Γ. Μουζάλας: Για πρώτη φορά ανοίγει μια νόμιμη οδός για τους πρόσφυγες

Κατά την παρέμβαση του στην Ολομέλεια της διάσκεψης ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής αναφέρθηκε στη βοήθεια από την ΕΕ προς την Ελλάδα με στοιχεία, από τα οποία διαπιστώνεται ότι υπάρχει κενό σε σχέση με τις δεσμεύσεις της ΕΕ. Υποστήριξε τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας στο πλαίσιο της προοπτικής «να αποτελέσει την αρχή μιας λύσης, για να δώσει μορφή στο Χάος», χωρίς να παραγνωρίζει το γεγονός ότι πρόκειται για μια συμφωνία «με μεγάλες δυσκολίες στην υλοποίησή της». Και ολοκλήρωσε την παρέμβασή του σημειώνοντας ότι μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκία ένα «νέο blame game ξεκινά για τη χώρα».

Ειδικότερα, ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής σημείωσε ότι πλέον η καταγραφή και η ταυτοποίηση γίνεται από την Ελλάδα με 100% ασφάλεια. Όμως την ίδια στιγμή, η μετεγκατάσταση (relocation) -που εξαρτάται από τη βούληση των άλλων κρατών-μελών της ΕΕ- βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, η επανεγκατάσταση (resettlement) από την Τουρκία προς τα κράτη-μέλη δεν έχει καν ξεκινήσει και η συνεισφορά των κρατών-μελών στο αίτημα της Ελλάδας για ενίσχυση των δυνάμεων του Frontex (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των κρατών-μελών της ΕΕ) και της EASO (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο) στη χώρα μας δεν ξεπερνά το 30% αυτής που ζητήθηκε.

Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, ο κ. Μουζάλας σημείωσε ότι για πρώτη φορά ανοίγει μια νόμιμη οδός για τους πρόσφυγες προκειμένου να επανεγκατασταθούν από την Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία. Μέσω του συστήματος της επανεγκατάστασης, αυξάνεται η ασφάλεια, γίνεται με ηρεμία και υπό καλύτερες συνθήκες η ταυτοποίηση των προσφύγων. Πλέον, όπως είπε, θα διαχωρίζονται οι πραγματικοί αιτούντες πολιτικό άσυλο (asylum seekers) από όσους επωφελούνται της διαδικασίας ασύλου (asylum shopers). Η συμφωνία, σημείωσε, ενέχει τα εχέγγυα σεβασμού της Σύμβασης της Γενεύης, της διεθνούς και ενωσιακής νομοθεσίας, συνιστά καίριο πλήγμα στους διακινητές, δημιουργεί νομικές και οικονομικές συνθήκες ώστε να βελτιωθεί η ζωή των προσφύγων στα κέντρα φιλοξενίας στις χώρες υποδοχής.

Σε ό,τι αφορά τις δυσκολίες υλοποίησης της συμφωνίας, ο κ. Μουζάλας σημείωσε ότι την πρώτη δυσκολία συνιστά η εμπλοκή πολλών μερών, το έλλειμμα ανταπόκρισης από την ΕΕ στη βοήθεια που έχει υποσχεθεί και είναι απαραίτητη, η συγκεχυμένη στάση της Τουρκίας, οι διαδικασίες εναρμόνισης των νομικών ζητημάτων της συμφωνίας στις διεθνείς συνθήκες. Αναφερόμενος ειδικά στο Τούρκο υφυπουργό Εξωτερικών, πρέσβη Ali Naci Koru, ο κ. Μουζάλας επισήμανε ότι ακούγοντάς τον κάποιος στην αίθουσα αισθάνεται καταρχήν σιγουριά. Όμως «οι ροές εξακολουθούν, έστω και μειωμένες. Την ίδια στιγμή, άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι δημιουργούν δυσκολίες σε τεχνικά θέματα ή σε θέματα νομικής εναρμόνισης της Τουρκίας με τα προβλεπόμενα από τη συμφωνία».

Σε ό,τι αφορά το νέο blame game που δημιουργείται εναντίον της Ελλάδας, ο κ. Μουζάλας σημείωσε ότι κύρια στοιχεία του αποτελούν τα επιχειρήματα ότι η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας παραβιάζει τη Συνθήκη της Γενεύης και ότι η Τουρκία δεν αποτελεί ασφαλή τρίτη χώρα για τους πρόσφυγες. Όπως σημείωσε ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, εδώ και πέντε χρόνια δεν έχουν υπάρξει μαζικές και τεκμηριωμένες καταγγελίες για τη μεταχείριση των προσφύγων στην Τουρκία, τον Λίβανος και την Ιορδανία. «Γίνονται, όμως, κατά της Ελλάδας για μια συμφωνία που δεν είναι ελληνική, αλλά μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας και την οποία προσπαθούμε να εφαρμόσουμε με τον καλύτερο τρόπο».

Και συμπλήρωσε: «Σε ένα διεθνές και ευρωπαϊκό πρόβλημα απαιτούμε ο καθένας να αναλάβει την ευθύνη του. Για τον ελληνικό λαό τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Κυρίως, δεν είναι monitoring και επίβλεψη. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι δημιουργία νόμιμου και ασφαλούς δρόμου μετεγκατάστασης των προσφύγων. Στην ανθρωπιστική κρίση δημιουργούμε θέσεις φιλοξενίας, σιτίζουμε, περιθάλπουμε, φροντίζουμε τα παιδιά, κάνουμε διασώσεις στη θάλασσα, λέμε στους πρόσφυγες και στους παράτυπους μετανάστες στην αλήθεια».
Συναντήσεις του υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής με διεθνείς παράγοντες στο περιθώριο της διάσκεψης στη Γενεύη

Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλας, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στη διάσκεψη υψηλού επιπέδου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Γενεύη, με θέμα τη διεθνή κατανομή, μέσω νομίμων οδών, των Σύρων προσφύγων, είχε σειρά συναντήσεων με διεθνείς παράγοντες και επικεφαλής αντιπροσωπειών από κράτη που πλήττονται άμεσα από την προσφυγική κρίση στη Συρία.

Συγκεκριμένα, ο κ. Μουζάλας συναντήθηκε με τον Γενικό Διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) William Lacy Swing, την Ειδική Σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τις μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές Karen AbuZayd, τον Ειδικό Εκπρόσωπο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες Tomar Bocek, την αναπληρώτρια υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Heather Higginbottom, τον υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας πρέσβυ Ali Naci Koru, τον υπουργό Κοινωνικών Υποθέσεων του Λιβάνου Rachid Derbas.

Κατά τη συνάντηση με τον κ. William Lacy Swing, οι δυο άνδρες συζήτησαν τις δυνατότητες στενότερης συνεργασίας της Ελλάδας με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Ο Γ. Δ/ντης του ΔΟΜ πρότεινε την παροχή τεχνογνωσίας και βοήθειας στη δημιουργία δομών, στην υποστήριξη των λειτουργιών μέσα στα κέντρα με εξειδικευμένο προσωπικό, στη μετεγκατάσταση, αλλά και στην απλοποίηση του διοικητικού έργου της διαχείρισης της μετανάστευσης και των προσφύγων.

Κατά τη συνάντηση με την κ. Karen AbuZayd, ο κ. Μουζάλας τόνισε την ανάγκη έμπρακτης βοήθειας προς την Ελλάδα, ώστε να καταφέρει να ανταποκριθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις ευθύνες που έχει αναλάβει τόσο ως κράτος-μέλος της ΕΕ, όσο και στο πλαίσιο της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Χαρακτηριστικά σημείωσε ότι στην Ελλάδα μέχρι στιγμής έχουν φθάσει 200 ειδικοί στο Άσυλο, ενώ έχει υπάρξει δέσμευση των κρατών-μελών της ΕΕ για ενίσχυση με 2.500 ειδικούς.

Κατά τη συνάντηση με τον κ. Tomar Bocek, ο κ. Μουζάλας εξήγησε ότι η Ελλάδα, στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών και Μεταναστευτικής Πολιτικής για την οργάνωση και λειτουργία της Υπηρεσίας Ασύλου, της Αρχής Προσφυγών και της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, δημιουργεί δικλείδες ασφαλείας προκειμένου να λειτουργήσει με τον πλέον ασφαλή τρόπο για τα δικαιώματα των προσφύγων η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Μια από αυτές αποτελεί η εξατομικευμένη αντιμετώπιση κάθε πρόσφυγα ή μετανάστη που φθάνει στην Ελλάδα, με βάση τους νόμους. Επίσης, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι θα παραμένουν σε δομές υποδοχής και ταυτοποίησης μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία διεθνούς προστασίας και στη συνέχεια θα παραπέμπονται σε δομές. Όμως, προϋπόθεση για να υλοποιηθούν οι προτεινόμενες διατάξεις είναι η ύπαρξη μεγάλου αριθμού εξειδικευμένου προσωπικού, κάτι που ακόμα δεν έχει διασφαλίσει η Ελλάδα και η δημιουργία νέων δομών, ειδικά για όσους χρήζουν διεθνούς προστασίας.

Σε ερώτηση του κ. Μπότσεκ για την αποτελεσματικότητα του ΝΑΤΟ, ο κ. Μουζάλας σημείωσε ότι η μεγαλύτερη βοήθεια που έχει προσφέρει η επιχείρηση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο είναι ότι πλέον δεν κατηγορούν όλοι την Ελλάδα πως δεν φυλάσσει αποτελεσματικά τα σύνορά της.

Ο Ειδικός Εκπρόσωπος για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες σημείωσε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης θα παρακολουθήσει την υλοποίηση της συμφωνίας τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Τουρκία, καθώς και τα δυο κράτη αποτελούν μέλη του. Συγχρόνως, διέθεσε την εμπειρία του Συμβουλίου της Ευρώπης σε θέματα τεχνογνωσίας και νομοθέτησης στην υπηρεσία της ελληνικής κυβέρνησης. Ο κ. Μουζάλας απάντησε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι καλοδεχούμενο και οι διαδικασίες είναι ανοικτές.

Κατά τη συνάντησή του με την κ. Heather Higginbottom, η Αμερικανίδα αν. υπουργός Εξωτερικών επαίνεσε «την εξαιρετική δουλειά» που έχει γίνει στη Λέσβο και έθεσε τα ζητήματα των ασυνόδευτων ανηλίκων, του ποσοστού των δικαιούχων διεθνούς προστασίας μεταξύ των εισερχομένων, των ροών τους και της μετεγκατάστασης. Η κ. Higginbottom τόνισε ότι οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να στηρίξουν, με όποιον τρόπο ζητηθεί από την Ελλάδα, στην καλύτερη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος.

Ο κ. Μουζάλας, από την πλευρά του, σημείωσε ότι μέχρι στιγμής η αποτελεσματικότητα της επιχείρηση του ΝΑΤΟ υπολείπεται των αναμενόμενων. Επισήμανε ότι η μετεγκατάσταση(relocation) -παρότι απέτυχε με ευθύνη των κρατών-μελών- είναι απαραίτητος όρος επιτυχίας των προσπαθειών για το προσφυγικό και ότι οι αντικρουόμενες δηλώσεις Τούρκων επισήμων μάς καθιστούν ιδιαίτερα σκεπτικιστές. Πρόσθεσε ότι από τους 2.000 ειδικούς στο Άσυλο έχουν φθάσει στην Ελλάδα μόλις 200 από την ΕΕ και ότι γι αυτό η χώρα χρειάζεται επειγόντως ειδικούς στο Άσυλο.

Αναφερόμενος στους ασυνόδευτους ανηλίκους, σημείωσε ότι ενώ μέχρι τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας οι ασυνόδευτοι έμπαιναν σε δομές προστασίας μετά την ταυτοποίηση, πλέον θα μεταφέρονται σε δομές μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ασύλου. Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα παραμένουν στα κέντρα καταγραφής και ταυτοποίησης. Αναφερόμενος ειδικά στη συμφωνία, επισήμανε ότι η χορήγηση διεθνούς προστασίας θα εξετάζεται κατά περίπτωση και ότι στην Τουρκία να επιστρέφονται αυτοί, των οποίων το αίτημα θα έχει απορριφθεί σε δεύτερο βαθμό. Ακόμη και οι ταχείες διαδικασίες Ασύλου θα ολοκληρώνονται σε διάστημα 15 ημερών. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο, υπάρχει ανάγκη για μεγάλο αριθμό ειδικών στο Άσυλο.

Κατά τη συνάντηση με τον Τούρκο πρέσβη Ali Naci Koru τέθηκε το θέμα της επιστροφής στην Τουρκία Σύρων προσφύγων, προκειμένου να λειτουργήσει το σκέλος της συμφωνίας που αφορά την επιστροφή Σύρων προσφύγων στην Τουρκία σε συνάρτηση με την επανεγκατάσταση (resettlement) επίσης Σύρων προσφύγων από την Τουρκία. Ο κ. Μουζάλας αποσαφήνισε ότι θα υπάρχει εξατομικευμένη εξέταση αιτημάτων ασύλου στην Ελλάδα και αναφέρθηκε ειδικά στους ασυνόδευτους ανηλίκους. Ο κ. Naci βεβαίωσε ότι η Τουρκία διασφαλίζει τα δικαιώματα των προσφύγων, όπως π.χ. των προσφύγων αφγανικής καταγωγής, και όχι μόνον των Σύριων. Επίσης, διαβεβαίωσε ότι στις αρχές Απριλίου η Τουρκία θα είναι έτοιμη να δεχθεί πρόσφυγες από την Ελλάδα και ότι έχει λάβει αντίστοιχες διαβεβαιώσεις από ευρωπαϊκά κράτη για μετεγκατάσταση προσφύγων.

Κατά τη συνάντηση με το Λιβανέζο υπουργό Κοινωνικών Υποθέσεων Rachid Derbas, οι δυο υπουργοί συμφώνησαν ότι η επανεγκατάσταση κάποιων χιλιάδων προσφύγων δεν είναι η λύση σε ένα πρόβλημα, στο οποίο μοναδική λύση αποτελεί ο τερματισμός του πολέμου και η επίτευξη ειρήνης. Επιπλέον, ο Λιβανέζος υπουργός σημείωσε ότι η διεθνής κοινότητα δεν διαθέτει ικανότητα πρόβλεψης των συνεπειών συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών, έκανε ειδικότερη αναφορά στην τρομοκρατία και τη σχέση της με τις πολεμικές συρράξεις στη Μ. Ανατολή, και ότι πέρα από τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, θα πρέπει να γίνουν επενδύσεις στη Συρία και τις γειτονικές χώρες προκειμένου να επανέλθουν στην κανονικότητα.