.

Για τις επιχειρήσεις η ψηφιοποίηση ανοίγει ένα καινούργιο, πολύ ευρύτερο, κοινό. Για παράδειγμα, στον πολιτισμό, θέατρα που διοργάνωσαν διαδικτυακές παραστάσεις ανακάλυψαν ότι μπορούν να κόψουν πολλές χιλιάδες εισιτήρια σε μία μόλις παράσταση. Ζήτηση ήρθε από την Ελλάδα της διασποράς, από την επαρχία, αλλά και από τους ΑΜΕΑ. Η τεχνολογία μπορεί να είναι παράγοντας συμπεριληπτικότητας. Δεν χρειάζεται να είμαστε όλοι στην Αθήνα.

Από την άλλη, για όσους δεν μπορούν να την εκμεταλλευτούν, η ψηφιοποίηση μπορεί να λειτουργήσει και συγκεντρωτικά, διευρύνοντας τις ανισότητες. Γι’ αυτό και φέρνουμε μπροστά ψηφιακές δράσεις κατάρτισης και υποστήριξης που έχουν ενταχθεί στο ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αλλά και έχουμε υποχρέωση ως κράτος να βοηθήσουμε και όσους εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να ενταχθούν σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα.

Η Ελλάδα άρχισε να προσελκύει επενδύσεις από τεχνολογικούς κολοσσούς, με τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Amazon Web Services. Τι βλέπουν οι τεχνολογικοί γίγαντες και έρχονται στην Ελλάδα;

Βάση της οικονομικής ανάπτυξης είναι η πολιτική σταθερότητα και η αξιοπιστία των θεσμών. Η Ελλάδα δοκιμάστηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης και στάθηκε όρθια. Παρά τις αντίθετες προβλέψεις, παραμείναμε μέλος της ζώνης του ευρώ. Παράλληλα, τρέχει ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας, η αναβάθμιση των υποδομών, η μείωση των φόρων, αλλά και μια σειρά μεταρρυθμίσεις σε όλους σχεδόν τους τομείς. Όλα παίζουν τον ρόλο τους και λειτουργούν αθροιστικά.

Η Amazon Web Services ανακοίνωσε προχθές επίσημα την απόφασή της να ανοίξει γραφείο στην Ελλάδα. Αυτό αποτελεί προπομπό και για άλλες μελλοντικές κινήσεις της εταιρείας.

Δουλειά μας είναι να χτίζουμε πάνω στην εμπιστοσύνη. Το ένα φέρνει το άλλο.

Έχετε θεσπίσει μια σειρά κινήτρων για την προσέλκυση εργαζομένων υψηλής προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα. Αυτές οι παρεμβάσεις εντάσσονται στο πλαίσιο κάποιας γενικότερης στρατηγικής;

Στόχος της κυβέρνησης είναι η προσέλκυση των ξένων επενδύσεων και η δημιουργία πολλών και καλών θέσεων εργασίας.

Για να συνεχίσω στην απάντηση προηγούμενης ερώτησής σας, η πανδημία και η τεχνολογία ανοίγουν καινούργιες αναπτυξιακές ευκαιρίες για την Ελλάδα. Πρόσφατα ήμουν σε τηλεδιάσκεψη με μια μεγάλη εταιρεία του εξωτερικού. Σύμφωνα με εσωτερική δημοσκόπηση που έτρεξαν, μόλις το 10% των υπαλλήλων θέλουν να επιστρέψουν σε εργασία αποκλειστικά από το γραφείο, όπως πριν από την πανδημία.

Οι ευκαιρίες που ανοίγονται για τη χώρα μας είναι μεγάλες. Να προσελκύσουμε, όπως είπατε, εργαζομένους υψηλής προστιθέμενης αξίας. Αλλά κυρίως να δημιουργήσουμε δουλειές για τις Ελληνίδες και τους Έλληνες. Ελληνικές εταιρείες μπορούν πιο εύκολα τώρα να στραφούν σε εξαγωγές και σε συνεργασίες με το εξωτερικό. Αλλά και ξένες εταιρείες να προσλάβουν Έλληνες στην Ελλάδα. Δεν θα είναι εύκολο, αλλά πρέπει να το προσπαθήσουμε.

Κατά την πανδημία ελήφθησαν οριζόντια μέτρα στήριξης. Αυτή η προσέγγιση θα αλλάξει στη συνέχεια προκειμένου η στήριξη της αγοράς και της οικονομίας να είναι πιο αποτελεσματική;

Ναι. Τα οριζόντια μέτρα στήριξης είναι πιο αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας διότι πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η προστασία της εργασίας, αλλά και του παραγωγικού ιστού της χώρας. Μετά το τέλος της πανδημίας, ωστόσο, η στήριξη πρέπει να είναι στοχευμένη και όχι οριζόντια. Να είναι πολύ πιο επιθετική σε όσους άτυχα βρέθηκαν στον οικονομικό κυκλώνα της πανδημίας από τη μία, αλλά δίνοντας τον χώρο στην οικονομία να λειτουργήσει χωρίς να δημιουργούμε εταιρείες-ζόμπι από την άλλη. Βοηθώντας όσους είναι έτοιμοι να αδράξουν τις ευκαιρίες που ανοίγονται μετά την πανδημία, αλλά μεριμνώντας παράλληλα για όσους δεν μπορούν.

Αποφασίστηκαν έκτακτες φορολογικές ελαφρύνσεις, όπως, για παράδειγμα, η αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης. Μπορούμε να προσδοκούμε ότι κάποιες από αυτές θα πάρουν μόνιμο χαρακτήρα και ποιες;

Στον σχεδιασμό της ελληνικής κυβέρνησης είναι η μονιμοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης της μεσαίας τάξης και ενθάρρυνσης της μισθωτής εργασίας, όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης. Ωστόσο, κάθε πράγμα στην ώρα του.

Εκτιμάτε ότι η κρίση της πανδημίας θα διευκολύνει την Ελλάδα να διαπραγματευτεί και να κερδίσει ένα χαλαρότερο πλαίσιο άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας από τους “θεσμούς”;

Το δημόσιο χρέος επιβαρύνει τις μελλοντικές γενιές των Ελλήνων. Είμαι σίγουρος ότι το νέο πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής που θα συμφωνηθεί ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. μετά την πανδημία θα βρει τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στους διάφορους οικονομικούς στόχους. Εξάλλου, δεν είναι μόνο θέμα της Ελλάδας αυτό.

Οι προσδοκίες της αγοράς για το Ταμείο Ανάκαμψης των 32 δισ. ευρώ είναι πολύ μεγάλες. Πώς θα διασφαλιστεί ότι αυτά τα χρήματα θα πέσουν γρήγορα στην αγορά για να στηρίξουν τα εισοδήματα και την οικονομία γενικότερα;

Ο προγραμματισμός της κυβέρνησης περιλαμβάνει δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης το 2021, όπως είναι η συνεχιζόμενη ψηφιοποίηση του κράτους, το πρόγραμμα “Εξοικονομώ – Αυτονομώ”, η ψηφιακή κατάρτιση κ.ο.κ. Οι επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο έχουν ορίζοντα εξαετίας. Ωστόσο, η έναρξη των επενδύσεων δεν εξαρτάται από τις εκταμιεύσεις. Εξάλλου, η επιλεξιμότητα είναι αναδρομική, από τις αρχές του 2020. Με άλλα λόγια, μπορούν να χρηματοδοτηθούν έργα από το Ταμείο Ανάπτυξης που έχουν ήδη ξεκινήσει από το προηγούμενο έτος.