Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου του Μεταξά

Είναι 4 Αυγούστου του 1936, όταν ο Ιωάννης Μεταξάς στις 10 το βράδυ μετέβη στα βασιλικά ανάκτορα, έχοντας  μαζί του  διατάγματα για την αναστολή ορισμένων διατάξεων του συντάγματος και τη διάλυση της βουλής.Αφορμή, η γενική απεργία που είχαν κηρύξει τα συνδικάτα για τις 5 Αυγούστου του ’36 .

Το ίδιο βράδυ και με τη στήριξη του βασιλιά Γεώργιου εγκαθίδρυσε τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Ο Μεταξάς,μεταξύ άλλων, γράφει στο ημερολόγιό του:“Η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάση αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε όλος ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και τους αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς.

Από την επόμενη μέρα ξεσπάει κύμα συλλήψεων, με τους αντιφρονούντες να οδηγούνται  στην εξορία στα νησιά, ενώ εκατοντάδες συνδικαλιστές και κομουνιστές κλείστηκαν σε φυλακές και στρατόπεδα.

Κατά τα πρότυπα  της φασιστικής Ιταλίας του Μουσολίνι, ο δικτάτορας Μεταξάς διαδίδει την ιδεολογία του «Γ’ Ελληνικού Πολιτισμού», σύμφωνα με την οποία ο ίδιος και οι ακόλουθοι του, αποτελούσαν τους συνεχιστές του Αρχαίου (Α΄) και Βυζαντινού (Β΄) Πολιτισμού και ότι είχαν ως στόχο την φυλετική ενότητα του έθνους καθώς και την διατήρηση των παραδόσεων.

Φυσικά η δικτατορία του Μεταξά είναι αποτέλεσμα πολιτικής αστάθειας και ρευστότητας, διότι νωρίτερα τον Νοέμβριο του 1935,διεξήχθη  ένα κατ’όνομα  δημοψήφισμα,το οποίο  κάλεσε τον βασιλιά Γεώργιο Β΄με 97% των ψήφων υπέρ.

Στις αρχές του 1936 έγιναν εκλογές,με το σύστημα της απλής αναλογικής,αλλά το αποτέλεσμα δεν έφερε κοινοβουλευτική πλειοψηφία.Συνεπώς, αν και τα δύο μεγάλα κόμματα της εποχής, το Λαϊκό Κόμμα και το Κόμμα των Φιλελευθέρων είχαν εξασφαλίσει τη συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτικών εδρών,  αδυνατούσαν να έρθουν σε συνεννόηση μεταξύ τους ,με αποτέλεσμα  ρυθμιστικό ρόλο να έχει  πλέον το ΚΚΕ, μέσω του εκλογικού του σχήματος, του Παλλαϊκού Μετώπου, που διέθετε 15 έδρες.

Με αφορμή αυτήν την κατά τα φαινόμενα πολιτική αστάθεια,ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β’ αναθέτει την κυβέρνηση στον Δεμερτζή ο οποίος όμως ένα μήνα αργότερα πεθαίνει αιφνιδίως και Πρωθυπουργός πλέον διορίζεται ο Ιωάννης Μεταξάς  χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Βουλής.

Στις 30 Απριλίου του 1936 η Βουλή παραχώρησε με ψήφισμα απόλυτη ελευθερία στον Μεταξά,ενώ στις 4 Αυγούστου 1936 ο Μεταξάς εγκαθιδρύει το ολοκληρωτικό του καθεστώς επικαλούμενος τον κίνδυνο εσωτερικών ταραχών και την ασταθή διεθνή κατάσταση με τη συγκατάθεση του Γεωργίου Β.