Η «ανοικείωση» επιστρέφει με έναν δεύτερο κύκλο παραστάσεων, παρουσιάζοντας «Τα ντουφέκια της κυρίας Καράρ» στο κτίριο της εφημερίδας «ΚΟΝΤΡΑ» από τοΣάββατο 31 Οκτωβρίου 2015.
Μια τραγωδία για τη στράτευση…
Το κλασικό, αριστοτελικής δραματουργίας έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, επικαιροποιημένο από την καλλιτεχνική κολεκτίβα σύμφωνα με τις αρχές του επικού θεάτρου, χρησιμοποιείται παράλληλα ως έναυσμα για συζήτηση πάνω στο ζήτημα της στράτευσης, αλλά και σε άλλους προβληματισμούς της σύγχρονης εποχής.
Ο Μπρεχτ γράφει ένα έργο στη διάρκεια του Ισπανικού Εμφύλιου Πολέμου και επιδιώκει αυτό το έργο να παιχτεί παντού, από επαγγελματικούς και από ερασιτεχνικούς θιάσους, βοηθώντας από τη μια την αναγκαία κινητοποίηση στο πλευρό της Δημοκρατικής Ισπανίας και από την άλλη την ανάπτυξη του αντιφασιστικού κινήματος σε μια Ευρώπη που βρίσκεται αντιμέτωπη με την εξάπλωση της ναζιφασιστικής πανούκλας. Ενα έργο γραμμένο με τους κώδικες του Επικού Θεάτρου θα ήταν από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να παιχτεί από θιάσους και ερασιτεχνικές ομάδες που γνώριζαν μόνο το κλασικό θέατρο, το στηριγμένο στις αρχές της αριστοτελικής δραματουργίας.
Ετσι, ο θεατράνθρωπος Μπρεχτ «υποχωρεί» μπροστά στον πολιτικό Μπρεχτ. Αυτή η «υποχώρηση», όμως, είναι απόλυτα συμβατή με τη στράτευση του Μπρεχτ στο κομμουνιστικό κίνημα και την άποψή του για τον κοινωνικό και πολιτικό ρόλο της τέχνης. Αυτό ήταν τη δεδομένη ιστορική στιγμή το εργαλείο με το οποίο μπορούσε να καταθέσει μια μαχητική καλλιτεχνική συνεισφορά στον αγώνα υπέρ της αντιφασιστικής Ισπανίας και το επέλεξε χωρίς δισταγμό.
…
Ο Μπρεχτ δανείστηκε την κεντρική ιδέα για το μύθο του έργου από το μονόπρακτο Καβαλάρηδες στη θάλασσα (Riders to the sea, 1902) του Ιρλανδού Τζον Μίλινγκτον Σινγκ. Οπως, όμως, συνέβη και με τηνΟπερα της πεντάρας, την ιδέα της οποίας δανείστηκε από την Οπερα του ζητιάνου του Τζόν Γκέι, ο Μπρεχτ ξεκίνησε από το μύθο του Σινγκ (η μάνα που χάνει τα παιδιά της στη θάλασσα) για να δημιουργήσει ένα εντελώς διαφορετικό έργο.
Στο έργο του Μπρεχτ εχθρός δεν είναι τα στοιχεία της φύσης, η θάλασσα, αλλά ο επελαύνων φασισμός. Η Μόιρα του Σινγκ, έχοντας χάσει πέντε παιδιά στη θάλασσα, προσπαθεί μάταια ν’ αποτρέψει το στερνοπαίδι της από το ν’ ακολουθήσει το δρόμο των αδερφών του. Η Τερέζα Καράρ του Μπρεχτ, που έχει χάσει τον κομμουνιστή άντρα της στην εξέγερση των ανθρακωρύχων του Οβιέδο, προσπαθεί να εμποδίσει τα δυο της παιδιά να στρατευθούν στην Πολιτοφυλακή και να πολεμήσουν ενάντια στους Φαλαγγίτες του Φράνκο. Η Μόιρα του Σινγκ, όταν της φέρνουν πνιγμένο το στερνοπαίδι της, υποτάσσεται στη μοίρα, όπως φαίνεται χαρακτηριστικά από τον τελευταίο της μονόλογο. Η Τερέζα Καράρ του Μπρεχτ, από αγωνίστρια για την ουδετερότητα, μπας και σώσει τις ζωές των παιδιών της, όταν της φέρνουν τον μεγάλο της γαζωμένο από τις σφαίρες των Φαλαγγιτών, ενώ αυτός μόνο ψάρευε, μετατρέπεται σε μαχήτρια του αντιφασισμού, συνειδητοποιώντας πως μόνον έτσι μπορεί να έρθει η ειρήνη.
Ο κόσμος μπορεί ν’ αλλάξει, είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει το Επικό Θέατρο του Μπρεχτ, χρησιμοποιώντας τα μέσα του θεάτρου. Ο Μπρεχτ επέφερε μια ιστορικών διαστάσεων ανατροπή στο θέατρο, εφαρμόζοντας σ’ αυτό το πεδίο τη γνωστή 11η θέση για τον Φόιερμπαχ του Καρλ Μαρξ: «Οι φιλόσοφοι απλώς εξηγούσαν τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το ζήτημα είναι να τον αλλάξουμε».
Πάνω σ’ αυτή την κατεύθυνση έχτισε ο Μπρεχτ και αυτό το αριστοτελικής δραματουργίας έργο. Ο τρόπος με τον οποίο πλέκει το μύθο σ’ αυτό το διάρκειας μόλις μιας ώρας μονόπρακτο είναι εκπληκτικός. Δουλεύει με τον τρόπο τον αρχαίων κλασικών, μόνο που στον Μπρεχτ δεν υπάρχει η μοίρα, η προκαθορισμένη από τους θεούς, η ύβρις προς τους θεούς, η νέμεσις και η κάθαρσις. Εδώ, τα πάντα είναι ιστορικά προσδιορισμένα και κοινωνικά και πολιτικά καθορισμένα. Υπάρχουν η ύβρις, η νέμεσις, η κάθαρσις, όμως έχουν απεκδυθεί κάθε μεταφυσικού περιβλήματος. Υβρις είναι η ουδετερότητα της Καράρ και του ιερέα, νέμεσις είναι η εν ψυχρώ δολοφονία του Χουάν από τους φαλαγγίτες, η κάθαρσις επέρχεται με τη στράτευση της Καράρ και του νεαρού Χοσέ στο πλευρό των Δημοκρατικών στον εμφύλιο πόλεμο.
…
Η γνώση (βαθιά ή επιδερμική) των ιστορικών γεγονότων από το σημερινό θεατή αδυνατίζει εξ ορισμού το δραματικό περιεχόμενο του έργου, αν αυτό παρασταθεί «καθεαυτό», ως ένα έργο αριστοτελικής δραματουργίας, που επιδιώκει τη συναισθηματική ταύτιση του θεατή.
…
Το ζήτημα που επιλέξαμε να καταστήσουμε ως κεντρικό στοιχείο του μύθου της παράστασής μας είναι αυτό της στράτευσης. Ζήτημα απόλυτα επίκαιρο στην εποχή μας. Ακολουθώντας τη συμβουλή του Μπρεχτ για τη χρήση αποστασιοποιητικών μέσων κατά την παρουσίαση και αυτού του έργου, καταλήξαμε στα εξής:
1. Στην παρουσίαση του έργου με τη μορφή του «θεάτρου εν θεάτρω». Το έργο παρουσιάζεται ως πρόβα ενός θιάσου επαναστατών, οι οποίοι ετοιμάζοντας την πρόβα τους «καυγαδίζουν» πάνω στο ζήτημα της στράτευσης, υποστηρίζοντας αποκλίνουσες απόψεις. Γράφτηκε έτσι ένας πρόλογος, που θέτει τα βασικά ερωτήματα του μύθου, ενώ η παράσταση κλείνει με έναν επίλογο συντεθειμένο από ένα κείμενο του Γκράμσι, δυο ποιήματα του Μπρεχτ και μια φράση του Θουκυδίδη.
2. Προκειμένου να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο το αποστασιοποιητικό στοιχείο και δεδομένου ότι το έργο παρουσιάζεται ως πρόβα παράστασης, τα κοστούμια δεν είναι εποχής, αλλά υπάρχουν μόνο ενδυματολογικά στοιχεία που υποδηλώνουν τις ιδιότητες των προσώπων. Με την ίδια λογική διαμορφώθηκε ο σκηνικός χώρος. Τέλος, δεν υπάρχει κανένα μακιγιάζ των ηθοποιών που θα έφερνε τα πρόσωπα πιο κοντά στην ηλικία των προσώπων του δράματος.
…
Μετά την παράσταση ακολουθεί συζήτηση.
Τοποθεσία: Κτίριο εφημερίδας «ΚΟΝΤΡΑ», Αγαθουπόλεως 65 και Αχαρνών
Ημερομηνία: 31 Οκτωβρίου – 29 Νοεμβρίου 2015
Μέρες & ώρες: Σάββατο & Κυριακή (εκτός από 7/10) στις 20.30
Είσοδος ελεύθερη
Κρατήσεις: τηλ. 6975507005 (απαραίτητα)
http://www.anoikeiosi.gr/
Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news
