Σε ενίσχυση των ελέγχων -και σε Ευρωπαίους πολίτες- στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ συμφώνησαν την Παρασκευή οι υπουργοί Εσωτερικών και Δικαιοσύνης των 28 κρατών – μελών της Ένωσης, ενώ παράλληλα ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει έως το τέλος του έτους μία αναθεώρηση των όρων της Συνθήκης Σένγκεν.
Παράλληλα, συμφωνήθηκε να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2015 η δημιουργία μητρώου επιβατών πτήσεων (το λεγόμενο PNR) και να ενισχυθούν οι περιορισμοί στο λαθρεμπόριο όπλων.
Εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους προς τη Γαλλία μετά τις επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι, οι υπουργοί συμφώνησαν σε τρία σημεία -στα οποία επέμενε η Γαλλία.
Συγκεκριμένα, το Παρίσι επιθυμεί να μην ελέγχεται μόνο η ταυτότητα (όπως γίνεται συνήθως), αλλά τα στοιχεία των ταξιδιωτών να αντιπαραβάλλονται με εκείνα των εθνικών και ευρωπαϊκών βάσεων δεδομένων, όπως το SIS (Σύστημα Πληροφοριών της Σένγκεν) και της Interpol, προκειμένου να λαμβάνονται πληροφορίες για ξένους μαχητές και ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης.
Τα συμπεράσματα της συνεδρίασης αναφέρουν ότι αποφασίστηκε:
- Η άμεση εφαρμογή των απαραίτητων συστηματικών και συντονισμένων ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, ανάμεσά τους και σε άτομα που απολαμβάνουν το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης.
- Στη βάση της γρήγορης ταυτοποίησης για έκτακτες ανάγκες και πιθανές λύσεις που θα προτείνει η Κομισιόν μέχρι το τέλος του 2015, η αναβάθμιση των συστημάτων ελέγχου στα σύνορα των κρατών μελών της Σένγκεν (ηλεκτρονική σύνδεση με τις σχετικές βάσεις δεδομένων της Interpol σε όλα τα σημεία διέλευσης των εξωτερικών συνόρων, ο αυτόματος έλεγχος ταξιδιωτικών εγγράφων) μέχρι τον Μάρτιο του 2016.
- Υπό το φως της πρόσφατης προσφυγικής κρίσης, η διενέργεια συστηματικής εγγραφής, συλλογής δαχτυλικών αποτυπωμάτων, για πολίτες τρίτων χωρών που εισέρχονται παράνομα στη ζώνη Σένγκεν, είτε είναι μετανάστες, είτε αιτούνται διεθνούς προστασίας και ο συστηματικός έλεγχος ασφαλείας με τη χρήση σχετικών βάσεων δεδομένων και η διασφάλιση ότι τα hotspot θα είναι εφοδιασμένα με την κατάλληλη τεχνολογία. Η Europol θα στείλει αξιωματούχους σε όλα τα hotspot για να ενισχύσουν τη διαδικασία ελέγχου.
- Ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα που είναι πιο «ευάλωτα» και η αποστολή -όταν απαιτείται- ομάδων παρέμβασης στα σύνορα και αστυνομικών για να διασφαλίσουν τους συστηματικούς ελέγχους.
Όσον αφορά το μητρώο επιβατών (PNR), στο επίκεντρο θα βρεθούν τα στοιχεία των επιβατών και για εσωτερικές πτήσεις, καθώς και ο καθορισμός του χρόνου κατά τον οποίον μπορούν να διατηρηθούν τα στοιχεία του μητρώου.
Έτσι, η Κομισιόν καλείται να παρουσιάσει «έως το τέλος της χρονιάς μια πρόταση για τη μεταρρύθμιση του κώδικα συνόρων της Σένγκεν», όπως είπε ο Μπερνάρ Καζνέβ.
Συγκεκριμένα, η Κομισιόν καλείται:
- Να καταθέσει προτάσεις για την αναθεώρηση της Συνθήκης Σένγκεν, προκειμένου να επιτραπούν οι συστηματικοί έλεγχοι σε ευρωπαίους πολίτες, ανάμεσά τους για την επαλήθευση βιομετρικών δεδομένων με βάση τα στοιχεία στις βάσεις δεδομένων στα εξωτερικά σύνορα της Σένγκεν
- Να παρέχει νομική βάση για τη συμβολή της Frontex στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και να της παρέχει πρόσβαση στις σχετικές βάσεις δεδομένων.
Η πρόταση θα εξεταστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει μήνες.
Στην πράξη, όπως αναφέρει η γαλλική εφημερίδα Le Monde, αυτό σημαίνει ότι δεκάδες συνοριακά περάσματα σε χώρες όπως η Ελλάδα, θα πρέπει να εφοδιαστούν με τα κατάλληλα συστήματα που θα τους παρέχουν πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων, κάτι που εκτός των άλλων έχει και υψηλό οικονομικό κόστος.
«Λάβαμε ισχυρές, επιχειρησιακές αποφάσεις, με αποτελέσματα που πρέπει να έχουν επιτευχθεί μέχρι τα τέλη του έτους» είπε ο Καζνέβ, μιλώντας σε γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο.
«Πρέπει να είμαστε αδυσώπητοι στην αποφασιστικότητά μας, πρέπει να επιταχύνουμε τη δράση μας, αλλιώς η Ευρώπη θα χάσει τον δρόμο της» είχε πει νωρίτερα ο Μπερνάρ Καζνέβ.
«Πρέπει να δράσουμε έντονα, να δράσουμε γρήγορα και με ισχύ» είπε ο Καζνέβ, μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης του Λουξεμβούργου είπε ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν «να ενισχύσουν σημαντικά» τα μέσα καταπολέμησης του βίαιου εξτρεμισμού.
Ο Ετιέν Σνάιντερ, ο οποίος προήδρευσε της συνεδρίασης, είπε ότι η άμεση και ενισχυμένη δράση «δεν είναι επιλογή, αλλά υποχρέωση».
Τόνισε ότι τα κράτη μέλη ζήτησαν από την Κομισιόν να εξετάζει αλλαγές στο σύστημα της ζώνης Σένγκεν, προκειμένου να κλείσουν τυχόν «παραθυράκια».
Ο γάλλος υπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε πως η Γαλλία θα διατηρήσει τους ελέγχους στα σύνορά της, τους οποίους αποκατέστησε πριν από μία εβδομάδα, «για όσο χρόνο το απαιτήσει η τρομοκρατική απειλή».