26 χρόνια ληστείας του Ελληνικού λαού από το καρτέλ των Κατασκευαστών υπό την προστασία της Πολιτείας δεν συνιστούν απλό έγκλημα. Δεν συνιστούν κακούργημα, συνιστούν γενοκτονία. Αν ο Μαρτίνης έκλεψε (όπως κατηγορείται) μίζα 2 εκ. ευρώ και θα πάει 10 χρόνια φυλακή, τότε τι πρέπει να γίνει με αυτούς που έκλεψαν 20-30 δις ευρώ από τις τσέπες μας;
του Γιώργου Φλωρά
Σε κάθε αγορά που το προϊόν είναι απαραίτητο στον Πολίτη έχουν στηθεί καρτέλ εδώ και δεκαετίες. Καύσιμα, Τρόφιμα, Οικοδομικά Υλικά. Παντού. Καρτέλ σε όλα τα επίπεδα της αλυσίδας. Και οριζόντια (εναρμονισμένη πρακτική) και κάθετα (παράνομες συμφωνίες, δεσπόζουσα θέση)*.
Την 10ετία 2000-2010 η Ελλάδα έκανε εισαγωγές περίπου 500 δις ευρώ (τιμές αγοράς). Με κάποιους υπολογισμούς (μετατροπή τιμών αγοράς σε τιμές πώλησης, υπολογισμός μεριδίου πολυεθνικών κλπ) και με δεδομένα τα στοιχεία που έλεγαν ότι οι πολυεθνικές πουλούσαν στην Ελλάδα 30% ακριβότερα από άλλες χώρες, η κλοπή των Ελλήνων ανήλθε σε 10 δις ευρώ το έτος. Στα 10 χρόνια 100 δις ευρώ.
Γιατί όμως έγινε αυτό. Γιατί τα καρτέλ λήστευαν και ενώ υπάρχει Νομοθεσία αυτή δεν λειτούργησε.
Η νομοθεσία και η Επιτροπή Ανταγωνισμού
Ας ξεκινήσουμε από την ίδια την Νομοθεσία. Αυτή ορίζει ως αρμόδιο όργανο να συλλάβει τα καρτέλ την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Σε μια χώρα που «βήχει» ένας στην Κρήτη και το μαθαίνει αμέσως η Αλεξανδρούπολη, η Επιτροπή Ανταγωνισμού «συνέλαβε» το καρτέλ των Κατασκευαστικών μετά από 26 χρόνια παρανομιών. «Συνέλαβε» την Μπύρα μετά από 16 χρόνια παρανομιών, την αλυσίδα-συνώνυμο των κινητών μετά από 24 χρόνια παρανομιών.
Τα ξενόγλωσσα μετά από 10 χρόνια κλοπής. Τον καφέ μετά από 10 χρόνια. Δηλαδή, όπως λέμε στο χωριό, τα ζώα μου αργά. Το γιατί δρα τόσο αργά μπορεί να τύχει διαφορετικών εκτιμήσεων. Για να μην γίνω κακός θα περιοριστώ στις ικανότητες της ηγεσίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Είναι προφανές ότι αυτές είναι διαχρονικά περιορισμένες και οφείλεται στο ότι τα αφεντικά της επιλέγονται με κομματικά κριτήρια και όχι αξιοκρατικά.
Γεγονότα όπως τα ακόλουθα προφανώς δεν έχουν σχέση με τις καθυστερήσεις, δημιουργούν όμως υποψίες για τις ικανότητες διοίκησης διαχρονικά:
- Η διευθύντρια της Νομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού έγινε συνέταιρος με τον δικηγόρο του καρτέλ που η ίδια είχε εντοπίσει και μάλιστα την ίδια εποχή που η Επιτροπή Ανταγωνισμού εξέταζε την εισήγηση της ιδίας κατά του καρτέλ.
- Η επόμενη διευθύντρια της Νομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού επί 4 χρόνια ήταν μαθήτρια για το διδακτορικό της του πιο γνωστού δικηγόρου των καρτέλ. Ενώ δηλαδή εκείνη έβγαζε εισηγήσεις για καρτέλ, αυτός ήταν ο δικηγόρος τους σε 5 υποθέσεις.
- Οι αποφάσεις χρειάζονται περίπου 1,5-2 χρόνια απλά να γραφτούν (αφού έχει βγει ήδη η απόφαση).
- Η Επιτροπή Ανταγωνισμού αναθέτει την υπεράσπιση της σε δικηγόρο που την ίδια ώρα υπερασπίζεται την εταιρεία του ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
- Ο διευθυντής του προέδρου και των αντιπροέδρων ήταν ταυτόχρονα σύμβουλος σε κορυφαίο Υπουργό της Κυβέρνησης που εννοείται ότι ήλεγχε την Ανεξαρτησία της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Εργαζόταν 9-5 στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και μετά έτρεχε να προσφέρει συμβουλές από τις 5,30 ως το ξημέρωμα στον κορυφαίο Υπουργό (και τώρα αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης). Δηλαδή το πρωί ελάμβανε γνώση όλων των απορρήτων (εκ της θέσεως) και μετά ξενυχτούσε για άλλους σκοπούς, που να αποδώσει ο άνθρωπος!
Οι ποινικές ευθύνες
Η Νομοθεσία και πάλι δεν έχει διόλου αποτρεπτικές ποινές για τα πρόσωπα. Αν μια πολυεθνική κάνει κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης επί 10 χρόνια, κλέψει, πχ 300 εκ. ευρώ από τους καταναλωτές, δεν πρόκειται να καταλογιστεί ποινή φυλάκισης για τα υπεύθυνα πρόσωπα. Μόνο ένα αστείο χρηματικό πρόστιμο. Αν φυσικά τιμωρηθούν από τα ποινικά δικαστήρια. Καθώς, δυστυχώς, σχεδόν όλες οι υποθέσεις καρτέλ που πανε στην Ποινική Δικαιοσύνη καταλήγουν σε αθώωση των κατηγορουμένων ή σε αρχειοθέτηση.
Αυτό το επαναλαμβάνω γιατί μου κάθεται στον λαιμό. Όλα τα λαμόγια που μας ληστεύουν στήνοντας καρτέλ ή κάνοντας κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, ενώ θα έπρεπε να τιμωρηθούν και από την Ποινική ΔικαιοσύνηΑΘΩΩΝΟΝΤΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ!! Στην Ελλάδα που αν στήσεις παράνομα ένα κοτέτσι η σκληρή Δικαιοσύνη θα σου καταλογίσει ποινή φυλάκισης, τα αρχιλαμόγια δεν τιμωρούνται ποτέ.
Και δεν τιμωρούνται όχι μόνο για τα αδικήματα του Ανταγωνισμού αλλά για πολλά άλλα αδικήματα που ανακαλύπτει η Επιτροπή Ανταγωνισμού (όπως εικονικά τιμολόγια δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, τραμπουκισμούς, εκβιασμούς κλπ).
Σε υπόθεση με την μεγαλύτερη πολυεθνική που πουλάει Πατατάκια, που τιμωρήθηκε για Κατάχρηση Δεσπόζουσας Θέσης, «συνελήφθησαν» οι υπάλληλοι της με κουκούλες και ρόπαλα να καταστρέφουν τον εξοπλισμό των ανταγωνιστών, υπό την διεύθυνση του διευθυντή πωλήσεων ο οποίος παρότρυνε όλους τους πωλητές του να κάνουν τα ίδια. Τράβαγαν φωτογραφίες και πανηγύριζαν. Μια οργανωμένη εγκληματική συμμορία.
ΔΕΝ ΤΙΜΩΡΗΘΗΚΕ ΚΑΝΕΙΣ!
Τα πρόστιμα
Το πρόστιμο που επιβάλει η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι για γέλια, συγκρινόμενο με τα υπερκέρδη των καρτέλ. Τα καρτέλ επειδή ξέρουν ότι η ικανότητα της Επιτροπής Ανταγωνισμού να αντιδράσει εγκαίρως είναι εξαιρετικά περιορισμένη, κατακλέβουν τον κόσμο όσο μπορούν επί χρόνια και ξέρουν ότι όταν συλληφθούν θα πληρώσουν μέγιστο πρόστιμο το 10% των πωλήσεων του περασμένου έτους από την τιμωρία. Δηλαδή ψίχουλα. Η πολυεθνική της Μπύρας κέρδισε 1,6 δις ευρω (κέρδη προ φόρων και αποσβέσεων) όσο παρανομούσε και πλήρωσε μόλις 30 εκ. ευρώ πρόστιμο. Η πολυεθνική του καφέ κέρδισε 360 εκ. ευρώ όσο παρανομούσε και πλήρωσε επίσης μόλις 30 εκ. ευρώ πρόστιμο.
Η προστασία από τα ΜΜΕ
Περιττό να αναφέρω ότι η Κοινωνική απαξία των πράξεων τους είναι ανύπαρκτη αφού οι επιχειρήσεις αυτές ελέγχουν τα ΜΜΕ, συνεπώς πέραν της τυπικής ανακοίνωσης της τιμωρίας τους στα ΜΜΕ, καμία αρνητική κριτική δεν θα τους ακολουθήσει στο μέλλον. Είναι δηλαδή σαν ένας παιδεραστής να συλλαμβάνετο επειδή βίασε 40 παιδιά και στο μέλλον κανείς να μην τον χαρακτήριζε ως παιδεραστή, αντίθετα να του έδιναν και παράσημα για την «λοιπή κοινωνική και επιχειρηματική του δράση».
Τα καρτέλ, οι ισχυρές εταιρείες, καταρρίπτουν το μύθο του «Τριγώνου της Διαπλοκής» Το τρίγωνο δεν είναι τρίγωνο, είναι τετράγωνο. Αυτές οι εταιρείες, μέσω της διαφήμισης, είναι έμμεσοι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ. Αγοράζουν θέσεις στα πάνελ για τους «φίλους» πολιτικούς, βγάζουν Βουλευτές (με την ανάλογη προώθηση), κλείνουν τα στόματα των δημοσιογράφων (τα μπουκώνουν με την διαφήμιση και αυτοί «ξεχνάνε» να ενημερώσουν τον κόσμο για τις βρωμιές τους).
Η λύση
Υπάρχει λύση; Φυσικά υπάρχει, αρκεί να υπάρχει Πολιτική Βούληση. Θα αναφέρω ορισμένα πράγματα που μπορούν αν γίνουν αμέσως:
1) αύξηση των ποινικών ευθυνών των προσώπων που ευθύνονται για παράνομες πράξεις Ανταγωνισμού, τουλάχιστον 3 χρόνια κατ’ ελάχιστο
2) υποχρεωτική παράσταση Πολιτικής Αγωγής της Επιτροπής Ανταγωνισμού στα Ποινικά Δικαστήρια
3) άμεση ενεργοποίηση της Νομοθεσίας για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματική Δραστηριότητα. Για παράδειγμα στην υπόθεση καρτέλ Κατασκευαστικών μπορεί να επιβληθούν σημαντικές ποινές φυλάκισης και δέσμευση των κλεμμένων χρημάτων.
4) Επιλογή της ηγεσίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού με ευρεία Κοινωνική συμμετοχή και όχι από το Κυβερνών κόμμα. Οι κομματικοί πρόεδροι απέτυχαν να εκφράσουν την βούληση της Κοινωνίας για τιμωρία των καρτέλ.
5) Άμεση νομοθέτηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις αποζημιώσεις των θυμάτων των καρτέλ
6) Πλήρης απαγόρευση κάθε μορφής σχέσεων των στελεχών της Επιτροπής Ανταγωνισμού με δικηγόρους ή στελέχη εταιρειών που ελέγχονται από την της Επιτροπή Ανταγωνισμού
Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι στην υπόθεση της Μπύρας η ζημιά του Ελληνικού Δημοσίου από την αδικαιολόγητη καθυστέρηση ξεπέρασε τα 30 εκ. ευρώ. Η υπόθεση έχει ανατεθεί σε Εισαγγελέα και έχει διαταχθεί προκαταρκτική εξέταση από τα τέλη του 2015 αλλά έως σήμερα δεν έχει κινηθεί φύλλο. Τυχαίο;
Και θυμίζω: όποια κυβέρνηση δεν χτυπάει τα καρτέλ είναι μαζί τους. Απλά.
*προς διευκόλυνση του κειμένου με την λέξη καρτέλ καλύπτονται όλα τα αδικήματα του Δικαίου του Ανταγωνισμού (εναρμονισμένη πρακτική, δεσπόζουσα θέση, παράνομοι όροι σε συμβάσεις κλπ), όπως δηλαδή τα αντιλαμβάνεται η ευρεία μερίδα του πληθυσμού.