Ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης της Λετονίας στο Indicator.gr: Πώς μπορεί η Ελλάδα να γίνει πιο ελκυστική στις επενδύσεις

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Οικονομολόγων της Λετονίας, πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομικών Ojars Kehris, μιλάει στο indicator.gr και στη δημοσιογράφο Ελευθερία Κοσμοπούλου.

Με αφορμή το πρόσφατο ταξίδι του στην χώρα μας, εκφράζει την δική του θέση αναφορικά με τον ρόλο που μπορεί να έχει η Ελλάδα στην μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Ευρώπης, ενώ εξηγεί ποιες είναι και οι ‘’πληγές’’ της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Παράλληλα, μοιράζεται την εμπειρία της Λετονίας, η οποία και εκείνη αντιμετωπίζοντας σοβαρή οικονομική κρίση έσπευσε σε βοήθεια του ΔΝΤ και της ΕΕ, στα πλαίσια της οποίας εκπονήθηκαν προγράμματα στήριξης, ενώ εξηγεί πως κατάφερε τελικά η χώρα του να ξανασταθεί στα πόδια της. Τέλος, εξέφρασε την δική του άποψη για το πώς μπορεί η Ελλάδα να γίνει πιο ελκυστική στις ξένες επενδύσεις, τονίζοντας πως οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν κλειδί για την ανάπτυξη.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Dr. Ojars Kehris στο indicator.gr:

Πρόσφατα είχατε συναντήσεις με θεσμικούς και άλλους πολιτικούς παράγοντες στην Ελλάδα, με τους οποίους συζητήσατε για το όραμα και το ρόλο της Ελλάδας στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Ευρώπης. Θεωρείτε πως η Ελλάδα μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση κλίματος ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ;

Η Ελλάδα είναι ένα από τα παλαιότερα μέλη της ΕΕ, ένα ουσιαστικό κομμάτι της Ευρώπης και έχει προσφέρει με τον δικό της τρόπο στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη πολιτιστικά, οικονομικά, πολιτικά και στρατηγικά. Δυστυχώς, η Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση παρατεταμένης κρίσης από το 2008. Αυτό είναι απαράδεκτο για τη σύγχρονη Ευρώπη, ειδικά όταν συνδυάζεται με μια τόσο υψηλή ανεργία των νέων. Η ευθύνη για αυτό έγκειται τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ΕΕ. Η ΕΕ λόγω της ατελούς δομής της, ειδικά η Ευρωζώνη. Για τους οικονομολόγους είναι σαφές ότι η αειφόρος ανάπτυξη και ένα κοινό νόμισμα απαιτούν κοινές οικονομικές πολιτικές και πολιτικές δομές. Ομοίως, δεν είναι απαραίτητο να προωθηθεί κάθε χώρα ώστε να γίνει μέλος της Ευρωζώνης, παρά την ελλιπή δομή της. Η ΕΕ είναι πολύ πιο σημαντική από την εισαγωγή ή τη διατήρηση του ευρώ σε κάθε κράτος μέλος. Η εμπειρία της Ελλάδας είναι πολύ σημαντική για το μέλλον της Ένωσης. Πρέπει να μάθουμε από τα λάθη που έγιναν και να τα αποφύγουμε στο μέλλον.

Ελλάδα – Λετονία, δύο χώρες με πολλά κοινά. Η Λετονία βρέθηκε το 08’ στα πρόθυρα χρεοκοπίας με το ΔΝΤ και την ΕΕ να εκπονούν προγράμματα που μόλις από την πρώτη χρονιά εφαρμογής τους έριξαν το ΑΕΠ της χώρας κατά 18%. Ωστόσο, άρχισε να ανακάμπτει παρά τις δυσκολίες (ανεργία κλπ), χρησιμοποιώντας την δύσκολη συνταγή περιστολής των δημόσιων δαπανών, δραστικές μεταρρυθμίσεις και μαζικές ιδιωτικοποιήσεις.

α) Πόσο επηρέασε εκείνο το μοντέλο την οικονομική κατάσταση του μέσου Λετονού ;

β) Πιστεύετε πως ένα τέτοιο μοντέλο, με περιστολή των δημόσιων δαπανών, δραστικές μεταρρυθμίσεις και μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην περίπτωση της Ελλάδας ιδίως μετά τα αποτελέσματα από την επταετή εφαρμογή άλλου τύπου πολιτικών ;

Κανονικά, είναι σημαντικό οι χώρες να καταρτίζουν από μόνες τους τα αναπτυξιακά προγράμματα που τις αφορούν. Φυσικά, είναι καλό να υπάρχουν σύμβουλοι από θεσμούς όπως το ΔΝΤ και την ΕΕ, αλλά οι σημαντικότερες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται από τις ίδιες τις χώρες. Η καλύτερη εμπειρία μας στην Λετονία είναι η συνεργασία με εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ. Κατά την προσωπική μου άποψη, είναι το καλύτερο οικονομικό think tank στον κόσμο

 Όσον αφορά τα κοινά που θα μπορούσαμε να πούμε πως έχουν η Ελλάδα και η Λετονία είναι ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας κρίσης και οι δύο χώρες έχασαν περίπου το ένα τέταρτο από τις οικονομίες τους . Η διαφορά είναι ότι στη Λετονία και στις γειτονικές μας χώρες, έχουμε κρίση ως επι το πλείστων στον ιδιωτικό τομέα.

Στην Ελλάδα πρόκειται για κρίση δημόσιων οικονομικών, με υψηλό δημόσιο χρέος και δημοσιονομικό έλλειμμα. Στην περίπτωση της Λετονίας, αποφασίστηκε να ζητηθεί βοήθεια από το ΔΝΤ, επειδή το χρήμα ήταν φθηνότερο. Η γείτονική μας χώρα η Λιθουανία αποφάσισε να δανειστεί χωρίς τη χρήση κονδυλίων του ΔΝΤ. Και οι δύο χώρες έχουν ανακάμψει από την κρίση παρομοίως.

Φυσικά και οι δύο χώρες είχαν τις δύο επιλογές εσωτερικής ή εξωτερικής υποτίμησης, διότι εκείνη τη στιγμή δεν είμαστε ακόμα μέρος της Ευρωζώνης. Οι απόψεις των οικονομολόγων ήταν ποικίλες τότε, αλλά η κυβέρνησή μας τελικά επέλεξε την εξωτερική υποτίμηση, μειώνοντας τους μισθούς, τους προϋπολογισμούς, τα πάντα.

 Είχαμε τρία πολύ δύσκολα και οδυνηρά χρόνια, αλλά μετά από αυτό είχαμε τη δυνατότητα να επιστρέψουμε στην ανάπτυξη και να μπορέσουμε να δανειστούμε από τις αγορές. Το χειρότερο αποτέλεσμα εκείνης της απόφασης ήταν ότι πολλοί, μέχρι και το 10% (συμπεριλαμβανομένων πολλών ειδικευμένων εργαζομένων), εγκατέλειψαν τη χώρα για να αναζητήσουν εργασία αλλού.

Η αλήθεια είναι, ότι στην περίπτωση της Λετονίας δεν χρειάζονταν μαζικές ιδιωτικοποιήσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης, αφού είχαμε ήδη ζήσει 50 χρόνια σε μια κεντρικά σχεδιασμένη και διοικητικά λειτουργούσα οικονομία και είχαμε ήδη ενεργοποιήσει και υποστηρίξει τις ιδιωτικοποιήσεις. Στην Ελλάδα, ο ιδιωτικός τομέας εργάζεται πολύ σκληρά και είναι αποτελεσματικός, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε στον δημόσιο τομέα, ο οποίος είναι, όπως και στη Λετονία, λιγότερο αποδοτικός.

 Σίγουρα, η εμπειρία μας δεν μπορεί να δώσει στην Ελλάδα μια σαφή απάντηση στο πότε είναι καλύτερο να εισαχθούν μεταρρυθμίσεις, στην διάρκεια των κρίσεων δηλαδή ή στα καλά χρόνια. Ως οικονομολόγος, υποστηρίζω την άποψη πως θα πρέπει να θεσπίζονται στα καλά χρόνια, αλλά ως πρώην πολιτικός, καταλαβαίνω ότι για τους ίδιους τους πολιτικούς είναι δύσκολο να θεσπίσουν πολιτικές που είναι σημαντικές για τη χώρα, αλλά θα καρποφορήσουν μόνο μετά τη λήξη της θητείας τους.

Δεν είμαι σε θέση λοιπόν να πω ότι η εμπειρία μας είναι πολύτιμη για την Ελλάδα, αλλά χαίρομαι που μοιράζομαι τις εμπειρίες μας, Κάθε κατάσταση είναι διαφορετική και δεν μπορεί να εφαρμόζεται η ίδια θεραπεία για όλους και για όλα. Η Ελλάδα έχει εξαιρετικούς οικονομολόγους. Για εκείνο το όποιο είμαι βέβαιος είναι ότι δεν μπορεί να συνεχίσει μια χώρα να παραμένει σε μόνιμη κρίση. Οι νέοι χρειάζονται μόνιμα δουλειά και όχι μόνο το καλοκαίρι!

Πρέπει όμως να πω σε αυτό το σημείο, πως δεν είναι όλα τόσο ζοφερά, καθώς ένα πράγμα που έχω μάθει στην Ελλάδα είναι ότι οι άνθρωποι απολαμβάνουν την ζωή και έχουν έντονο πνεύμα επιμονής παρά τις κακουχίες. Μπορείς να δεις ότι οι άνθρωποι χαμογελούν περισσότερο στην Ελλάδα, παρά στην Λετονία. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε και εμείς σαν λαός!

Γνωρίζουμε πως βασικό χαρακτηριστικό της πολιτικής σκηνής της Λετονίας είναι η σταθερότητα. Θεωρείτε πως σήμερα η Ελλάδα, έχοντας την μακροβιότερη κυβέρνηση του Αλ. Τσίπρα κατά τη διάρκεια της κρίσης, είναι ικανή να βγει από την κρίση αυτή ;

Εκτιμάτε πως υπάρχουν σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας της χώρας μας ;

Πιστεύω βαθιά πως αυτό που είναι σημαντικότερο από την κυβερνητική σταθερότητα είναι η αειφόρος ανάπτυξη και οι συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις που είναι σημαντικές για τη χώρα. Το να έχεις του ίδιους ανθρώπους στην εξουσία από μόνο του δεν εγγυάται την επιτυχία. Το σημαντικό είναι να υπάρχει μια συνέχεια στην σωστή πολιτική. Είναι επίσης σημαντικό αν οι πολίτες επιλέγουν δημοκρατικά τους ίδιους ηγέτες, γεγονός που από μόνο του αποδεικνύει ότι υπάρχει δημόσια εμπιστοσύνη στις πολιτικές που οι ηγέτες αυτοί εφαρμόζουν. Προσωπικά, επειδή ταξιδεύω συχνά στην Ελλάδα, έχω παρατηρήσει ότι οι άνθρωποι είναι πλέον πιο αισιόδοξοι για το μέλλον της χώρας τους, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Είχα την τιμή να συναντήσω κάποιους από την πολιτική σας ηγεσία, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του Κοινοβουλίου Νίκου Βούτση και του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, οι οποίοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για την κρίση, αλλά έχουν και το όραμα και την θέληση για να ξεπεραστεί. Παρά το διαφορετικό πολιτικό υπόβαθρό τους, άκουσα πολύ συνεπή οράματα, ακόμη και αν χρησιμοποιούν διαφορετικές λέξεις. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να επιτευχθεί συναίνεση στην κοινωνία σας σχετικά με την οικονομική στρατηγική, διότι τότε θα είναι και ευκολότερο να εφαρμοστεί.

 Εμείς στη Λετονία είχαμε επιτυχία όταν κατορθώσαμε να πετύχουμε την συναίνεση και αποτύχαμε όταν δεν το κατορθώσαμε σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη.

Πολλοί κατηγορούν τον Αλ. Τσίπρα ότι έκανε «κωλοτούμπα», ενώ άλλοι πιο επιεικείς μιλούν για στροφή στον ρεαλισμό. Ποια είναι η δική σας άποψη με βάση και την προσωπική πολιτική σας εμπειρία;

Ειλικρινά, πριν από την τελευταία επίσκεψή μου στην Αθήνα δεν μπορούσα να κατανοήσω τη λογική και τον σκοπό του δημοψηφίσματος που έγινε. Δηλαδή γιατί να το κερδίσει και στη συνέχεια να μην σεβαστεί το αποτέλεσμα, αλλά στη συνέχεια μετά και από αυτό, να κερδίσει και πάλι τις εκλογές. Με εξέπληξε. Νομίζω ότι τώρα αρχίζω καταλαβαίνω λίγο καλύτερα. Όπως έχω διαβάσει στο βιβλίο του Henry Kissinger “Διπλωματία”, οι ιδιότητες που χρειάζεται κάποιος για να εκλεγεί και να κυβερνήσει είναι μεταξύ τους διαφορετικές, αλλά και στις δύο περιπτώσεις είναι απαραίτητη η δημόσια εμπιστοσύνη.

 Όπως γνωρίζουμε, είναι κοινό χαρακτηριστικό για τους πολιτικούς σε πολλά έθνη να μιλούν με έναν τρόπο και έπειτα να ενεργούν διαφορετικά. Η πολιτική είναι επίσης μια τέχνη μην το ξεχνάμε. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω ότι η σταθερότητα των μεταρρυθμίσεων είναι πολύ πιο σημαντική για μια χώρα από τη σταθερότητα της κυβέρνησής της.

Πρόσφατα ο Αλ. Τσίπρας ταξίδεψε στις ΗΠΑ με βασικό αίτημα στις αποσκευές του τις επενδύσεις.Εσείς, δεδομένης της εμπειρίας της Λετονίας, η οποία ξαφνικά από το 2014 βρέθηκε να είναι η γρηγορότερα αναπτυσσόμενη χώρα της ΕΕ, με μία έκρηξη επενδύσεων που την βοήθησαν να σταθεί στα πόδια της, τι θα προτείνατε ώστε να λειτουργήσει καλύτερα το σχέδιο «προσέλκυσης επενδύσεων» και στην χώρα μας ;

Προβλεπόμενη πολιτική και οικονομική πολιτική, συμπεριλαμβανομένης της προβλεψιμότητας των φορολογικών πολιτικών. Παράλληλα, ένα φιλικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις και την ανταγωνιστικότητα. Ένα διαφανές νομικό σύστημα, το οποίο θα επιβάλλει τις συμβάσεις με ειλικρίνεια και θα επιλύει τις επιχειρηματικές διαφορές με ταχύτητα. Μια συνεχής και αποτελεσματική καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς. Όλες οι παραπάνω συνθήκες είναι σημαντικές τόσο για τις εντόπιες όσο και για τις ξένες επιχειρήσεις. Στη Λετονία απέχουμε πολύ από την τελειότητα, αλλά κατανοούμε ότι οι μεταρρυθμίσεις για την επίτευξη τέτοιων συνθηκών είναι μια συνεχής διαδικασία. Ακόμα κι αν πολλοί πολιτικοί δεν φαίνεται να συμπαθούν τη λέξη «μεταρρυθμίσεις»…

Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news

Σχετικά Νέα