Δ. Βίτσας: Μέτωπο ευρωπαϊκού νότου στο μεταναστευτικό

Η εφημερίδα Καθημερινή Κύπρου δημοσίευσε χθες (7.10.) συνέντευξη του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρη Βίτσα, στον αρχισυντάκτη, Απόστολο Τομαρά, υπό τον τίτλο «Μέτωπο ευρωπαϊκού νότου στο μεταναστευτικό».

Το μείζον ζήτημα για τον Ευρωπαϊκό νότο είναι οι μεταναστευτικές ροές. Οι χώρες πρώτης γραμμής μπορούν να αντιμετωπίσουν από μόνες τους το μεταναστευτικό πρόβλημα;

Η απάντηση πρέπει να είναι σαφής. Από μόνος του δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ή να διαχειριστεί ένα τέτοιο ζήτημα κανείς, ούτε μια μεγάλη χώρα. Άρα, εδώ πρέπει να εκδηλωθεί η αλληλεγγύη και ο δίκαιος καταμερισμός της ευθύνης. Γιατί το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα, ουδείς μπορεί να πει πως έχει ημερομηνία λήξης. Δεν είναι έκτακτο ζήτημα. Δεν είμαστε στην περίοδο του 2015. Τότε, περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι πέρασαν από την Ελλάδα και κατευθύνθηκαν στις χώρες προορισμού. Το 2016 πέρασαν από την Ελλάδα 170-180 χιλιάδες. Άλλοι έμειναν, άλλοι πήγαν σε άλλες χώρες. Το 2017 ο αριθμός των εισερχομένων ήταν 36 χιλιάδες και το 2018 μέχρι τέλος Αυγούστου, ήταν 32 χιλιάδες.

Άρα, η συμφωνία Ε.Ε. με Τουρκία αποδίδει;

Έχει αποδώσει, σαφώς. Συγχρόνως, πρέπει κάποιος να δει ολόκληρη τη Μεσόγειο, όχι μόνο την εξ ανατολών μετανάστευση, αλλά και αυτήν από τη Βόρεια Αφρική. Στα έτη 2017-2018 παρουσιάζεται σχετική σταθερότητα στις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, με άσκηση πιέσεων σε διαφορετικές χώρες. Το τελευταίο διάστημα έχουμε μια μείωση ροών προς Ιταλία, αλλά μια αύξηση προς την Ισπανία, από τη μία πλευρά, και προς την Ελλάδα και την Κύπρο από την άλλη. Μπορεί οι αριθμοί της Κύπρου να φαντάζουν μικροί, σε σχέση με Ελλάδα και άλλες χώρες, αλλά σε αναλογία πληθυσμού και φέρουσας δυνατότητας της χώρας, είναι μεγάλοι.

Υπάρχουν δυο προτάσεις για το μεταναστευτικό. Η μια από πλευράς Ρωσίας για δημιουργία υποδομών για επιστροφή στη Συρία και φιλοξενία νέων ροών. Υπάρχει και η πρόταση του Νίκου Αναστασιάδη για αντιμετώπιση του προβλήματος με το μοντέλο Αιγύπτου. Μπορούν να δώσουν ριζοσπαστικές λύσεις;

Η θέση η δική μας είναι πως το μεταναστευτικό-προσφυγικό πρόβλημα έχει τρείς διαστάσεις. Η πρώτη αφορά στις παρεμβάσεις της Ε.Ε. στις εμπόλεμες χώρες, με ειρηνευτικές διαδικασίες και αναπτυξιακή βοήθεια, ώστε να μην υπάρχουν προσφυγικές ροές. Απαιτούνται υποστηρικτικές δράσεις προς τις χώρες πως «γεννούν» μεταναστευτικές ροές, λόγω κλιματικής αλλαγής και εκτεταμένης φτώχειας. Η δεύτερη διάσταση είναι η διαδικασία φύλαξης των συνόρων. Εκεί πρέπει να υπάρχει έλεγχος, αλλά και εφαρμογή της συνθήκης της Γενεύης, με πλήρη σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η τρίτη διάσταση αφορά στη δίκαιη ανακατανομή των προσώπων που δικαιούνται προστασία, εντός Ε.Ε. Υπάρχουν πολλές προτάσεις που όμως πρέπει να μελετηθούν, στη βάση αυτών των τριών διαστάσεων. Γιατί αν πιστεύουμε ότι με το να φτιάχνουμε καταυλισμούς λύνουμε το ζήτημα, αυτοί οι καταυλισμοί κάποια στιγμή θα διογκωθούν, οπότε θα υπάρξουν νέα προβλήματα. Το έχουμε ξαναζήσει αυτό. Το παράδειγμα της Αιγύπτου είναι επιτυχημένο και έχει μεγάλη σημασία η βοήθεια που δίνει σε πολιτικό επίπεδο η Ελλάδα και η Κύπρος, διαμορφώνοντας ένα τρίγωνο σταθερότητας. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει σταθερότητα στη Συρία και στη Λιβύη είναι παράγοντας που ενισχύει τους διακινητές να κάνουν την εγκληματική δουλειά τους. Ουσιαστικά, πρέπει να παλέψουμε ενάντια σε αυτές τις εγκληματικές ομάδες.

Το μεταναστευτικό μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια λογιστική προσέγγιση;

Όπως έχει μάθει η Ελλάδα, αλλά το μαθαίνουν και άλλες χώρες, από τη μία πλευρά χρειάζεται η βοήθεια σε οικονομικό επίπεδο και σε εμπειρογνώμονες. Από την άλλη πλευρά, δεν αποτελεί λύση κάποιοι να επωμίζονται το οικονομικό κομμάτι, αλλά όλοι οι άνθρωποι να παραμένουν στις χώρες πρώτης υποδοχής. Είναι μια προσέγγιση με κοντά ποδάρια γιατί μετατρέπει αυτές τις χώρες (Ελλάδα, Μάλτα, Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος) σε χώρες αποθήκες ψυχών και η οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια μπορεί να εφησυχάζει κάποιους λαούς της βόρειας Ευρώπης, όμως δημιουργεί μια εσωτερική σύγκρουση σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σημείο τέτοιο, που καθίσταται επικίνδυνο για τη συνοχή της Ευρώπης.

Ότι υπάρχει πρόβλημα στη Μόρια φαντάζομαι ότι το αντιλαμβάνεστε και εσείς. Το ερώτημα είναι τι πήγε λάθος και δημιουργήθηκε αυτό το πρόβλημα;

Το ότι υπάρχει πρόβλημα στη Λέσβο και τη Σάμο το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής το είπε πρώτο. Η κατάσταση αυτή τη στιγμή στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης προκύπτει από τρείς παράγοντες. Ο πρώτος είναι οι αυξημένες ροές που είχαμε τον Απρίλιο στον Έβρο, οι οποίες κάλυψαν το απόθεμα θέσεων φιλοξενίας που είχαμε, οπότε έπρεπε να δημιουργήσουμε νέες, κάτι που δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Ο δεύτερος παράγοντας είναι οι υψηλές ροές κατά την περίοδο του καλοκαιριού στα νησιά, και ιδιαίτερα στη Λέσβο. Βέβαια, αυτή τη στιγμή στη Μόρια υπάρχει ο πληθυσμός που υπήρχε τον Μάιο του 2018. Αυτό προέκυψε από τις μεταφορές που έχουν ήδη γίνει και από την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων ασύλου. Εστιάζουμε στο τρίπτυχο καταγραφή, άσυλο, μεταφορές, διαδικασίες που προσπαθούμε να επιταχύνουμε και ήδη υπάρχουν απτά αποτελέσματα. Ο τρίτος παράγοντας είναι τα κλειστά σύνορα στα βόρεια της Ελλάδας και η ανυπαρξία προγράμματος ανακατανομής σήμερα στην Ευρώπη.

Απέναντι στην κατάσταση όπως την περιγράφετε οι χώρες πρώτης γραμμής (Κύπρος, Ελλάδα, Μάλτα, Ιταλία, Ισπανία) πως αντιμετωπίζουν την κατάσταση;

Οπωσδήποτε πρέπει να εξευρεθεί ένα κοινό πλαίσιο δράσης, χωρίς να λέω σε καμία περίπτωση ότι πρέπει να κάνουμε κάτι αντίστοιχο με αυτό που κάνουν οι χώρες του Βίσεγκραντ. Θυμίζω πως οι πέντε χώρες πρώτης υποδοχής φθάσαμε σε μια συμφωνία δεκατριών σημείων με αμοιβαίες υποχωρήσεις στις προτάσεις μας για το «Δουβλίνο 4», πάνω στο κείμενο του Βουλγάρικης Προεδρίας, το οποίο θεωρήσαμε ως βάση για να γίνει συζήτηση με Κομισιόν και Ευρωκοινοβούλιο. Αυτό όμως ανατράπηκε από τη στάση των χωρών του Βίσεγκραντ. Δουλεύουμε εντατικά και ελπίζω να φανεί πρόοδος αυτό το μήνα.

Η υφιστάμενη κατάσταση με τις μεταναστευτικές ροές μπορεί να συνεχιστεί;

Πρέπει να έχουμε καθαρό στο μυαλό μας ότι οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές θα υπάρχουν και στο μέλλον. Σημασία έχει η ένταση των ροών. Το 2015 είχαμε πολύ μεγάλες προσφυγικές ροές. Ήδη όμως το 2011 στην Ελλάδα πέρασαν από τον Έβρο 130 χιλιάδες άνθρωποι. Δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Επιπλέον, στην Ελλάδα υπάρχουν 560 χιλιάδες μετανάστες από προηγούμενες περιόδους. Πολλοί από αυτούς έχουν ενταχθεί, περισσότερο ή λιγότερο στην κοινωνία. Άρα, αν δεχθούμε πως η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και στην Υποσαχάρια Αφρική θα παραμείνει ως έχει, μεταναστευτικές ροές θα υπάρχουν, όχι μεγάλης έντασης, αλλά θα υπάρχουν. Αν παρέμβουμε ώστε η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και την Αφρική να αλλάξει, δηλαδή οι άνθρωποι να έχουν ζωή στις χώρες καταγωγής τους, τότε θα έχουμε βελτίωση της κατάστασης. Η οικονομική βοήθεια που δίνεται θα πρέπει να ελέγχεται για να αποφέρει αποτελέσματα.

Η νότια Ευρώπη με την υπόλοιπη, στο μεταναστευτικό, είναι χωρισμένη στα δυο;

Δεν θα υποστήριζα κάτι τέτοιο. Νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει ένα μέτωπο των πέντε χωρών της πρώτης υποδοχής μαζί με τις χώρες προορισμού. Η Γερμανία ή η Γαλλία μπορεί να είναι μέρος αυτού του μετώπου, γιατί όσοι περνάνε τα σύνορα της Ευρώπης, στις πέντε χώρες, έχουν προορισμό τις χώρες της βόρειας Ευρώπης. Μια ανακατανομή που θα έστελνε κόσμο στην Ουγγαρία, στην Αυστρία και σε άλλες χώρες, ή μια πολιτική για ένα ενιαίο σύστημα ασύλου θα είχε πολλαπλά θετικά αποτελέσματα.

Η Κύπρος με δεδομένη την πίεση που τής ασκείται από προσφυγικές ροές πως μπορεί να αντιμετωπίσει την όλη κατάσταση;

Η Κύπρος θα πρέπει να συνεχίσει να αγωνίζεται για τις τρείς διαστάσεις που προανέφερα, να θέτει το ζήτημα της ανακατανομής που έχει μεγάλη σημασία, το ζήτημα των παρεμβάσεων στις χώρες που «γεννούν» προσφυγιά και μετανάστευση και συγχρόνως να οργανώνει ένα σύστημα υποδοχής, ταυτοποίησης και φιλοξενίας, το οποίο όμως από μόνο του δεν επαρκεί. Εάν δεν υπάρχει η ανακατανομή, θα παρατηρείται το φαινόμενο της διαρκούς προσθήκης ανθρώπων, με αποτέλεσμα το όλο σύστημα να μπλοκάρει. Η Ελλάδα π.χ. έχει 25 χιλιάδες αιτούντες άσυλο σε διαμερίσματα, 25 χιλιάδες σε Κέντρα Φιλοξενίας και περίπου 18 χιλιάδες στα νησιά. Μέχρι πότε μπορεί να διαρκέσει αυτή η κατάσταση; Η Κύπρος ήταν δέκτης μεταναστευτικών ροών μέχρι και το 2017, οι οποίες δεν ήταν υψηλές. Αυτή την περίοδο το σύστημα της Κύπρου πιέζεται. Αυτό σημαίνει πως η Κύπρος δεν είναι μια φιλόξενη χώρα ή δεν ενδιαφέρεται για τον ανθρώπινο παράγοντα; Ενδιαφέρεται και το έχει αποδείξει, όμως τα όρια του συστήματος δεν είναι απεριόριστα, έχουν ήδη ξεπεραστεί.

Σε ένα άλλο θέμα αυτό των ενεργειακών, λόγω και της παρουσίας σας στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, οι τριμερείς συνεργασίες στην περιοχή πόσο βοηθάνε το κομμάτι της ασφάλειας;

Πρώτον, ενισχύουν τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεύτερον, η Κύπρος έχει ακολουθήσει μια έξυπνη πολιτική στον τομέα των ενεργειακών. Δεν απαντά μόνο ως ένα κράτος – μέλος της Ε.Ε., αλλά έχει πετύχει συνέργειες με συμφέροντα άλλων μεγάλων κρατών που ενδιαφέρονται για την περιοχή. Κάτι που επιτυγχάνεται μέσω των εταιρειών. Σε αυτό το μοτίβο κινείται και η Ελλάδα. Η σταθερότητα που παράγουν οι τριμερείς επιδρά θετικά και στους ενεργειακούς διαδρόμους.

Σε πρακτικό επίπεδο ή Ελλάδα είναι σε θέση να υποστηρίξει, στο κομμάτι που της αναλογεί, τους ενεργειακούς διαδρόμους;

Αν μιλάμε για την δυνατότητα την τεχνολογική, βεβαίως. Όχι όμως από μόνη της, τα μεγάλα έργα εκτελούνται από μεγάλες εταιρείες και εκεί έχουμε δυνατότητες. Αν μιλάμε για τα ζητήματα ασφάλειας και την αμυντική διπλωματία, η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ καλή θέση και αυτή η θέση της βελτιώνεται συνεχώς. Το πρόγραμμα αναβάθμισης των αεροσκαφών F16, των αεροσκαφών αεροναυτικής συνεργασίας, η ενίσχυση του στόλου, καθώς και η στρατιωτική συνεργασία με χώρες της περιοχής, δημιουργούν πολλαπλασιαστές ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος να θελήσει να δοκιμάσει τη δύναμη της Ελλάδας και δεν θα το κάνει. Θα ήταν ευχής έργον να επιλύονταν και άλλα σημαντικά ζητήματα που λειτουργούν ως εκκρεμότητες, όπως το Κυπριακό, για να υπάρξει μια ενιαία Κύπρος, κάτι που θα δημιουργούσε ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια αλλά και γόνιμες συνεργασίες.

Πότε θα διεξαχθούν εθνικές εκλογές στην Ελλάδα;

Η δική μου γνώμη είναι πως οι εθνικές εκλογές πρέπει να γίνουν τον Οκτώβριο του 2019 και να ολοκληρωθεί η υλοποίηση του προγράμματος που εξήγγειλε ο Αλέξης Τσίπρας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Το κεντρικό ζήτημα είναι η οικονομική σταθερότητα της χώρας. Από εκεί και πέρα, τις πολιτικές εξελίξεις κανείς δεν μπορεί να τις προδικάσει.

Ο Οκτώβριος του 2019 ως στόχος παραμένει ακόμα και αν υπάρχουν εξελίξεις στο θέμα της συμφωνίας με την ΠΓΔΜ;

Για μένα παραμένει, κυρίως σε σχέση με το οικονομικό πεδίο και την κανονικότητα της χώρας. Ο πρωθυπουργός από τις ΗΠΑ μίλησε για τη σταθερότητα της κυβέρνησης και δεν έχει κανείς λόγο να αμφιβάλει.

Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news

Σχετικά Νέα