Μέσα από την Εποχή του Διαστήματος, την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την εποχή του διαδικτύου, η Κούβα είχε πάντοτε μια σταθερά: ένας Κάστρο εξουσίαζε την χώρα.
Αυτό πρόκειται να αλλάξει.
Ο 86χρονος Ραούλ Κάστρο, αναμένεται να εγκαταλείψει την προεδρία της Κούβας αυτή την εβδομάδα, δίνοντας τέλος στην ηγεσία δύο αδερφών που διατάραξαν την πολιτική του 20ου αιώνα. Έχοντας διανύσει ήδη σχεδόν δύο δεκαετίες σε αυτόν τον αιώνα και λιγότερα από δύο χρόνια μετά το θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, η αποχώρηση του αδερφού του από το κορυφαίο αξίωμα της Κούβας αφήνει την νησιωτική χώρα των αναχρονιστικών αντιλήψεων σε ένα σταυροδρόμι για να ζυγίσει πόσο γρήγορα θα “αγκαλιάσει” την αλλαγή -εάν πράγματι το κάνει.
Στη Εθνοσυνέλευση που ξεκινά τις εργασίες της την Τετάρτη -πιθανότατα θα ακολουθήσει ψηφοφορία για τη διαδοχή την Πέμπτη- τα μέλη αναμένεται να αντικαταστήσουν τον Ραούλ Κάστρο με τον Μιγκέλ Ντίαζ Κανέλ. Γεννημένος μετά την επανάσταση, ο 57χρονος Ντίαζ Κανέλ, μεγάλωσε στη σκιά των ντυμένων με παραλλαγή ανταρτών που παραμένουν μια ισχυρή αν και γηράσκουσα δύναμη στο σύστημα λήψης αποφάσεων. Θεωρείται οπαδός της επίτευξης συναίνεσης που δύσκολα θα επιδιώξει τη γρήγορη ή ριζική αλλαγή.
Ο Κάστρο έστρωνε το μονοπάτι της αποχώρησής του εδώ και χρόνια και η αλλαγή σκυτάλης είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολική. Όταν ο Ραούλ πήρε τα ηνία από τον Φιντέλ το 2008, ένας Κάστρο παρέμενε επικεφαλής. Αυτή τη φορά, η διαδοχή αντιστοιχεί σε μια δύσκολη προσπάθεια να χτιστεί μια νέα γενιά ηγετών απαλλαγμένη από το όνομα των Κάστρο, μια κίνηση που θεωρείται αναγκαία για να εδραιωθεί ο κεντρικός ρόλος του κομμουνιστικού συστήματος της Κούβας.
Η μετάβαση έρχεται σε μια περίοδο που το άνοιγμα της τελευταίας δεκαετίας υπό τον Κάστρο έχει αρχίσει να αλλάζει τον ιστό της κουβανικής ζωής. Η πρόσβαση στο ίντερνετ είναι ακόμη πολύ χαμηλή, αλλά τα σημεία Wi-Fi είναι πιο διαδεδομένα από ποτέ. Υπάρχουν πλέον περισσότερα από 5 εκατομμύρια κινητά τηλέφωνα στο έθνος των 11,5 εκατομμυρίων ανθρώπων. Μετά από χρόνια που οι Κουβανοί ζητούσαν άδεια για να αφήσουν τη χώρα, πλέον μπορούν να ταξιδεύουν ελεύθερα. Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να πωλούν και να αγοράζουν ακίνητα.
Παρολαυτά, σε μια χώρα όπου οι δρόμοι κατακλύζονται ακόμη από Chevrolet και Ford της δεκαετίας του 1950, η κουβανική ζωή δείχνει εγκλωβισμένη στο χρόνο -με προβλήματα που ουσιαστικά δεν έφυγαν ποτέ. Οι ντόπιοι μιλούν για περιοδικές ελλείψεις αγαθών -αυγά, πατάτες, χαρτί υγείας. Σε μια ένδειξη της δυσαρέσκειας, η συμμετοχή στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές έφτασε το 82,5% -το χαμηλότερο σε διάστημα 40 ετών και απίστευτα χαμηλό μέγεθος σε μία χώρα όπου οι πολίτες δέχονται έντονες πιέσεις να ψηφίσουν.
Δεν προκαλεί εντύπωση ότι στη χώρα του ενός κόμματος, λίγοι μιλούν ανοιχτά για μια ριζική πολιτική αλλαγή. Και κατά μία έννοια, η μετάβαση αυτής της εβδομάδας δεν σηματοδοτεί το τέλος της επιρροής των Κάστρο, από τη στιγμή που ο Ραούλ θα παραμείνει επικεφαλής του πανίσχυρου Κομμουνιστικού Κόμματος. Ωστόσο κάποιοι δοκιμάζουν τα όρια της ανοχής του συστήματος με ανεξάρτητες απόψεις σε blogs και social media. Ολοένα περισσότεροι Κουβανοί ζητούν ένα μονοπάτι προς την οικονομική ευημερία.
Η ανάγκη για πρόοδο φέρνει την διοικητική ελίτ της Κούβας μπροστά σε μία μεγάλη πρόκληση -πώς και αν θα κινηθούν στα χνάρια κομμουνιστικών κοινωνιών όπως η Κίνα και το Βιετνάμ, που έχουν καταφέρει να οχυρώσουν τα δικά τους μονοκομματικά συστήματα επεκτείνοντας ταυτόχρονα ραγδαία τον ιδιωτικό τομέα. Το οικονομικό άνοιγμα της Κούβας υπήρξε πολύ πιο αργό και με πολλές διακοπές.
Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news
