Εκπρόσωποι ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων για το νομοσχέδιο για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου

«Ενώ γίνεται ένα βήμα μπροστά, ταυτόχρονα υπάρχουν και πισωγυρίσματα», σχολιάζει η πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) Μαρίνα Γαλανού, και προσθέτει ότι «δεν ικανοποιούνται οι πραγματικές ανάγκες των τρανς ανθρώπων». Η κ. Γαλανού αξιολογεί ως σημαντική τη διάταξη ότι για την αλλαγή των εγγράφων των τρανς ανθρώπων «δεν θα χρειάζεται η βεβαίωση οποιωνδήποτε χειρουργικών επεμβάσεων ή ιατρικών παρεμβάσεων ή διαγνώσεων». Ωστόσο, εντοπίζει τρεις προϋποθέσεις που στην υπάρχουσα νομοθεσία δεν υπάρχουν και με τις οποίες «γίνονται βήματα πίσω», όπως λέει.

Συγκεκριμένα, η προϋπόθεση ένα πρόσωπο να είναι άνω των 17 ετών, καθώς όπως παρατηρεί η κ. Γαλανού «καταγράφεται σε πλήθος ερευνών ότι οι τρανς έφηβοι αντιμετωπίζουν πλήθος διακρίσεων, εκφοβισμών ή και βία λόγω της ταυτότητας φύλου τους και η βασική αιτία είναι ότι δεν αναγνωρίζεται η ταυτότητα φύλου». Επίσης, η διάταξη ότι το άτομο πρέπει να μην είναι έγγαμο, για την οποία σημειώνει ότι «θέτει το απαράδεκτο δίλημμα για τα έγγαμα πρόσωπα να επιλέξουν μεταξύ δύο θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, το γάμο ή την αναγνώριση του φύλου τους». Τέλος, η διάταξη που αναφέρει ότι εάν το τρανς άτομο έχει παιδιά δεν θα μπορεί να αλλάξει το πιστοποιητικό γέννησης των τέκνων ως προς τα στοιχεία του/της γονέα, διάταξη για την οποία εξηγεί ότι «παραβιάζει τη μυστικότητα της διαδικασίας που απαιτεί το επόμενο άρθρο του σχεδίου νόμου καθώς και το άρθρο οκτώ της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για το σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής».

Επιπλέον, όπως παρατηρεί η πρόεδρος του ΣΥΔ, διατηρείται η δικαστική διαδικασία «που δεν είναι καθόλου γρήγορη και οδηγεί σε διατήρηση της γραφειοκρατίας, ενώ επίσης διατηρείται ο γολγοθάς για την αλλαγή όλων των υπόλοιπων εγγράφων στη συνέχεια». Η ίδια προτείνει το υπουργείο Δικαοσύνης να ακολουθήσει μια εξωδικαστική διαδικασία «που να πληροί τα στάνταρντς που έχει θέσει το Συμβούλιο της Ευρώπης για διαδικασίες απλές, γρήγορες, μη γραφειοκρατικές, διάφανες και προσβάσιμες σε όλες και όλους».

Τις προτάσεις για τη βελτίωση του νομοσχεδίου είχαν παρουσιάσει εξάλλου τα μέλη του ΣΥΔ σε συναντήσεις τους με τον υπουργό Δικαιοσύνης Σταύρο Κοντονή, και με τη γενική γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μαρία Γιαννακάκη. Επίσης, το ΣΥΔ σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία είχε ξεκινήσει καμπάνια με θέμα «Ελλάδα κάνε το σωστό: η καινούργια νομοθεσία πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα των τρανς» και με αίτημα να αλλάξουν τα παραπάνω σημεία του νομοσχεδίου.

Ο Γιάννος Κανελλόπουλος εκ μέρους της ομάδας υποστήριξης ΛΟΑΤΚΙ ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών «Proud Seniors Gr», χαιρετίζει το νομοσχέδιο «που επιτέλους φέρνει τον πολιτισμό στη χώρα μας στα ανθρώπινα δικαιώματα», αν και επισημαίνει ότι «υπάρχουν σε αυτό πολύ μεγάλες ελλείψεις». Όπως προσθέτει, με αφορμή «αυτό το πρώτο και σημαντικό βήμα, θα θέλαμε σαν οργάνωση να επισημάνουμε τη μεγάλη χρησιμότητα στην ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου».

Ο κ. Κανελλόπουλος υπενθυμίζει «τη βία και την περιθωριοποίηση που ένα τρανς άτομο υφίσταται καθημερινά, πόσο μάλλον όταν αυτό έχει ξεπεράσει το 50ό έτος της ηλικίας του και άρα εισέρχεται στην τρίτη ηλικία». Όπως εξηγεί, «οι ανάγκες των τρανς ατόμων δεν καταγράφονται, οι δημόσιες υπηρεσίες δύσκολα ασχολούνται μαζί τους όπως θα έπρεπε, ενώ για να έχουν τις λιγοστές δημόσιες παροχές συχνά στιγματίζονται».

Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, παρατηρεί ο ίδιος, «θα είναι η αρχή της Ορατότητας, δίχως επικίνδυνες επεμβάσεις και χρήση ορμονών, εκτός των περιπτώσεων εκείνων που το άτομο αποφασίζει τη χρήση αυτών αυτοβούλως». Όπως προσθέτει, «θα είναι η αρχή για την αναγνώριση στοιχειώδους ευγένειας στα πλαίσια των σχέσεων με τον συνάνθρωπο» και εκφράζει την ελπίδα «να οριστεί σαν αφετηρία στην εμπεριστατωμένη εκπαίδευση των ανθρώπων που εργάζονται σε χώρους υγείας και φροντίδας που αφορά μεγαλύτερες ηλικίες».

Η Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας (ΟΛΚΕ) «χαιρετίζει την κατάθεση του νομοσχεδίου, αν και παραμένει ελλιπές», όπως δηλώνει ο πρόεδρος του σωματείου Τέλης Ράπτης. Ο κ. Ράπτης εκφράζει την ελπίδα «το συντομότερο δυνατό να γίνει νόμος του κράτους και να ζήσουμε την εφαρμογή του».

Ωστόσο, θέτει το αίτημα να τροποποιηθούν ορισμένα ζητήματα, «σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρ προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», όπως «η διαδικασία μέσω δικαστικής απόφασης, η προϋπόθεση το άτομο που αιτείται τη διόρθωση να μην είναι έγγαμο και ο αποκλεισμός των ατόμων που δεν έχουν ληξιαρχική πράξη στην Ελλάδα αλλά βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια (πρόσφυγες και μετανάστες)». Τέλος, σημειώνει ότι «σε μια δικαστική διαδικασία θα ήταν λάθος να εξετάζεται η εξωτερική εμφάνιση του ατόμου που αιτείται διόρθωση».

Αναλυτικά όσα προβλέπει το νομοσχέδιο:

Με το νομοσχέδιο εισάγονται ρυθμίσεις για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και ορίζεται, ειδικότερα, ότι το πρόσωπο έχει δικαίωμα: α) Στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου ως στοιχείου της προσωπικότητάς του, β) στον σεβασμό της προσωπικότητάς του με βάση τα χαρακτηριστικά του φύλου του.

Επίσης, προβλέπεται ότι ταυτότητα φύλου νοείται ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο το ίδιο το πρόσωπο βιώνει το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο που καταχωρήθηκε κατά τη γέννησή του με βάση τα βιολογικά χαρακτηριστικά του, περιλαμβάνει, δε, την προσωπική αίσθηση του σώματος, καθώς και την κοινωνική και εξωτερική έκφραση του φύλου, τα οποία αντιστοιχούν στη βούληση του προσώπου.

Ακόμη, ορίζεται ότι σε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ ταυτότητας φύλου και καταχωρημένου φύλου, το πρόσωπο μπορεί να ζητήσει τη διόρθωση του καταχωρημένου φύλου του, ώστε αυτό να αντιστοιχεί στη βούληση, την προσωπική αίσθηση του σώματος και την εξωτερική του εικόνα.

Εξάλλου, καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου, η οποία γίνεται με δικαστική απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 782 του Κ. Πολ. Δ. και δεν απαιτείται οποιαδήποτε προηγούμενη ιατρική αγωγή ή επέμβαση. Κατά την καταχώρηση της δικαστικής απόφασης στο ληξιαρχείο διασφαλίζεται η μυστικότητα της μεταβολής και της αρχικής ληξιαρχικής πράξης γέννησης έναντι όλων. Επιτρέπεται, δε, μόνο μία φορά η αλλαγή της νέας ληξιαρχικής πράξης.

Ρητώς προβλέπεται ότι οι αριθμοί φορολογικού μητρώου και μητρώου κοινωνικής ασφάλισης διατηρούνται.

Με το σχέδιο νόμου επιδιώκεται η θέσπιση, για πρώτη φορά, ενός συγκεκριμένου ειδικού νομοθετήματος με το οποίο καθιερώνεται μία κατά το δυνατό απλή διαδικασία για τη διόρθωση του καταχωρημένου φύλου των διεμφυλικών προσώπων (τρανσέξουαλ, τρανς), αναφέρει η αιτιολογική έκθεση. Επίσης, υπογραμμίζει ότι στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τον Εθνικό Μηχανισμό Εκπόνησης Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Και προβλέπεται, ειδικότερα, ότι συνιστάται συλλογικό όργανο με την ονομασία «Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού» που υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.