Μίλησε με δεκάδες πρόσφυγες. Γνώρισε τις ιστορίες τους και μετά από πολλές συζητήσεις και έρευνες γύρισε μια μικρού μήκους ταινία, το «Fortress Europe», με την Κινηματογραφική Ομάδα του Εσπερινού Γυμνασίου-Λυκείου της Κω. Η ταινία του Σωτήρη Παλάσκα μιλά για τον φόβο που αντανακλάται μέσα από πολιτικές οι οποίες θέλουν την Ευρώπη φρούριο.

Ο κινηματογραφιστής και καθηγητής προκρίνει μια διαφορετική οπτική, εκείνη της προσφοράς και της αλληλεγγύης. Μέσα από την επαφή του με τους πρόσφυγες συνειδητοποίησε πως θα μπορούσαν να είναι φίλοι ή παλιοί του συμμαθητές οι άνθρωποι που εγκατέλειψαν τις δουλειές και τα σπίτια τους. Αναφέρει στο in.gr πως πολλοί ήταν απόφοιτοι Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, και αρκετοί γνώριζαν ελληνική ιστορία. Ένας μάλιστα δεν παρέλειψε να δηλώσει φανατικός αναγνώστης του Καζαντζάκη.

«Το κλείσιμο των συνόρων δεν οδηγεί κάπου αφού είναι σαν να παραδέχεσαι ότι παραδίνεσαι στο φόβο. Όσο περισσότερο φοβάσαι τόσο λιγότερο μπορείς να αγαπήσεις. Η λύση είναι να προσφέρεις, όχι να κλείνεσαι», υπογραμμίζει ο κ. Παλάσκας ο οποίος με τους μαθητές του προσπαθεί να ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς της ευαισθητοποίησης.

Η δημιουργία όμως της ταινίας, που αναμένεται να αποσπάσει το δεύτερο βραβείο σε διαγωνισμό ταινιών μικρού μήκους στον οποίο συμμετέχουν σχολεία από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο, δεν ήταν απλή υπόθεση.

Ο κ. Παλάσκας, που τα τελευταία έξι χρόνια ζει στην Κω και εργάζεται στο νησί ως φιλόλογος, διέκρινε ορισμένες ξενοφοβικές απόψεις καθώς μιλούσε με τους μαθητές του για την ταινία. Οι επιφυλάξεις αρκετών υποχώρησαν ενώ συζητούσαν στην τάξη για τις διαστάσεις του Προσφυγικού και μελετούσαν λογοτεχνικά κείμενα που αφορούσαν στο ζήτημα. Υπήρχαν όμως και εκείνοι που ακολούθησαν τον δρόμο της αποχής και επέλεξαν να μην συμμετάσχουν στο εγχείρημα.

Το καλοκαίρι, όπως σημειώνει ο κ.Παλάσκας, το ξενοφοβικό στοιχείο ήταν εμφανές και στην κοινωνία της Κω. Μπορεί να υπερτερούσε η προσφορά, εκδηλώθηκαν όμως και απεχθείς συμπεριφορές με ορισμένους να προσπαθούν να βιαιοπραγήσουν κατά των προσφύγων. Άλλοι κάτοικοι τους εκμεταλλεύονταν πωλώντας σε πιο ακριβή τιμή από την κανονική το μπουκάλι νερό και ζητώντας τους πέντε ευρώ. Υπήρχαν και εκείνοι που δεν άφηναν τους πρόσφυγες να φορτίσουν το κινητό τους χωρίς να καταβάλουν κάποιο χρηματικό αντίτιμο. Μια κατάσταση που θυμίζει τις συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί στην πλατεία Βικτωρίας όπου είχαν επίσης παρατηρηθεί σκηνές εκμετάλλευσης.

Το καλοκαίρι στην Κω η κατάσταση ήταν δύσκολη, θύμιζε Ειδομένη, αναφέρει ο κ. Παλάσκας. Θυμάται πριν από μερικούς μήνες χιλιάδες πρόσφυγες να κατακλύζουν δρόμους, πλατείες και πάρκα. Τα συναισθήματα ήταν διάσπαρτα, η συνεισφορά όμως έδειξε το πρόσωπό της μέσα από την ομάδα Αλληλεγγύη-Κως την οποία σχημάτισαν κάτοικοι της Κω που καθημερινά βρίσκονταν στο πλευρό των προσφύγων, τους διένειμαν φαγητό και μεριμνούσαν για τα μωρά παρέχοντάς τους γάλα.

Στην ομάδα δραστηριοποιούνταν δεκάδες άτομα, και πολλοί ήταν οι αγρότες που παρείχαν τη στήριξή τους στους πρόσφυγες χορηγώντας φρούτα και λαχανικά. «Πολύς κόσμος δραστηριοποιήθηκε», σημειώνει ο κ. Παλάσκας, ο οποίος στοχεύει να στείλει ένα μήνυμα ευαισθητοποίησης και να ενημερώσει τον κόσμο για όσα συνέβησαν το καλοκαίρι μέσα από την ταινία του. Δεν είναι λίγοι, αναφέρει, οι άνθρωποι που ζώντας σε χωριά της Κω είναι αποκομμένοι από τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος.

Ο κ.Παλάσκας συμμετείχε στην ομάδα Αλληλεγγύη- Κως, μίλησε με πολλούς πρόσφυγες, και κατέγραψε τα συναισθήματά τους πριν γυρίσει την ταινία. «Όσο πιο κοντά είσαι στους ανθρώπους αυτούς τόσο πιο εύκολα ξεπερνάς τον φόβο. Από την Κω έχουν περάσει εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες μέσα σε ένα χρόνο. Όσοι εκφράζουν ξενοφοβικές απόψεις δεν έχουν μιλήσει ούτε με έναν από αυτούς. Να τους ρωτήσουν γιατί έφυγαν από τη χώρα τους και τι κατάσταση επικρατούσε εκεί. Όσο τους μιλάς καταλαβαίνεις ότι είναι άνθρωποι σαν εμάς. Ειδικά βλέποντας πρόσφυγες από τη Συρία νόμιζα ότι τους ξέρω, ότι είναι παλιοί μου συμμαθητές », σημειώνει.

Μιλώντας με τους πρόσφυγες είδε κι έμαθε πολλά. Διαισθάνθηκε την αγωνία τους να βρουν ένα ασφαλές μέρος για να πραγματοποιήσουν μια στάση. Πολλοί του έλεγαν ότι δεν μπορούσαν να κυκλοφορούσαν στους δρόμους της Συρίας ούτε για πέντε λεπτά, καθώς ο θάνατος καραδοκούσε. Οι περισσότεροι πρόσφυγες που έφταναν στην Κω προέρχονταν από τη Συρία και το Αφγανιστάν.

Επικαλούμενος στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο κ. Παλάσκας σημειώνει ότι το ποσοστό των σύρων προσφύγων που συγκεντρώθηκαν στην Κω ξεπέρασε το 50% από το σύνολο των προσφύγων. Πολλοί από αυτούς φοιτητές, κάτοχοι πτυχίων , εργαζόμενοι, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη ζωή τους για να κοιμηθούν στους δρόμους.

Μιλώντας στον κ.Παλάσκα οι πρόσφυγες, δεν μπορούσαν να ξεχάσουν την απεχθή συμπεριφορά των διακινητών που τους φέρονταν άσχημα και τους εκβίαζαν προκειμένου να τους στοιβάξουν σε μια βάρκα. Δεν υπολόγιζαν ούτε τη χωρητικότητα της βάρκας, ούτε τις καιρικές συνθήκες.

Εκείνο που έχει προκαλέσει εντύπωση στον καθηγητή είναι η γνώση πολλών προσφύγων γύρω από την ελληνική ιστορία.

Τις ημέρες που εργάζονταν πάνω στην δημιουργία της ταινίας, ο κ. Παλάσκας ανέλυε με τους μαθητές του την «Ιθάκη» του Κ.Π. Καβάφη. «Τα λόγια του ποιήματος ακούγονται στο τέλος της ταινίας. Στο σημείο που αναφέρονται οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες συμπυκνώνεται το μήνυμα της ταινίας», σημειώνει.

«Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου».