Διεθνής Ημέρα κατά των Βασανιστηρίων – Διεθνής Ημέρα κατά των ναρκωτικών

Διπλή ημέρα δράσης είναι η 26η Ιουνίου. Έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα κατά των Βασανιστηρίων και ταυτόχρονα, πάλι από τον ΟΗΕ,  ως Διεθνής Ημέρα κατά των Ναρκωτικών.

Οι δράσεις και για τα δύο μεγάλα αυτά προβλήματα μπορεί και πρέπει να είναι πολύμορφες και να συνδεθούν τόσο με την τήρηση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όσο και με την υπεράσπιση και διεύρυνση της δημοκρατίας και ισότητας παγκοσμίως. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα των βασανιστηρίων και το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν είναι σε καμιά περίπτωση εθνικά προβλήματα, αφορούν όλη την ανθρωπότητα και το μέλλον της.

Θα περίμενε κανείς μετά από τόσους αγώνες για την δημοκρατία στην διάρκεια του 20ου αιώνα, πρόβλημα βασανιστηρίων να μη υπήρχε στον 21ο αιώνα. Και όμως, από το 2001, που η κυβέρνηση Μπους κήρυξε τον λεγόμενο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, σημειώθηκαν βαρύτατες παραβιάσεις της Διεθνούς Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων με πολλούς τρόπους.

Δεν ξεχνούμε το Αμπού Γκράιμπ και το Γκουαντάναμο, ούτε τις απαγωγές και τις μυστικές πτήσεις της CIA, που οργανώθηκαν εναντίον τρομοκρατών είτε είχε διαπιστωθεί η συμμετοχή τους σε τρομοκρατικές πράξεις, είτε δεν είχε καν στοιχειοθετηθεί.  Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε ότι τα βασανιστήρια είναι συνυφασμένα με τον πόλεμο και όχι μόνο με τα δικτατορικά και αυταρχικά καθεστώτα τύπου Σαντάμ Χουσεΐν ή τύπου Σαουδικής Αραβίας.

Η πιο πρόσφατη αποκρουστική εφαρμογή των βασανιστηρίων εναντίον αθώων ανθρώπων έχει γίνει και εξακολουθεί από τους τζιχαντιστές του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους.

Μακρύς είναι ο κατάλογος των χωρών που κάνουν βασανιστήρια, με την μία ή την άλλη μορφή. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Διεθνή Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων  είχαν προσχωρήσει μέχρι τον περασμένο Μάρτιο 159 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, που σημαίνει ότι πάνω από 30 κράτη δεν έχουν αποδεχτεί και δεν δεσμεύονται από την συγκεκριμένη διεθνή σύμβαση.

Η πρωτοφανής διόγκωση του προσφυγικού-μεταναστευτικού  δεν είναι άσχετη και με τις μεθόδους βασανιστηρίων που εφαρμόζονται στις χώρες προέλευσης. Κατά κανόνα, οι χώρες αυτές  είτε έχουν τυραννικά καθεστώτα, είτε βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Θύματα των βασανιστηρίων δεν είναι μόνο πολιτικοί αντίπαλοι, είναι και μέλη μειονοτικών ομάδων. Από την ταυτοποίηση των προσφύγων που γίνεται στην χώρα μας, προκύπτει ότι μεταξύ αυτών είναι και πολλά θύματα βασανιστηρίων.

Ακόμα ένας λόγος να θυμηθούμε και να τιμήσουμε την Διεθνή Ημέρα κατά των Βασανιστηρίων. Και μην ξεχνούμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν, κατηγορούμενη για βασανιστήρια ήταν και η Ελλάδα και δεν εννοώ τα χρόνια της χούντας 1967-74, αλλά και μεταγενέστερα, όταν οι αστυνομικές αρχές της χώρας μας είχαν καταγγελθεί πολλές φορές για βασανιστήρια σε βάρος μεταναστών. Ειδικότερα, το αστυνομικό τμήμα της Ομόνοιας είχε αποκτήσει πολύ κακό όνομα διεθνώς από την άποψη αυτή.

Το μαρτύριο των ναρκωτικών

Η εξάρτηση χιλιάδων ατόμων από τα ναρκωτικά θα μπορούσε επίσης να χαρακτηριστεί μαρτύριο. Έχουμε διαβάσει πολλές ιστορίες που νέοι άνθρωποι –άντρες και γυναίκες –  έχουν προβεί σε πράξεις ακραίας βίας εναντίον ατόμων του περιβάλλοντός τους, λόγω της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, που μετατρέπουν τους ανθρώπους σε ψυχολογικά ερείπια. Συχνά και η αδυναμία προμήθειας του ναρκωτικού γεννάει ποικίλες μορφές βίας, είτε πρόκειται για βία εναντίον τρίτων είτε για βία εναντίον του ίδιου του εαυτού των εξαρτημένων ατόμων.

Μεγάλη διεθνής μάστιγα είναι και το εμπόριο ναρκωτικών, του οποίου οι δρόμοι συχνά συναντώνται με άλλα μεγάλα διεθνή δίκτυα εγκληματικότητας, βίας και τρομοκρατίας.

Το συμπέρασμα είναι ότι η εξάλειψη των βασανιστηρίων και η καταπολέμηση της της μάστιγας των ναρκωτικών απαιτούν τόσο την διεθνή συνεργασία όσο και δράσεις σε εθνικό επίπεδο. Πάνω απ’ όλα όμως, απαιτούν το δυνάμωμα του αγώνα για την δημοκρατία, την βιώσιμη ανθρώπινη ανάπτυξη, την ειρήνη και κοινωνική δικαιοσύνη. Ευτυχώς που υπάρχουν αντίστοιχα κινήματα ενεργών πολιτών και για τα δύο αυτά μεγάλα προβλήματα, ενώ έχει ενισχυθεί και το διεθνές νομικό οπλοστάσιο για την αντιμετώπισή τους.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ)